Straż Narodowa, działająca w Polsce w latach 1923–1927, była organizacją o wyraźnym charakterze paramilitarnym i ideologicznym, silnie związaną ze środowiskiem Narodowej Demokracji. Jej powstanie i rozwój należy analizować w szerszym kontekście politycznym burzliwych lat 20. XX wieku. Polska, jako młode państwo odrodzone po 123 latach zaborów, borykała się z problemami strukturalnymi, społecznymi i ideologicznymi. Partie […]
Adam Doboszyński urodził się 11 stycznia 1904 roku w Krakowie, w rodzinie ziemiańskiej. Wychowany w atmosferze patriotyzmu i silnych przekonań narodowych, ukończył szkołę średnią w Warszawie, a następnie wyjechał na studia inżynierskie do Francji i Niemiec. Kształcił się w zakresie energetyki, zyskując tytuł inżyniera. Po powrocie do Polski zamieszkał w rodzinnym majątku w Chorowicach. Związał […]
Obóz Wielkiej Polski powstał w okresie szczególnych napięć politycznych, stanowiąc odpowiedź na przejęcie władzy przez sanację po zamachu majowym w 1926 roku. Roman Dmowski dostrzegł wówczas potrzebę stworzenia ruchu, który nie tylko będzie przeciwwagą dla autorytarnej władzy Józefa Piłsudskiego, lecz także stanie się narzędziem odbudowy narodowego ducha w społeczeństwie. OWP nie miał być klasyczną partią […]
W burzliwym okresie II Rzeczypospolitej, naznaczonym walką o władzę, ideowe podziały oraz napięcia społeczne stanowiły stały element życia politycznego. Na tle sanacyjnej centralizacji i dominacji piłsudczyków pojawił się nurt radykalnie narodowy, pragnący odnowy państwa nie tyle przez reformy administracyjne, co przez głęboką przemianę duchową i społeczną narodu. Jednym z najważniejszych przejawów tego myślenia był Obóz […]
Zagadnienie przynależności Ziem Zachodnich do państwa polskiego należy do najważniejszych problemów geopolitycznych XX wieku, zwłaszcza w kontekście burzliwych wydarzeń II wojny światowej i powojennego kształtowania granic Europy. Kwestia ta nie była jednak nowa — w polskiej refleksji narodowej, szczególnie tej wywodzącej się z tradycji endeckiej, istniała od dawna jako część szerszej koncepcji „myśli zachodniej”. Zakładała […]
Sztuka i literatura od wieków pełniły kluczową rolę w kształtowaniu tożsamości narodowej, zwłaszcza w momentach zagrożenia i represji. Polska, doświadczająca rozbiorów, powstań narodowych oraz II wojny światowej, wielokrotnie wykorzystywała sztukę jako narzędzie podtrzymywania ducha oporu. Jednym z najciekawszych przejawów literackiej walki o wolność było pismo konspiracyjne „Sztuka i Naród”, wydawane w latach 1942–1944 w Warszawie. […]
Historia II Rzeczypospolitej obfitowała w liczne konflikty polityczne oraz próby stabilizacji sytuacji w kraju poprzez różne alianse i porozumienia. Jednym z najważniejszych wydarzeń tego okresu było zawarcie Paktu Lanckorońskiego w 1923 roku. Było to porozumienie pomiędzy partiami prawicowymi i centrowymi, które miało na celu stworzenie stabilnej większości parlamentarnej i objęcie rządów w Polsce. Wpływ tego […]
Każde pokolenie musi własnym wysiłkiem z materiałów pozostawionych przez przodków i tych, które zmieniona rzeczywistość jemu dopiero udostępniła budować na nowo swą własną syntezę, tak jak poszczególny człowiek ustawicznym trudem musi co dzień budować na nowo swą harmonię wewnętrzną. Nawet gdyby wyjątkowe jakieś pokolenie zbudowało syntezę niezmiernie bliską harmonii społecznej, praca jego, choć płodna w skutkach, […]
Trudno, bardzo jest trudno dogadać się nacjonaliście z socjalistą, jeśli już do takiej pogawędki – polemicznej oczywiście – dojdzie. Mówią innymi językami, operują innymi pojęciami. Stąd tyle w każdej takiej dyskusji nieporozumień, które wprzód mozolnie trzeba pousuwać, aby polemika o sprawy istotne i ważne, nie stała się sporem o słowa źle zrozumiane, aby argumenty biły […]
Związek Ludowo-Narodowy (ZLN) był polską partią polityczną o charakterze narodowo- demokratycznym, działającą w okresie II i będącą kontynuatorką idei Narodowej Demokracji (endecji), skupiając środowiska narodowe i konserwatywne. Był jednym z najważniejszych ugrupowań na polskiej scenie politycznej w latach 1919-1928. Partia odgrywała kluczową rolę w procesie kształtowania państwowości i porządku ustrojowego odrodzonej Polski. ZLN został utworzony […]
