19 września 2025
Historia i idea Postacie

Władysław Grabski – człowiek, który dał nam złotówkę

Władysław Grabski często pojawia się w podręcznikach jako twórca polskiej waluty narodowej, ale poza tym faktem jego postać rzadko gości w debacie publicznej. Dr Krzysztof Tenerowicz, prezes Fundacji Centrum im. Władysława Grabskiego, przekonuje, że to poważne niedopatrzenie: „To postać, której warto się przyjrzeć bardzo kompleksowo. Bo to nie tylko ekonomista, ale polityk, socjolog, wybitny specjalista […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Cicha komendantka: Janina Skrzyńska i wojna kobiet

Janina Skrzyńska, z domu Bylinianka, przyszła na świat 27 grudnia 1895 roku w Krasnobórce, niewielkiej miejscowości położonej w pobliżu Żytomierza, na ziemiach dzisiejszej Ukrainy. Urodziła się w zamożnej rodzinie ziemiańskiej: jej ojciec Jan Bylina i matka Janina z Grodzieckich należeli do grona wykształconych i patriotycznie nastawionych elit Kresów Wschodnich. Dom rodzinny był przeniknięty duchem polskości […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Cichy minister, trwałe dzieło: Jerzy Gościcki i modernizacja polskiej wsi

Wśród licznych postaci kształtujących oblicze II Rzeczypospolitej Jerzy Gościcki pozostaje jedną z mniej rozpoznawalnych, mimo że jego działalność społeczna, polityczna i gospodarcza miała realny wpływ na kształt polskiego rolnictwa oraz organizacji życia wiejskiego w okresie międzywojennym. Jako polityk związany z ruchem narodowym, minister rolnictwa i działacz wielu organizacji rolniczych, Gościcki łączył kompetencje eksperta ekonomicznego z […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Michał Bojanowski – reformator rolnictwa, organizator spółdzielczości, poseł i senator ZLN

Historia Michała Ignacego Bojanowskiego to opowieść o człowieku, który całe swoje życie podporządkował służbie społeczności lokalnej i narodowi. Z jednej strony był aktywnym politykiem obozu narodowego, w tym posłem na Sejm Ustawodawczy i senatorem I kadencji, z drugiej zaś gospodarzem i organizatorem życia społecznego na Mazowszu, działającym w dziesiątkach inicjatyw rolniczych, oświatowych i spółdzielczych. Jego […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Roman Dmowski – ideolog, polityk, Ojciec Niepodległości. W rocznicę urodzin

Roman Dmowski urodził się 9 sierpnia 1864 roku w Kamionku pod Warszawą, w okresie, gdy ziemie polskie były rozdzielone pomiędzy trzy mocarstwa zaborcze. Dorastał w atmosferze poczucia krzywdy, ale i świadomości, że walka o wolność wymaga cierpliwości i mądrego działania. Od najmłodszych lat wyróżniał się zdolnościami intelektualnymi oraz zamiłowaniem do historii i polityki. To właśnie […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Stefan Rowiński – sumienie miasta, obrońca tożsamości

W dziejach Polski okres przełomu XIX i XX wieku naznaczony był zmaganiami o przetrwanie narodowej tożsamości. Szczególnie w zaborze pruskim, gdzie germanizacja przybierała systematyczny i brutalny charakter, polska inteligencja, duchowieństwo i lokalni aktywiści podejmowali liczne inicjatywy mające na celu zachowanie języka, kultury i pamięci historycznej. W tym kontekście wyrasta postać Stefana Rowińskiego – człowieka, który […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Między nauką a narodową misją: Władysław Folkierski i jego epoka

Postać Władysława Folkierskiego, choć niekiedy pomijana w powszechnej świadomości historycznej, zajmuje wyjątkowe miejsce w historii polskiej humanistyki XX wieku. Uczony o imponującej erudycji, romanista i komparatysta światowego formatu, a zarazem człowiek głęboko zaangażowany w życie polityczne i duchowe narodu – Folkierski stanowi przykład intelektualisty, który nie tylko badał literaturę, ale i aktywnie uczestniczył w kształtowaniu […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Przyjaciółka Pana Romana: Izabela z Lutosławskich Wolikowska

Izabella z Lutosławskich Wolikowska (1889–1972) była postacią nietuzinkową: pisarką, tłumaczką, publicystką i działaczką społeczną, która swoje życie związała z ideami Narodowej Demokracji. Przyszło jej żyć w epoce pełnej politycznych i społecznych przemian – od końca XIX wieku, przez dramatyczne lata obu wojen światowych, aż po emigracyjne losy w Kanadzie. Jej biografia łączy w sobie losy […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Kpt. Jan Morawiec – legendarny dowódca Pogotowia Akcji Specjalnej NZW

Jan Morawiec, znany pod konspiracyjnymi pseudonimami „Błażej”, „Henryk”, „Remisz”, „Rębacz”, „Tajfun”, był jedną z tych postaci polskiego podziemia, których biografie ukazują pełną skalę odwagi, poświęcenia i determinacji w walce o niepodległą Polskę. Jego życie to tragiczna, ale i budująca historia człowieka, który nie ugiął się ani przed okupantem niemieckim, ani sowieckim, a mimo śmierci z […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Pułkownik Józef Rokicki – Komendant Główny Narodowej Organizacji Wojskowej

Józef Wacław Rokicki urodził się 6 marca 1894 roku w Lipnie, w rodzinie Klemensa i Marii z Lamparskich. Ojciec był urzędnikiem, co zapewniało rodzinie względną stabilność, choć nie pozycję elity. Edukacja Rokickiego zaczęła się w miejscowej szkole miejskiej, którą ukończył w 1906 roku, a następnie kontynuowana była w domu. Jako ekstern zdał egzamin z zakresu […]

Czytaj dalej