2 kwietnia 2025
Dziennik Narodowy Blog Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Władysław Grabski: Dwa lata pracy u podstaw państwowości naszej (1924–1925) – cz. I

Wstęp Wśród nielicznych lat naszego odnowionego bytu państwowego lata 1924–25 mają swoją specjalną kartę. W latach tych postawione zostały podwaliny naszej samowystarczalności skarbowej i gospodarczej, a to przez dokonanie reformy walutowej, rozwinięcie systemu podatkowego osiągnięcie równowagi budżetowej, zaprowadzenie monopoli państwowych, rozwinięcie systemu celnego i wprowadzenie w życie samowystarczalności kolei. Prócz tego w latach tych osiągnięto […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

“Sztuka i Naród” – między literaturą a ideą narodową

Sztuka i literatura od wieków pełniły kluczową rolę w kształtowaniu tożsamości narodowej, zwłaszcza w momentach zagrożenia i represji. Polska, doświadczająca rozbiorów, powstań narodowych oraz II wojny światowej, wielokrotnie wykorzystywała sztukę jako narzędzie podtrzymywania ducha oporu. Jednym z najciekawszych przejawów literackiej walki o wolność było pismo konspiracyjne „Sztuka i Naród”, wydawane w latach 1942–1944 w Warszawie. […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Pakt lanckoroński: ku rządowi ludowo-narodowemu

Historia II Rzeczypospolitej obfitowała w liczne konflikty polityczne oraz próby stabilizacji sytuacji w kraju poprzez różne alianse i porozumienia. Jednym z najważniejszych wydarzeń tego okresu było zawarcie Paktu Lanckorońskiego w 1923 roku. Było to porozumienie pomiędzy partiami prawicowymi i centrowymi, które miało na celu stworzenie stabilnej większości parlamentarnej i objęcie rządów w Polsce. Wpływ tego […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Jan Mosdorf: Tradycja i tradycjonalizm

Każde pokolenie musi własnym wysiłkiem z materiałów pozostawionych przez przodków i tych, które zmieniona rzeczywistość jemu dopiero udostępniła budować na nowo swą własną syntezę, tak jak poszczególny człowiek ustawicznym trudem musi co dzień budować na nowo swą harmonię wewnętrzną. Nawet gdyby wyjątkowe jakieś pokolenie zbudowało syntezę niezmiernie bliską harmonii społecznej, praca jego, choć płodna w skutkach, […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Stanisław Piasecki: Słowo i treść

Trudno, bardzo jest trudno dogadać się nacjonaliście z socjalistą, jeśli już do takiej pogawędki – polemicznej oczywiście – dojdzie. Mówią innymi językami, operują innymi pojęciami. Stąd tyle w każdej takiej dyskusji nieporozumień, które wprzód mozolnie trzeba pousuwać, aby polemika o sprawy istotne i ważne, nie stała się sporem o słowa źle zrozumiane, aby argumenty biły […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Polityczne ramię endecji po odzyskaniu niepodległości: Związek Ludowo-Narodowy

Związek Ludowo-Narodowy (ZLN) był polską partią polityczną o charakterze narodowo- demokratycznym, działającą w okresie II i będącą kontynuatorką idei Narodowej Demokracji (endecji), skupiając środowiska narodowe i konserwatywne. Był jednym z najważniejszych ugrupowań na polskiej scenie politycznej w latach 1919-1928. Partia odgrywała kluczową rolę w procesie kształtowania państwowości i porządku ustrojowego odrodzonej Polski. ZLN został utworzony […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Roman Dmowski: Kościół, naród i państwo

I. WOLNOMULARSTWO W WALCE Z KOŚCIOŁEM I RELIGIĄ Zagadnienie roli Kościoła w życiu państw i ludów przybierało rozmaitą, czasami bardzo ostrą postać w różnych okresach dziejów średniowiecznych i nowożytnych. W najtrudniejszą wszakże i najniebezpieczniejszą fazę weszło ono, zaczynając od wieku XVIII, kiedy, postawiono znak zapytania nad rolą nie już Kościoła, ale religii w życiu jednostki, […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Bohdan Wasiutyński: Praworządność

Każda społeczność trwała musi być zorganizowana. Organizacja oznacza uregulowanie stosunków na podstawie prawnej. Tam przeto, gdzie istnieje społeczeństwo, istnieje również prawo. Państwo jest zawsze organizacją prawną. Nawet despotia wschodnia w najczystszej postaci jest nią pod względem formalnym. Obowiązuje bowiem w niej norma zasadnicza: wola panującego jest jedynym prawem. Różnica kapitalna między Wschodem a Zachodem występuje […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Roman Dmowski: Gdybym był wrogiem Polski

Uważam to za rzecz bardzo pożyteczną zastanawiać się od czasu do czasu nad tym, co bym robił, gdybym był wrogiem Polski, gdyby odbudowanie Polski było mi niedogodne i gdyby mi chodziło o jej zniszczenie. Otóż przede wszystkim używałbym wszelkich wysiłków i nie żałowałbym żadnych ofiar na to, ażeby nie dopuścić do zapanowania w tym kraju […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Andrzej Trzebiński: W klimacie kultury imperialnej

1. Demagogia przemocy Zwrot, jakim się operuje dzisiaj – „rewolucja świadomości kulturalnej” czy „rewolucja świadomości politycznej” – nie jest bynajmniej czczym echem Brzozowskiego, jest w ogóle dzisiaj frazesem mniej niż kiedykolwiek. To rozstrzyga w stawianiu zagadnień. Ponieważ teatrem rewolucji jest tylko i wyłącznie nasza świadomość kulturalna i nic ponadto – nie może istnieć i nie […]

Czytaj dalej