W swoim pierwszym przemówieniu politycznym jako premier Japonii, Sanae Takaichi ogłosiła, że Tokio dąży do zawarcia traktatu pokojowego z Rosją (jako prawnym spadkobiercą ZSRS), kończącego formalnie stan wojny między państwami trwający od zakończenia II wojny światowej. Zapowiedź padła podczas wystąpienia przed niższą izbą parlamentu, transmitowanego na żywo w serwisie rządowym.
Takaichi przyznała, że stosunki japońsko-rosyjskie są nadal napięte, ale jej rząd planuje podjąć działania w celu rozwiązania trwającego od dekad sporu terytorialnego i podpisania porozumienia pokojowego.
— Naszym celem jest trwałe zakończenie stanu zawieszenia i doprowadzenie do podpisania traktatu pokojowego z Rosją — powiedziała premier.
Jednocześnie stanowczo podkreśliła, że sojusz z USA pozostaje fundamentem japońskiej polityki zagranicznej. Odnosząc się do konfliktu na Ukrainie, określiła go jako „jednostronną próbę zmiany status quo”, wskazując na konieczność pogłębienia współpracy obronnej z Waszyngtonem. Premier zapowiedziała też spotkanie z prezydentem Donaldem Trumpem podczas jego nadchodzącej wizyty w Tokio. Ma ono na celu zbudowanie zaufania i wzmocnienie strategicznego partnerstwa Japonii i Stanów Zjednoczonych.
Spór o Kuryle wciąż nierozwiązany
Kwestia traktatu pokojowego między Japonią a Rosją ciągnie się od 1945 roku. Pomimo podpisania Deklaracji Wspólnej w 1956 roku, która zakładała możliwość przekazania Japonii wysp Habomai i Shikotan po zawarciu traktatu pokojowego, strony nigdy nie osiągnęły pełnego porozumienia. Japonia domaga się również zwrotu większych wysp (Kunaszyr i Iturup), co Moskwa niezmiennie odrzuca. Rosjanie uznają deklarację z 1956 roku za zamknięcie sprawy, natomiast Tokio traktuje ją jako wstęp do dalszych negocjacji. Japonia oficjalnie uznaje sporne wyspy za swoje „Terytoria Północne”, nielegalnie okupowane przez Rosję od zakończenia wojny.
W tle sporu terytorialnego pozostaje historia sowiecko-japońskiej wojny z sierpnia 1945 roku, w wyniku której Armia Czerwona zajęła południowy Sachalin i Wyspy Kurylskie. Mimo upływu 80 lat, traktat kończący działania wojenne wciąż nie został podpisany.
Balansowanie między Moskwą a Waszyngtonem
Deklaracja Takaichi sygnalizuje próbę balansowania między potrzebą uregulowania stosunków z Rosją a lojalnością wobec głównego sojusznika — Stanów Zjednoczonych. Polityczne wyzwanie polega na tym, by zbliżyć się do porozumienia z Kremlem bez naruszania delikatnej równowagi geopolitycznej w regionie Azji i Pacyfiku, szczególnie w kontekście wojny w Ukrainie i rosnących napięć w relacjach Wschód-Zachód.
