19 września 2025
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Akcja Specjalna NSZ

W okupowanej Polsce lat 1942–1945, gdy przyszłość narodu zawisła na włosku, Narodowe Siły Zbrojne (NSZ) stanowiły jedną z najbardziej zorganizowanych i bezkompromisowych formacji konspiracyjnych. W ich strukturach wyłoniła się elitarna komórka operacyjna – Akcja Specjalna (AS) – będąca odpowiedzią na potrzebę stanowczego, szybkiego i skutecznego reagowania wobec zagrożeń dla bytu państwa i narodu. Akcja Specjalna […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Cicha komendantka: Janina Skrzyńska i wojna kobiet

Janina Skrzyńska, z domu Bylinianka, przyszła na świat 27 grudnia 1895 roku w Krasnobórce, niewielkiej miejscowości położonej w pobliżu Żytomierza, na ziemiach dzisiejszej Ukrainy. Urodziła się w zamożnej rodzinie ziemiańskiej: jej ojciec Jan Bylina i matka Janina z Grodzieckich należeli do grona wykształconych i patriotycznie nastawionych elit Kresów Wschodnich. Dom rodzinny był przeniknięty duchem polskości […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Narodowcy w powstaniu warszawskim

Powstanie warszawskie, rozpoczęte 1 sierpnia 1944 roku, jest jednym z najbardziej tragicznych i zarazem symbolicznych wydarzeń w historii Polski XX wieku. Przez wiele dekad funkcjonowało w polskiej świadomości narodowej jako akt heroicznego zrywu, świadectwo nieugiętej woli wolności i niezależności. Jednak nie wszyscy uczestnicy życia politycznego i ideowego II Rzeczypospolitej oraz Polskiego Państwa Podziemnego podzielali ten […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

„Szaniec” – między karabinem a maszyną drukarską

W okupowanej Polsce słowo bywało równie groźne jak broń. W czasach, gdy codziennością były łapanki, konspiracyjne hasła wypisywane nocą na murach i wieści przekazywane szeptem, prasa podziemna pełniła funkcję nie tylko informacyjną, ale też mobilizującą, wychowawczą i ideologiczną. W tym gęstym krajobrazie konspiracyjnych wydawnictw jednym z najważniejszych tytułów był „Szaniec” – dwutygodnik związany ze środowiskiem […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Pułkownik Józef Rokicki – Komendant Główny Narodowej Organizacji Wojskowej

Józef Wacław Rokicki urodził się 6 marca 1894 roku w Lipnie, w rodzinie Klemensa i Marii z Lamparskich. Ojciec był urzędnikiem, co zapewniało rodzinie względną stabilność, choć nie pozycję elity. Edukacja Rokickiego zaczęła się w miejscowej szkole miejskiej, którą ukończył w 1906 roku, a następnie kontynuowana była w domu. Jako ekstern zdał egzamin z zakresu […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Narodowa Organizacja Wojskowa (NOW)

Narodowa Organizacja Wojskowa (NOW) była jedną z najważniejszych formacji konspiracyjnych działających na terenie okupowanej Polski podczas II wojny światowej. Powstała jesienią 1939 roku, tuż po klęsce wrześniowej, jako zbrojne ramię Stronnictwa Narodowego (SN) – jednej z głównych partii politycznych II Rzeczypospolitej. NOW stanowiła istotny element polskiego ruchu oporu, a jej działalność była nierozerwalnie związana z […]

Czytaj dalej