„Blaski i cienie bohaterskiego pięciolecia” to niezwykle cenne wspomnienia pułkownika Józefa Rokickiego, oficera Wojska Polskiego, komendanta głównego Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW) i jednego z dowódców Powstania Warszawskiego.
Rokicki, posługujący się pseudonimem „Michał”, opisuje w książce swoją działalność konspiracyjną w latach 1939–1944, analizując kluczowe wydarzenia i decyzje podejmowane w ramach ruchu oporu. Jest to zarówno dokument historyczny, jak i osobista refleksja nad dramatycznym okresem walki o niepodległość Polski.
Autor nie ogranicza się jedynie do opisu działalności wojskowej – jego relacja ukazuje także polityczne i strategiczne napięcia w polskim podziemiu, które miały wpływ na kształtowanie się struktur wojskowych i politycznych. Jednym z centralnych tematów książki jest krytyczna analiza decyzji o wybuchu Powstania Warszawskiego. Rokicki przedstawia swoje wątpliwości co do zasadności tego zrywu, zwłaszcza w kontekście słabości militarnej i braku realnej pomocy ze strony aliantów. Opisuje dramatyczne wydarzenia, które miały miejsce na Mokotowie – rejonie, w którym dowodził siłami Armii Krajowej. Przybliża zarówno heroiczne walki powstańców, jak i tragiczne konsekwencje ich wysiłków, w tym krwawe represje niemieckie oraz konieczność ewakuacji kanałami.
Książka, napisana tuż po wojnie i pierwotnie wydana w 1949 roku, wyróżnia się nie tylko szczegółowością opisu, ale także emocjonalnym ładunkiem, jaki niesie. Rokicki nie unika trudnych tematów – przyznaje, że choć powstanie było aktem odwagi i patriotyzmu, jego skutki dla Warszawy i jej mieszkańców były katastrofalne. Krytykuje niektóre decyzje dowództwa oraz analizuje wpływ podziałów w polskim podziemiu na ostateczny przebieg wydarzeń. Jednocześnie oddaje hołd bohaterom tamtych dni, podkreślając ich poświęcenie i nieugiętą wolę walki.
„Blaski i cienie bohaterskiego pięciolecia” to lektura obowiązkowa dla wszystkich zainteresowanych historią II wojny światowej, zwłaszcza dziejami polskiego podziemia i Powstania Warszawskiego. Książka oferuje zarówno faktograficzne spojrzenie na wydarzenia, jak i osobiste przemyślenia jednego z ich uczestników. Jest to świadectwo człowieka, który był w centrum wydarzeń i który, pomimo upływu lat, nadal budzi zainteresowanie historyków i pasjonatów tematu.
Józef Rokicki urodził się w 1894 roku i od młodości był związany z działalnością patriotyczną. W czasie I wojny światowej służył w Legionach Polskich, a następnie w Wojsku Polskim, biorąc udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W okresie międzywojennym pełnił różne funkcje w armii, a jego kariera wojskowa rozwijała się w strukturach sztabowych i szkoleniowych. Był oficerem o dużym doświadczeniu taktycznym, co zaważyło na jego późniejszej roli w czasie II wojny światowej.
Po klęsce wrześniowej 1939 roku Rokicki zaangażował się w działalność konspiracyjną w ramach Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), która była związana z obozem narodowym. Wkrótce został jednym z jej czołowych dowódców i odegrał kluczową rolę w scaleniu struktur narodowych z Armią Krajową. Był zwolennikiem szerokiego porozumienia wszystkich nurtów podziemia i utworzenia silnej organizacji wojskowej zdolnej do przeprowadzenia powstania w dogodnym momencie.
Podczas Powstania Warszawskiego dowodził oddziałami AK na Mokotowie, gdzie organizował obronę przed niemieckimi siłami pacyfikacyjnymi. Jego oddziały brały udział w ciężkich walkach, a po upadku dzielnicy część żołnierzy Rokickiego przeszła kanałami do Śródmieścia. Po kapitulacji powstania dostał się do niemieckiej niewoli.
Po wojnie Rokicki zamieszkał w Londynie, gdzie zaangażował się w działalność emigracyjną. Opublikował swoje wspomnienia, w których nie tylko opisał wydarzenia wojenne, ale także poddał je krytycznej analizie, wskazując na błędy i niewykorzystane szanse polskiego podziemia. Jego książka stała się ważnym głosem w dyskusji o Powstaniu Warszawskim i strategii walki podziemnej.
Zmarł w 1976 roku, pozostawiając po sobie dziedzictwo oficera, który całe życie poświęcił walce o niepodległość Polski.
Leave feedback about this