9 maja 2025
Historia i idea Postacie

Ewelina Pepłowska – kobieta idei i czynu w służbie narodu

Postać Eweliny (Eliny) Pepłowskiej, choć nieco zapomniana w powszechnej świadomości historycznej, zasługuje na szczególną uwagę jako przykład kobiety zaangażowanej politycznie, społecznie i ideowo w najtrudniejszych momentach historii Polski. Urodzona 10 stycznia 1887 roku w Kijowie, zmarła 19 stycznia 1969 roku w Wejherowie, Pepłowska przez całe swoje życie działała na rzecz niepodległości, patriotyzmu, rozwoju społeczeństwa obywatelskiego […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Gabriela Balicka-Iwanowska – pionierka nauki i walki o prawa kobiet

Gabriela Aniela Balicka-Iwanowska (ur. 16 maja 1867 w Warszawie, zm. 19 lutego 1962 w Krakowie) była jedną z najbardziej wpływowych kobiet przełomu XIX i XX wieku w Polsce. Wybitna botaniczka, polityczka, działaczka społeczna, a zarazem pierwsza Polka z doktoratem nauk przyrodniczych uzyskanym za granicą. Przez całe życie walczyła o prawa kobiet, edukację i sprawiedliwość społeczną […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Jan Załuska – lekarz, patriota, polityk. Biografia człowieka służby

Jan Załuska to postać, która w historii Polski XX wieku łączy w sobie dwie główne sfery działalności: medycynę oraz politykę narodową. Jako wykształcony lekarz i zarazem aktywny działacz polityczny Związku Ludowo-Narodowego, Załuska pozostawił trwały ślad zarówno w sferze ochrony zdrowia, jak i w burzliwym życiu politycznym II Rzeczypospolitej. Jego życie to opowieść o nieustępliwości, poświęceniu […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Jan Chudzik – osobisty sekretarz Dmowskiego i ofiara sanacyjnego mordu

Jan Chudzik był prawnikiem, działaczem narodowym i społecznym, a także podchorążym lotnictwa wojskowego II RP. Jego zaangażowanie w Stronnictwo Narodowe uczyniło go jednym z kluczowych działaczy w regionie podkarpackim. W 1933 roku padł on ofiarą zamachu politycznego, który wstrząsnął opinią publiczną. Jego tragiczna śmierć stała się symbolem brutalnych represji wobec opozycji w okresie rządów sanacyjnych. […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Stanisław Rymar – narodowiec z Podkarpacia

Stanisław Rymar urodził się 3 lutego 1886 roku w Haczowie k. Krosna, w rodzinie o silnych tradycjach patriotycznych. Jego ojcem był Piotr Rymar, a matką Katarzyna z domu Boczar. W jego rodzinie znajdowało się wielu uczestników powstań narodowych: jego dziadek brał udział w powstaniu węgierskim, a stryj, Maciej Rymar, walczył w powstaniu styczniowym. Jego edukacja […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Władysław Grabski – twórca złotego

Władysław Grabski to jedna z najważniejszych postaci w historii gospodarczej i politycznej II Rzeczypospolitej. Ekonomista, historyk, działacz polityczny związany z Narodową Demokracją, dwukrotny premier oraz minister skarbu, pozostawił po sobie dziedzictwo, które wpłynęło na kształt odradzającego się państwa polskiego. Jego największym osiągnięciem była reforma walutowa z 1924 roku, dzięki której Polska uzyskała stabilną walutę – […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Wojciech Trąmpczyński – narodowy demokrata, marszałek Sejmu i Senatu

Wojciech Trąmpczyński był nie tylko wybitnym adwokatem i działaczem społecznym, ale także politykiem, który odegrał istotną rolę w walce o prawa Polaków w zaborze pruskim oraz w budowie niepodległego państwa polskiego. Jego działalność obejmowała zarówno obronę Polaków w sądach pruskich, jak i walkę o ich prawa w Sejmie Pruskim i Reichstagu Rzeszy Niemieckiej. Po odzyskaniu […]

Czytaj dalej
Postacie

Tadeusz Gajcy – poeta pokolenia Kolumbów, żołnierz Konfederacji Narodu

Tadeusz Stefan Gajcy urodził się 8 lutego 1922 roku w Warszawie w rodzinie rzemieślniczej. Jego ojciec, Stanisław Gajcy, był ślusarzem, a matka, Wiktoria, zajmowała się domem. Wychowywał się na warszawskim Starym Mieście, w atmosferze patriotyzmu i szacunku dla kultury polskiej. Jego edukacja przypadła na burzliwe lata przedwojenne – uczęszczał do Gimnazjum im. Księcia Józefa Poniatowskiego, […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Narodowy „Agaton”

Bohater Powstania Warszawskiego, adiutant Tadeusza Komorowskiego ps. „Bór” był narodowym radykałem. Obóz narodowy był przeciwny wszczynaniu powstania w Warszawie, ale kiedy postawiono narodowców przed faktem dokonanym, 1 sierpnia 1944 r. do walki stanęły tysiące narodowców, nie tylko w szeregach Narodowych Sił Zbrojnych czy Narodowej Organizacji Wojskowej, ale również w oddziałach Armii Krajowej. Wśród wyróżniających się […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

Julian Dunajewski – reformator i minister skarbu w c.k. monarchii

Julian Dunajewski (1821 – 1907) pochodził z galicyjskiej rodziny szlacheckiej herbu Sas z Dunajowa k. Lwowa, o tradycjach urzędniczych i inteligenckich. Jego ojciec był urzędnikiem w administracji austriackiej, co miało wpływ na jego przyszłą karierę. Wychowywał się w środowisku, w którym edukacja była traktowana priorytetowo. Nie zachowało się wiele szczegółowych informacji na temat jego życia […]

Czytaj dalej