2 kwietnia 2025
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

“Sztuka i Naród” – między literaturą a ideą narodową

Sztuka i literatura od wieków pełniły kluczową rolę w kształtowaniu tożsamości narodowej, zwłaszcza w momentach zagrożenia i represji. Polska, doświadczająca rozbiorów, powstań narodowych oraz II wojny światowej, wielokrotnie wykorzystywała sztukę jako narzędzie podtrzymywania ducha oporu. Jednym z najciekawszych przejawów literackiej walki o wolność było pismo konspiracyjne „Sztuka i Naród”, wydawane w latach 1942–1944 w Warszawie. […]

Czytaj dalej
Historia i idea Początki Myśli

Jan Ludwik Popławski: Nacjonalizm przeciwko mrzonkom panslawizmu

Stanowisko nasze w sprawie tzw. wzajemności, czyli innymi słowy – solidarności słowiańskiej – zaznaczyliśmy niejednokrotnie i określali wyraźnie. Braterstwo słowiańskie, o którem się tyle mówi i pisze, nie ma właściwie podstawy realnej, chociażby nawet ją miało, nie mogłoby być czynnikiem politycznym. Ani wspólność pochodzenia, ani podobieństwo języków, ani wątpliwa łączność kulturalna nie wystarczają. Solidarność polityczna […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Pakt lanckoroński: ku rządowi ludowo-narodowemu

Historia II Rzeczypospolitej obfitowała w liczne konflikty polityczne oraz próby stabilizacji sytuacji w kraju poprzez różne alianse i porozumienia. Jednym z najważniejszych wydarzeń tego okresu było zawarcie Paktu Lanckorońskiego w 1923 roku. Było to porozumienie pomiędzy partiami prawicowymi i centrowymi, które miało na celu stworzenie stabilnej większości parlamentarnej i objęcie rządów w Polsce. Wpływ tego […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Wojciech Trąmpczyński – narodowy demokrata, marszałek Sejmu i Senatu

Wojciech Trąmpczyński był nie tylko wybitnym adwokatem i działaczem społecznym, ale także politykiem, który odegrał istotną rolę w walce o prawa Polaków w zaborze pruskim oraz w budowie niepodległego państwa polskiego. Jego działalność obejmowała zarówno obronę Polaków w sądach pruskich, jak i walkę o ich prawa w Sejmie Pruskim i Reichstagu Rzeszy Niemieckiej. Po odzyskaniu […]

Czytaj dalej
Historia i idea Rocznice

14 lutego 1942 r. powstała Armia Krajowa

14 lutego 1942 roku rozkazem Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego powołano Armię Krajową (AK). Była to największa i najlepiej zorganizowana podziemna armia w okupowanej Europie, której celem była walka o wolność Polski spod niemieckiej i sowieckiej okupacji. Armia Krajowa powstała z przekształcenia istniejącego wcześniej Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), który działał od listopada 1939 roku. Z […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Jan Mosdorf: Tradycja i tradycjonalizm

Każde pokolenie musi własnym wysiłkiem z materiałów pozostawionych przez przodków i tych, które zmieniona rzeczywistość jemu dopiero udostępniła budować na nowo swą własną syntezę, tak jak poszczególny człowiek ustawicznym trudem musi co dzień budować na nowo swą harmonię wewnętrzną. Nawet gdyby wyjątkowe jakieś pokolenie zbudowało syntezę niezmiernie bliską harmonii społecznej, praca jego, choć płodna w skutkach, […]

Czytaj dalej
Historia i idea Rocznice

10 lutego 1949 zmarł prof. Feliks Koneczny – historiozof, twórca nauki o cywilizacjach

Feliks Koneczny to postać, która w polskiej nauce i myśli historiozoficznej zajmuje wyjątkowe, ale jednocześnie marginalizowane miejsce. Jego prace, choć innowacyjne i pełne śmiałych uogólnień, przez dekady były ignorowane lub wręcz odrzucane przez akademickie środowisko w Polsce. W swoich badaniach nad dziejami cywilizacji stworzył unikalną teorię, która nie tylko porządkowała różnorodność kulturową i polityczną ludzkości, […]

Czytaj dalej
Historia i idea Rocznice

Pierwsza masowa deportacja Polaków przez Sowietów

Pierwsza masowa deportacja obywateli polskich w głąb Związku Sowieckiego miała miejsce w nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku. Była to jedna z czterech wielkich wywózek, które objęły setki tysięcy Polaków zamieszkujących wschodnie tereny II Rzeczypospolitej, zajęte przez ZSRS po agresji 17 września 1939 roku. Po zawarciu paktu Ribbentrop-Mołotow w sierpniu 1939 roku Niemcy […]

Czytaj dalej
Postacie

Tadeusz Gajcy – poeta pokolenia Kolumbów, żołnierz Konfederacji Narodu

Tadeusz Stefan Gajcy urodził się 8 lutego 1922 roku w Warszawie w rodzinie rzemieślniczej. Jego ojciec, Stanisław Gajcy, był ślusarzem, a matka, Wiktoria, zajmowała się domem. Wychowywał się na warszawskim Starym Mieście, w atmosferze patriotyzmu i szacunku dla kultury polskiej. Jego edukacja przypadła na burzliwe lata przedwojenne – uczęszczał do Gimnazjum im. Księcia Józefa Poniatowskiego, […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Narodowy „Agaton”

Bohater Powstania Warszawskiego, adiutant Tadeusza Komorowskiego ps. „Bór” był narodowym radykałem. Obóz narodowy był przeciwny wszczynaniu powstania w Warszawie, ale kiedy postawiono narodowców przed faktem dokonanym, 1 sierpnia 1944 r. do walki stanęły tysiące narodowców, nie tylko w szeregach Narodowych Sił Zbrojnych czy Narodowej Organizacji Wojskowej, ale również w oddziałach Armii Krajowej. Wśród wyróżniających się […]

Czytaj dalej