W 100. rocznicę utworzenia pierwszego rządu ludowo-narodowego pod kierownictwem Wincentego Witosa, Dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego, prof. Jan Żaryn, zaprasza do udziału w specjalnej sesji naukowej poświęconej historii relacji między oboma wielkimi polskimi ruchami społecznymi przełomu XIX i XX wieku.
7 maja 1923 r. w Warszawie zawarto porozumienie partii centrowych i prawicowych: Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”, Związku Ludowo-Narodowego i Chrześcijańsko-Narodowego Stronnictwa Pracy. Nazwa tzw. paktu lanckorońskiego pochodzi od tego, iż jego warunki negocjowano w posiadłości senatora Ludwika Hammerlinga, reprezentującego okręg wyborczy Lanckorona, w sprawie utworzenia większości sejmowej przez partie-sygnatariuszy paktu.
Pakt przewidywał, że:
- państwo i samorząd powinny odzwierciedlać narodowy charakter II Rzeczypospolitej, a rząd winni tworzyć wyłącznie Polacy
- większą niż dotychczas rolę w państwie uzyska Kościół katolicki
- nastąpi wzmożona polonizacja Kresów Wschodnich
- wprowadzony zostanie rozdział liczby miejsc w całym szkolnictwie według proporcji narodowościowej ludności w państwie (tzw. zasada numerus clausus)
- przyspieszona zostanie parcelacja rolna (przynajmniej 200 tys. hektarów rocznie).
Skutkiem podpisania paktu było powstanie 28 maja 1923 I rządu Chjeno-Piasta.
Do zagadnień na których podjęciu szczególnie zależy organizatorom konferencji należą:
- migracje działaczy między organizacjami narodowymi i ludowymi
- podobieństwa w organizacji struktur terenowych i stowarzyszeń afiliowanych
- współpraca i konflikty parlamentarne obu środowisk (Austro-Węgry, II RP)
- pierwsze wybory prezydenckie w II RP
- działalność i funkcjonowanie ludowo-narodowych rządów w II RP
- problem reformy rolnej w stosunkach między oboma środowiskami
- relacje między strukturami konspiracyjnymi i partyzantką obu obozów
- współpraca między podziemiem narodowym i strukturami PSL w latach 1944-1947
Konferencja odbędzie się 2-4 czerwca 2023 r. (piątek-niedziela) w pałacu w Jabłonnie, ul. Modlińska 105. Organizator pokrywa koszty noclegu i wyżywienia uczestników, a także wszystkie koszty związane z publikacją materiałów pokonferencyjnych. Organizator nie pokrywa kosztów dojazdów do miejsca odbywania się konferencji.
Kontakt do organizatorów:
dr Krzysztof Kawęcki – krzysztof.kawecki@idmn.pl
Michał Gniadek-Zieliński – michal.gniadek-zielinski@idmn.pl
