17 września 2025
Historia i idea Postacie

Cichy minister, trwałe dzieło: Jerzy Gościcki i modernizacja polskiej wsi

Wśród licznych postaci kształtujących oblicze II Rzeczypospolitej Jerzy Gościcki pozostaje jedną z mniej rozpoznawalnych, mimo że jego działalność społeczna, polityczna i gospodarcza miała realny wpływ na kształt polskiego rolnictwa oraz organizacji życia wiejskiego w okresie międzywojennym. Jako polityk związany z ruchem narodowym, minister rolnictwa i działacz wielu organizacji rolniczych, Gościcki łączył kompetencje eksperta ekonomicznego z […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Michał Bojanowski – reformator rolnictwa, organizator spółdzielczości, poseł i senator ZLN

Historia Michała Ignacego Bojanowskiego to opowieść o człowieku, który całe swoje życie podporządkował służbie społeczności lokalnej i narodowi. Z jednej strony był aktywnym politykiem obozu narodowego, w tym posłem na Sejm Ustawodawczy i senatorem I kadencji, z drugiej zaś gospodarzem i organizatorem życia społecznego na Mazowszu, działającym w dziesiątkach inicjatyw rolniczych, oświatowych i spółdzielczych. Jego […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Stefan Rowiński – sumienie miasta, obrońca tożsamości

W dziejach Polski okres przełomu XIX i XX wieku naznaczony był zmaganiami o przetrwanie narodowej tożsamości. Szczególnie w zaborze pruskim, gdzie germanizacja przybierała systematyczny i brutalny charakter, polska inteligencja, duchowieństwo i lokalni aktywiści podejmowali liczne inicjatywy mające na celu zachowanie języka, kultury i pamięci historycznej. W tym kontekście wyrasta postać Stefana Rowińskiego – człowieka, który […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Narodowcy w powstaniu warszawskim

Powstanie warszawskie, rozpoczęte 1 sierpnia 1944 roku, jest jednym z najbardziej tragicznych i zarazem symbolicznych wydarzeń w historii Polski XX wieku. Przez wiele dekad funkcjonowało w polskiej świadomości narodowej jako akt heroicznego zrywu, świadectwo nieugiętej woli wolności i niezależności. Jednak nie wszyscy uczestnicy życia politycznego i ideowego II Rzeczypospolitej oraz Polskiego Państwa Podziemnego podzielali ten […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Między nauką a narodową misją: Władysław Folkierski i jego epoka

Postać Władysława Folkierskiego, choć niekiedy pomijana w powszechnej świadomości historycznej, zajmuje wyjątkowe miejsce w historii polskiej humanistyki XX wieku. Uczony o imponującej erudycji, romanista i komparatysta światowego formatu, a zarazem człowiek głęboko zaangażowany w życie polityczne i duchowe narodu – Folkierski stanowi przykład intelektualisty, który nie tylko badał literaturę, ale i aktywnie uczestniczył w kształtowaniu […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Naród, ziemia, niepodległość – życie i poglądy Jana Ludwika Popławskiego

Jan Ludwik Popławski urodził się 17 stycznia 1854 roku w Bystrzejowicach Pierwszych pod Lublinem, w rodzinie ziemiańskiej o silnych tradycjach patriotycznych. Wychowany w atmosferze głębokiego przywiązania do Ojczyzny, już od najmłodszych lat przesiąkał ideami niepodległościowymi. Pierwsze nauki pobierał w domu rodzinnym, a następnie uczęszczał do gimnazjum w Lublinie. Jego edukacja została jednak gwałtownie przerwana – […]

Czytaj dalej
Historia i idea Początki Myśli

Towarzystwo Oświaty Narodowej – tak endecja budowała wpływy

Na przełomie XIX i XX wieku Królestwo Polskie (formalnie część Imperium Rosyjskiego) znalazło się pod silnym naciskiem władz carskich, które sukcesywnie zaostrzały politykę rusyfikacji. Wystarczy wspomnieć, że od lat 80. XIX w. wszystkie elementy szkolnictwa publicznego były kontrolowane przez kuratoria, podręczniki obowiązkowo drukowano w języku rosyjskim, a pensje nauczycieli uzależniano od wiernego wykonywania nakazów administracji. […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Jan Załuska – lekarz, patriota, polityk. Biografia człowieka służby

Jan Załuska to postać, która w historii Polski XX wieku łączy w sobie dwie główne sfery działalności: medycynę oraz politykę narodową. Jako wykształcony lekarz i zarazem aktywny działacz polityczny Związku Ludowo-Narodowego, Załuska pozostawił trwały ślad zarówno w sferze ochrony zdrowia, jak i w burzliwym życiu politycznym II Rzeczypospolitej. Jego życie to opowieść o nieustępliwości, poświęceniu […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

“Wielki Zapomniany” współtwórca endecji – Teofil Wielogórski

Teofil Waligórski to postać, która odegrała istotą rolę w kształtowaniu myśli politycznej Narodowej Demokracji.  Jako działacz polityczny, publicysta i członek Ligi Narodowej był zaangażowany w organizowanie struktur narodowych oraz kształtowanie strategii politycznej, której celem była obrona interesów Polaków pod zaborami. Jego życie i działalność odzwierciedlają nie tylko złożoność ówczesnej polityki narodowej, ale również trudności, z […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Jan Gwalbert Pawlikowski: Wizjoner ochrony przyrody i ideolog narodowej sprawy

Jan Gwalbert Pawlikowski (1860–1939) to postać o niezwykłej wszechstronności: ekonomista, polityk, taternik, literat, ale przede wszystkim pionier ochrony przyrody w Polsce i jeden ze znaczących działaczy endecji. Jego życie było splotem pasji do natury, zaangażowania w budowę polskiej państwowości oraz intelektualnej refleksji nad relacjami między człowiekiem a środowiskiem. Choć dziś nieco zapomniany, jego idee – […]

Czytaj dalej