5 lutego 2025
Historia i idea Postacie

“Wielki Zapomniany” współtwórca endecji – Teofil Wielogórski

Teofil Waligórski to postać, która odegrała istotą rolę w kształtowaniu myśli politycznej Narodowej Demokracji.  Jako działacz polityczny, publicysta i członek Ligi Narodowej był zaangażowany w organizowanie struktur narodowych oraz kształtowanie strategii politycznej, której celem była obrona interesów Polaków pod zaborami. Jego życie i działalność odzwierciedlają nie tylko złożoność ówczesnej polityki narodowej, ale również trudności, z […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Jan Gwalbert Pawlikowski: Wizjoner ochrony przyrody i ideolog narodowej sprawy

Jan Gwalbert Pawlikowski (1860–1939) to postać o niezwykłej wszechstronności: ekonomista, polityk, taternik, literat, ale przede wszystkim pionier ochrony przyrody w Polsce i jeden ze znaczących działaczy endecji. Jego życie było splotem pasji do natury, zaangażowania w budowę polskiej państwowości oraz intelektualnej refleksji nad relacjami między człowiekiem a środowiskiem. Choć dziś nieco zapomniany, jego idee – […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Polityczne ramię endecji po odzyskaniu niepodległości: Związek Ludowo-Narodowy

Związek Ludowo-Narodowy (ZLN) był polską partią polityczną o charakterze narodowo- demokratycznym, działającą w okresie II i będącą kontynuatorką idei Narodowej Demokracji (endecji), skupiając środowiska narodowe i konserwatywne. Był jednym z najważniejszych ugrupowań na polskiej scenie politycznej w latach 1919-1928. Partia odgrywała kluczową rolę w procesie kształtowania państwowości i porządku ustrojowego odrodzonej Polski. ZLN został utworzony […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Roman Dmowski: Kościół, naród i państwo

I. WOLNOMULARSTWO W WALCE Z KOŚCIOŁEM I RELIGIĄ Zagadnienie roli Kościoła w życiu państw i ludów przybierało rozmaitą, czasami bardzo ostrą postać w różnych okresach dziejów średniowiecznych i nowożytnych. W najtrudniejszą wszakże i najniebezpieczniejszą fazę weszło ono, zaczynając od wieku XVIII, kiedy, postawiono znak zapytania nad rolą nie już Kościoła, ale religii w życiu jednostki, […]

Czytaj dalej
Historia i idea Rocznice

Roman Dmowski – ojciec polskiego odrodzenia

Mija 86. rocznica śmierci jednego z najważniejszych ojców polskiej niepodległości – Romana Dmowskiego. Dla jednych postać kontrowersyjna, dla innych niezłomny patriota i męż stateczny, który swoją wizją i pracą dyplomatyczną przyczynił się do odbudowy niepodległego państwa polskiego po 123 latach zaborów. W niniejszym artykule pragniemy oddać hołd temu wybitnemu politykowi, publicyście i ideologowi, który na […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Zygmunt Balicki – pierwszy ideolog polskiego nacjonalizmu

Zygmunt Balicki urodził się 30 grudnia 1858 roku w Lublinie w rodzinie inteligenckiej. Był synem Seweryna Balickiego i Karoliny Gruszczyńskiej. Jego dzieciństwo przypadło na okres represji po powstaniu styczniowym, co miało duży wpływ na jego przyszłe poglądy polityczne. Kształcił się w Gimnazjum Męskim w Lublinie, które ukończył w 1876 roku. Następnie studiował nauki społeczne i […]

Czytaj dalej
Historia i idea Rocznice

Legion Puławski – orientacja prorosyjska na początku Wielkiej Wojny

Legion Puławski był pierwszą polską formacją wojskową sformowaną u boku armii rosyjskiej podczas I wojny światowej. Jego istnienie i działalność odzwierciedlały złożone realia polityczne i militarne tamtych czasów, a także rozbieżne koncepcje dotyczące przyszłości Polski. Choć formacja ta nie odegrała kluczowej roli w odzyskaniu przez Polskę niepodległości, stanowiła ważny etap w procesie kształtowania się polskich […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Zygmunt Wasilewski (1865–1948) – biografia działacza politycznego

Zygmunt Wasilewski urodził się 29 kwietnia 1865 roku we wsi Siekierno koło Bodzentyna, w rodzinie o tradycjach inteligenckich. Jego ojciec, Aleksander, był nadleśniczym, a matka, Maria z domu Ledoux, pochodziła z rodziny francuskich emigrantów osiadłych w Polsce w XVIII wieku115. Wychowywał się w środowisku, które kultywowało patriotyzm i zaangażowanie społeczne. W latach 1878–1884 uczęszczał do […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Narodowa Organizacja Wojskowa (NOW)

Narodowa Organizacja Wojskowa (NOW) była jedną z najważniejszych formacji konspiracyjnych działających na terenie okupowanej Polski podczas II wojny światowej. Powstała jesienią 1939 roku, tuż po klęsce wrześniowej, jako zbrojne ramię Stronnictwa Narodowego (SN) – jednej z głównych partii politycznych II Rzeczypospolitej. NOW stanowiła istotny element polskiego ruchu oporu, a jej działalność była nierozerwalnie związana z […]

Czytaj dalej