Ministerstwo Spraw Zagranicznych Turcji opublikowało w niedzielę oświadczenie z okazji 11. rocznicy aneksji Krymu przez Rosję, która miała miejsce w wyniku “nielegalnego referendum”.
„Powtarzamy, że Turcja nie uznaje de facto sytuacji na Krymie, która stanowi naruszenie prawa międzynarodowego, oraz że wspieramy integralność terytorialną i suwerenność Ukrainy. Będziemy nadal uważnie śledzić rozwój sytuacji na Krymie, zwłaszcza los Tatarów Krymskich, rdzennej ludności półwyspu, i będziemy utrzymywać tę kwestię na agendzie społeczności międzynarodowej” – głosi oświadczenie.
Krym stał się jednym z kluczowych punktów napięcia między Ukrainą a Rosją, szczególnie po obaleniu prorosyjskiego prezydenta Ukrainy Wiktora Janukowycza w 2014 roku. Prorosyjskie demonstracje, a następnie interwencja wojskowa Rosji, doprowadziły do aneksji półwyspu. Działania rosyjskich sił zbrojnych naruszały dwa traktaty między Rosją a Ukrainą – z 1997 i 2010 roku.
W lutym 2014 roku prorosyjska grupa przejęła parlament Krymu i wezwała do referendum w sprawie secesji od Ukrainy. Tatarzy krymscy, opowiadający się za integralnością Ukrainy, zorganizowali kontrdemonstracje, które doprowadziły do starć między obiema stronami. Następnego dnia uzbrojone oddziały, zwane „zielonymi ludzikami”, przejęły kluczowe budynki administracyjne. Były to prawdopodobnie rosyjskie jednostki wojskowe bez oznaczeń, choć Rosja temu zaprzeczała.
Pod kontrolą prorosyjskich sił parlament Krymu wyznaczył referendum na 16 marca 2014 roku. W międzyczasie siły prorosyjskie rozpoczęły kampanię represji przeciwko grupom pro-ukraińskim i Tatarom Krymskim, którzy zdecydowali się zbojkotować referendum. Wynik głosowania, sprzyjający Rosji, został zakwestionowany przez społeczność międzynarodową. ONZ uznała je za nielegalne, a większość państw, w tym Turcja, odmówiła uznania Krymu za część Rosji. Mimo to Rosja formalnie zaanektowała Krym 21 marca 2014 roku.
Po aneksji Krymu sytuacja Tatarów Krymskich znacznie się pogorszyła. Prorosyjskie władze rozpoczęły prześladowania tej społeczności, a liderzy Tatarów byli aresztowani. Medżlis – najwyższy organ przedstawicielski Tatarów Krymskich – został zdelegalizowany jako organizacja ekstremistyczna. Pojawiły się doniesienia o torturach, porwaniach i morderstwach dokonanych przez prorosyjskie siły na aktywistach sprzeciwiających się aneksji.
Od inwazji Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 roku Krym odegrał kluczową rolę jako baza operacyjna dla sił rosyjskich. Rosja, oprócz kontroli nad Donieckiem i Ługańskiem, zajęła również obwody zaporoski i chersoński, tworząc lądowy korytarz do Krymu. W odpowiedzi Ukraina zaczęła przeprowadzać ataki na strategiczne cele na Krymie, w tym na Flotę Czarnomorską w Sewastopolu. Ukraińskie siły zbrojne używały między innymi brytyjsko-francuskich rakiet Storm Shadow do niszczenia rosyjskich okrętów i infrastruktury wojskowej. Według źródeł wojskowych Rosja została zmuszona do przeniesienia części floty z Krymu do Noworosyjska.
Podobnie jak w przypadku Krymu, Rosja zorganizowała referenda w zajętych obwodach Ukrainy w 2022 roku, aby wcielić je do Federacji Rosyjskiej. 30 września 2022 roku prezydent Władimir Putin ogłosił aneksję Doniecka, Ługańska, Chersonia i Zaporoża, co oznaczało, że Rosja objęła kontrolą kolejne 15% terytorium Ukrainy.
Kwestia Krymu pozostaje kluczowym punktem w międzynarodowych negocjacjach dotyczących zakończenia wojny. Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski wielokrotnie podkreślał, że Ukraina nie zgodzi się na utratę żadnej części swojego terytorium, w tym Krymu. Stany Zjednoczone zasugerowały, że powrót do granic Ukrainy z 1991 roku może być nierealistyczny w ramach potencjalnego porozumienia pokojowego, jednak Rosja stanowczo odrzuca jakiekolwiek negocjacje w sprawie Krymu.
Turcja, jako członek NATO, od początku wojny w Ukrainie stara się zachować równowagę w relacjach zarówno z Kijowem, jak i Moskwą. Ankara dostarcza Ukrainie wsparcie militarne i polityczne, jednocześnie nie przystępując do zachodnich sankcji nałożonych na Rosję. Prezydent Recep Tayyip Erdoğan wielokrotnie podkreślał, że Turcja uznaje Krym za część Ukrainy. Ankara wielokrotnie podejmowała także wysiłki mediacyjne, organizując rozmowy między Rosją a Stanami Zjednoczonymi oraz goszcząc Zełenskiego w ramach wsparcia dla integralności terytorialnej Ukrainy.
Historyczne związki Turcji z Krymem sięgają XV wieku, kiedy Chanat Krymski stał się lennem Imperium Osmańskiego. Relacje te trwały przez wieki, aż do XVIII wieku, kiedy po wojnie rosyjsko-tureckiej Krym został anektowany przez Rosję na mocy traktatu w Küçük Kaynarca. Obecnie Turcja konsekwentnie podkreśla swoje poparcie dla praw Tatarów Krymskich i integralności terytorialnej Ukrainy, utrzymując, że Krym powinien powrócić pod kontrolę Kijowa.
Kwestia Krymu pozostaje jednym z kluczowych problemów międzynarodowej sceny politycznej, a przyszłość półwyspu będzie zależała od dalszego przebiegu wojny i ewentualnych negocjacji pokojowych.
Leave feedback about this