22 września 2025
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Akcja Specjalna NSZ

W okupowanej Polsce lat 1942–1945, gdy przyszłość narodu zawisła na włosku, Narodowe Siły Zbrojne (NSZ) stanowiły jedną z najbardziej zorganizowanych i bezkompromisowych formacji konspiracyjnych. W ich strukturach wyłoniła się elitarna komórka operacyjna – Akcja Specjalna (AS) – będąca odpowiedzią na potrzebę stanowczego, szybkiego i skutecznego reagowania wobec zagrożeń dla bytu państwa i narodu. Akcja Specjalna […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Feliks Koneczny: Kościół jako polityczny wychowawca narodów

I. O METODACH Rozważając zagadnienia państwa chrześcijańskiego, a zwłaszcza temat „Kościół jako polityczny wychowawca narodów”, zastosujemy do tych problemów metodę indukcyjną, jedyną, która wiedzie do odkryć w naukach historycznych. Jest ona też dziełem historyka zawodowego. Historykiem bowiem był jej twórca, Bacon werulamski (1561–1626), który wychodząc od historii ogarnął najrozleglejsze rozłogi wiedzy, a którego wiedza miała […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Feliks Koneczny: Harmider etyk w Polsce

Od dawien trwa w nauce spór o to, czy istnieje jakaś powszechna moralność, jakiś trzon etyki, wspólny wszystkim czasom i miejscom. Nikt nie będzie przeciwny marzeniu, by wszyscy byli moralnymi, lecz odezwie się zaraz wątpliwość i zakołacze pytaniem: a na jakiż sposób maja być moralnymi ci „wszyscy”? Trudno dotrzeć do jakiejś wspólnoty wobec niesłychanych rozbieżności, […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

“Zaufanie narodu warunkiem naprawy”. Przemówienie Prezesa Narodowego Klubu Parlamentarnego, posła Romana Rybarskiego na posiedzeniu Sejmu dnia 3 lutego 1933 r.

WINA KRYZYSU P. referent rozpoczął swoje przemówienie od stwierdzenia generalnego charakteru kryzysu i starał się wykazać, że ten kryzys ma jednak swoje źródła i że wszystko, co robiono dla zwalczenia tego kryzysu, robiono właściwie, ostrożnie, przezornie, że umiejętnie przewidywano. Niewątpliwie kryzys jest zjawiskiem powszechnym — natężenie kryzysu nie jest zjawiskiem powszechnym. Jeżeli zwrócimy uwagę na […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Narodowcy w powstaniu warszawskim

Powstanie warszawskie, rozpoczęte 1 sierpnia 1944 roku, jest jednym z najbardziej tragicznych i zarazem symbolicznych wydarzeń w historii Polski XX wieku. Przez wiele dekad funkcjonowało w polskiej świadomości narodowej jako akt heroicznego zrywu, świadectwo nieugiętej woli wolności i niezależności. Jednak nie wszyscy uczestnicy życia politycznego i ideowego II Rzeczypospolitej oraz Polskiego Państwa Podziemnego podzielali ten […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Służba Cywilna Narodu

W realiach okupowanej Polski okresu II wojny światowej, oprócz zbrojnego oporu wobec agresorów, równie istotne było tworzenie struktur, które miały zapewnić ciągłość polskiej państwowości po zakończeniu działań wojennych. Jedną z najbardziej rozbudowanych i przemyślanych inicjatyw tego typu była Służba Cywilna Narodu (SCN) – cywilna struktura konspiracyjna, funkcjonująca w ramach Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ). SCN była […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Przemówienie prof. Romana Rybarskiego, prezesa Klubu Narodowego, wygłoszone w Sejmie 30 stycznia 1929 roku podczas ogólnej debaty budżetowej na rok 1929/1930

Wysoka Izbo! Praca budżetowa w tym Sejmie nie odbywa się w normalnych warunkach, bo każdy z nas, który bierze udział w obradach, nieustannie zadaje sobie pytanie, czy ta praca jest rzeczywista, czy pozorna, czy my naprawdę uchwalamy budżet państwowy w tym znaczeniu, jak taki budżet należy rozumieć. Pod tym względem istnieją wielkie wątpliwości. KRYJÓWKI BUDŻETOWE […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Naród, ziemia, niepodległość – życie i poglądy Jana Ludwika Popławskiego

Jan Ludwik Popławski urodził się 17 stycznia 1854 roku w Bystrzejowicach Pierwszych pod Lublinem, w rodzinie ziemiańskiej o silnych tradycjach patriotycznych. Wychowany w atmosferze głębokiego przywiązania do Ojczyzny, już od najmłodszych lat przesiąkał ideami niepodległościowymi. Pierwsze nauki pobierał w domu rodzinnym, a następnie uczęszczał do gimnazjum w Lublinie. Jego edukacja została jednak gwałtownie przerwana – […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

„Szaniec” – między karabinem a maszyną drukarską

W okupowanej Polsce słowo bywało równie groźne jak broń. W czasach, gdy codziennością były łapanki, konspiracyjne hasła wypisywane nocą na murach i wieści przekazywane szeptem, prasa podziemna pełniła funkcję nie tylko informacyjną, ale też mobilizującą, wychowawczą i ideologiczną. W tym gęstym krajobrazie konspiracyjnych wydawnictw jednym z najważniejszych tytułów był „Szaniec” – dwutygodnik związany ze środowiskiem […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Kongres Wszechpolski 1924 – manifest siły obozu narodowego

Jesienią 1924 roku Warszawa stała się areną jednej z największych politycznych demonstracji wczesnej II Rzeczypospolitej. 26 października rozpoczął się Kongres Wszechpolski Związku Ludowo-Narodowego – wydarzenie, które miało nie tylko zademonstrować siłę organizacyjną obozu narodowego, lecz także nakreślić kierunek, w jakim według jego liderów powinna zmierzać odrodzona Polska. Na Kongres przybyło około 5 tysięcy delegatów z […]

Czytaj dalej