Mija 86. rocznica śmierci jednego z najważniejszych ojców polskiej niepodległości – Romana Dmowskiego. Dla jednych postać kontrowersyjna, dla innych niezłomny patriota i męż stateczny, który swoją wizją i pracą dyplomatyczną przyczynił się do odbudowy niepodległego państwa polskiego po 123 latach zaborów. W niniejszym artykule pragniemy oddać hołd temu wybitnemu politykowi, publicyście i ideologowi, który na zawsze zapisał się w dziejach Polski.
Roman Dmowski urodził się 9 sierpnia 1864 roku w Kamionku pod Warszawą. Wychowywał się w czasach, gdy Polska była podzielona między trzy mocarstwa zaborcze – Rosję, Prusy i Austrię. Już w młodości wykazywał zainteresowanie sprawami narodowymi i politycznymi. W latach studenckich zaangażował się w działalność niepodległościową, współtworząc organizacje o charakterze narodowym.
Dmowski był jednym z założycieli Ligi Narodowej, a w 1897 roku powołał do życia Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne (endecja). Był przekonany, że Polska może odzyskać niepodległość nie przez zrywy powstańcze, ale poprzez systematyczną pracę narodową i dyplomatyczne zabiegi na arenie międzynarodowej.
Roman Dmowski był nie tylko politykiem, ale również ideologiem. Jego najważniejsza praca pt. Myśli nowoczesnego Polaka (1902) do dziś jest uznawana za fundament polskiej myśli narodowej. W swojej twórczości Dmowski podkreślał konieczność budowy silnego państwa narodowego, w którym interes narodowy stoi ponad interesami jednostek czy grup społecznych.
Dmowski uważał, że polska tożsamość narodowa powinna opierać się na tradycji, kulturze i języku. Jego idee odcisnęły głębokie piętno na polskim ruchu narodowym i miały wpływ na kształtowanie polskiej sceny politycznej w XX wieku.
Największym osiągnięciem Dmowskiego była jego praca dyplomatyczna podczas I wojny światowej. W 1917 roku został przewodniczącym Komitetu Narodowego Polskiego z siedzibą w Paryżu, który był uznawany za oficjalną reprezentację polskich interesów na arenie międzynarodowej.
To właśnie Dmowski, wraz z Ignacym Paderewskim, reprezentował Polskę na konferencji pokojowej w Wersalu w 1919 roku. Jego zaangażowanie i umiejętności dyplomatyczne przyczyniły się do uznania przez mocarstwa zachodnie niepodległości Polski oraz wyznaczenia korzystnych granic odrodzonego państwa.
Podczas negocjacji wersalskich Dmowski przedstawił obszerny memoriał, w którym argumentował konieczność przywrócenia Polsce ziem zaborczych. Jego wystąpienia, wygłaszane w kilku językach, zyskały uznanie wśród delegatów i przyczyniły się do wzmocnienia pozycji Polski na arenie międzynarodowej.
Warto również podkreślić zasługi Dmowskiego w tworzeniu polskich sił zbrojnych na emigracji. To z jego inicjatywy we Francji powstała tzw. Błękitna Armia, dowodzona przez generała Józefa Hallera. Był to istotny wkład w walkę o niepodległość Polski.
Po odzyskaniu niepodległości Dmowski kontynuował swoją działalność polityczną. W latach 1923-1924 pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych w rządzie Wincentego Witosa. Był również posłem na Sejm i aktywnie uczestniczył w debatach nad kształtem ustroju odrodzonego państwa.
Dmowski był zwolennikiem silnej władzy wykonawczej i przeciwnikiem partyjniactwa. W swoich wystąpieniach podkreślał, że polityka powinna być prowadzona w oparciu o interes narodowy, a nie osobiste ambicje polityków.
Roman Dmowski pozostawił po sobie bogaty dorobek publicystyczny. Oprócz wspomnianych już Myśli nowoczesnego Polaka, napisał m.in. Politykę polską i odbudowanie państwa oraz Kościół, naród i państwo. Jego prace do dziś stanowią cenne źródło wiedzy o historii i polityce Polski.
Roman Dmowski zmarł 2 stycznia 1939 roku w Drozdowie koło Łomży. Jego śmierć była ogromną stratą dla polskiego ruchu narodowego, ale jego idee i dorobek polityczny żyją do dziś. Dmowski pozostawił po sobie trwałe dziedzictwo, które wpłynęło na kształtowanie polskiej tożsamości narodowej i państwowości.
Dla wielu współczesnych Polaków Roman Dmowski jest symbolem niezłomności, patriotyzmu i pragmatyzmu politycznego. Jego myśl narodowa, oparta na zasadach katolickich i etosie pracy, wciąż inspiruje kolejne pokolenia.
W 86. rocznicę jego śmierci warto przypomnieć sobie o jego dokonaniach i zasługach dla Polski. Roman Dmowski był człowiekiem, który rozumieć polską rację stanu, i do końca swojego życia walczył o dobro ojczyzny. To postać, której miejsce w panteonie polskich bohaterów narodowych jest niezaprzeczalne.
Zachęcamy do obejrzenia materiału filmowego z uroczystości pogrzebowych:
Leave feedback about this