Wskaźnik Rozwoju Społecznego (HDI) 2025: Polska znów poprawiła swój wynik

Wskaźnik Rozwoju Społecznego, znany również jako HDI (Human Development Index), to narzędzie statystyczne opracowane w 1990 roku przez pakistańskiego ekonomistę Mahbuba ul Haqa, a szeroko wdrożone przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP). HDI ma na celu syntetyczną ocenę poziomu rozwoju społeczno-ekonomicznego krajów świata i stanowi alternatywę dla czysto ekonomicznych mierników, takich jak PKB.

HDI opiera się na trzech fundamentalnych filarach:

1. Długie i zdrowe życie – mierzone poprzez oczekiwaną długość życia przy urodzeniu.
2. Dostęp do wiedzy – oceniany na podstawie średniej liczby lat edukacji dorosłych (25 lat i więcej) oraz oczekiwanej liczby lat edukacji dla dzieci rozpoczynających naukę.
3. Dostatni standard życia – uwzględniający dochód narodowy brutto per capita przeliczony według parytetu siły nabywczej (PPP).

HDI mieści się w przedziale od 0 do 1. Im wyższa wartość wskaźnika, tym wyższy poziom rozwoju danego kraju. Kraje dzielone są na cztery kategorie: niski, średni, wysoki oraz bardzo wysoki poziom rozwoju.

W najnowszym rankingu HDI opublikowanym przez UNDP, Polska osiągnęła wskaźnik na poziomie 0,906, co pozwoliło jej utrzymać się w gronie krajów o bardzo wysokim poziomie rozwoju. To kolejny rok z rzędu, w którym Polska notuje wzrost HDI – potwierdzając pozytywny trend, który rozpoczął się na dobre po pandemii COVID-19.

Dla porównania: w roku 2022 Polska miała HDI wynoszące 0,884. W roku 2023 wskaźnik wzrósł do 0,902. Wzrost o 0,022 w ciągu trzech lat to znaczna poprawa w skali wskaźnika, która odzwierciedla zarówno rosnącą długość życia, poprawiające się wskaźniki edukacyjne, jak i stabilny wzrost gospodarczy. Polska znalazła się w pierwszej trzydziestce państw świata, co jest wynikiem lepszym niż kiedykolwiek wcześniej w historii pomiarów HDI.

Zestawiając pozycję Polski z jej sąsiadami, sytuacja przedstawia się następująco (HDI 2025):

• Niemcy – 0,959
• Czechy – 0,915
• Słowacja – 0,880
• Litwa – 0,895
• Białoruś – 0,824
• Ukraina – 0,773

Polska wyprzedza większość swoich wschodnich i południowych sąsiadów, pozostając jedynie nieco poniżej Czech oraz wyraźnie poniżej Niemiec. Warto jednak podkreślić, że luka między Polską a Czechami zmniejsza się z roku na rok. Po raz pierwszy Polska wyprzedziła Litwę, co jeszcze kilka lat temu było nie do pomyślenia.

W rejonie Europy Środkowo-Wschodniej Polska należy obecnie do liderów pod względem poziomu rozwoju społecznego.

Analizując dane HDI w kontekście całej Unii Europejskiej, Polska znajduje się w górnej połowie zestawienia. Choć nie dorównuje jeszcze czołowym krajom Europy Zachodniej, to dystans ten systematycznie się zmniejsza.

Dla porównania, oto wskaźniki HDI w wybranych krajach UE (2025):

• Szwecja – 0,959
• Niemcy – 0,959
• Holandia – 0,951
• Francja – 0,920
• Włochy – 0,915
• Hiszpania – 0,918
• Polska – 0,906
• Węgry – 0,870
• Rumunia – 0,845
• Bułgaria – 0,816

Z powyższych danych wynika, że Polska zbliża się do poziomu krajów tzw. „starej Unii”. Dystans do Włoch, Francji czy Hiszpanii jest już niewielki, a Polska wyprzedza nie tylko państwa byłego bloku wschodniego, ale także niektóre państwa południowe pod względem wzrostu dynamiki wskaźnika.

Na poprawę wskaźnika HDI Polski w ostatnich latach wpływ miało kilka czynników:

1. Poprawa długości życia – dzięki inwestycjom w system ochrony zdrowia, kampaniom zdrowotnym i poprawie stylu życia Polaków.
2. Reformy edukacyjne – zwiększające dostępność szkolnictwa wyższego i kompetencji cyfrowych, a także rosnące wyniki uczniów w międzynarodowych rankingach.
3. Wzrost dochodów – napędzany stabilnym wzrostem gospodarczym, eksportem, niskim bezrobociem i rozwojem sektora usług i nowoczesnych technologii.

Kluczem do utrzymania tej tendencji będzie kontynuacja inwestycji w edukację, zdrowie publiczne i innowacje, przy jednoczesnym wzmacnianiu spójności społecznej i równości szans.