Polaków ubędzie wg raportu “Prognoza ludności na lata 2023–2060” GUS

Wstęp i cel prognozy

Publikacja “Prognoza ludności na lata 2023–2060” przygotowana przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) stanowi aktualizację poprzedniej prognozy na lata 2014–2050. Od tamtej pory nastąpiły istotne zmiany demograficzne, społeczno-ekonomiczne oraz migracyjne, co wymagało opracowania nowych scenariuszy rozwoju ludności. W prognozie przyjęto trzy scenariusze – wysoki, średni i niski – w celu przedstawienia możliwych zmian w liczbie ludności, strukturze wiekowej, dzietności, umieralności oraz migracjach do 2060 roku.

Główne założenia demograficzne

Prognoza opiera się na trzech kluczowych założeniach dotyczących demografii:

1. Dzietność:
   • Współczynnik dzietności (TFR) w Polsce od lat utrzymuje się na poziomie poniżej 1,5. W 2022 roku wynosił 1,26.
   • Scenariusz wysoki zakłada wzrost dzietności do 1,79 w 2060 roku, podczas gdy scenariusz niski przewiduje spadek do 1,19.
   • Zmienia się także średni wiek rodzenia dzieci, który do 2060 roku ma osiągnąć 32 lata.
2. Umieralność:
   • W latach 1991–2019 przeciętne trwanie życia wzrosło o 6,7 roku dla kobiet i 8,2 roku dla mężczyzn.
   • Tzw. pandemia COVID-19 spowodowała gwałtowny spadek oczekiwanego trwania życia w latach 2020–2021, lecz prognozy zakładają stopniowy powrót do wzrostu tego wskaźnika.
3. Migracje:
   • Prognozy zakładają dodatnie saldo migracji w scenariuszu średnim i wysokim, co oznacza, że Polska będzie krajem imigracyjnym do 2060 roku.
   • Zmiany w ruchach migracyjnych mogą być kluczowe dla stabilizacji liczby ludności.

Wyniki prognozy dla Polski

1. Liczba ludności:
   • W scenariuszu średnim liczba ludności Polski spadnie do 30,4 mln osób w 2060 roku (z 37,8 mln w 2022 roku).
   • W scenariuszu wysokim liczba ludności wyniesie 34,8 mln, a w scenariuszu niskim – 26,7 mln.
2. Struktura wiekowa:
   • Proces starzenia się społeczeństwa będzie postępował. Odsetek osób w wieku 65 lat i więcej wzrośnie znacznie, co zwiększy współczynnik obciążenia demograficznego.
   • Liczba dzieci i młodzieży (0–17 lat) będzie malała we wszystkich scenariuszach z wyjątkiem wysokiego, w którym przewiduje się utrzymanie liczby osób poniżej 18 roku życia na poziomie zbliżonym do 2022 roku.
3. Ludność w wieku produkcyjnym:
   • Liczba osób w wieku produkcyjnym spadnie o 25% w scenariuszu niskim i aż o 40% w scenariuszu wysokim.
   • Współczynnik obciążenia demograficznego wzrośnie z 70 osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym w 2022 roku do 105 osób w 2060 roku.
4. Migracje:
   • Polska będzie krajem imigracyjnym, a saldo migracji będzie dodatnie, co będzie miało kluczowe znaczenie dla przeciwdziałania depopulacji.
   • Napływ ludności do obszarów podmiejskich wokół dużych miast będzie postępował, co zwiększy proces suburbanizacji.

Prognoza regionalna

Raport obejmuje również analizę demograficzną na poziomie województw i powiatów. Kluczowe wnioski z tej analizy obejmują:

• Największy spadek liczby ludności przewiduje się w województwie świętokrzyskim – o 30,6% do 2060 roku.
• Najmniejszy spadek liczby ludności dotknie województwo mazowieckie i pomorskie, gdzie ubytek wyniesie jedynie 7%.
• Wzrost liczby ludności następuje na obszarach podmiejskich wokół dużych ośrodków miejskich, co wynika z kontynuacji trendu suburbanizacji.

Analiza wrażliwości i alternatywne scenariusze

Prognoza zawiera analizę wrażliwości na zmiany założeń dotyczących dzietności, umieralności i migracji. Główne wnioski to:

• Wysoki scenariusz zakłada znaczne wzrosty dzietności i pozytywne saldo migracji, co może ograniczyć depopulację.
• Niski scenariusz wskazuje na dalszy spadek liczby ludności, przy ujemnym saldzie migracyjnym i niskim współczynniku dzietności.

Wnioski i rekomendacje

Raport podkreśla konieczność podjęcia działań politycznych i gospodarczych mających na celu ograniczenie negatywnych skutków zmian demograficznych. Zalecenia obejmują:

• Wsparcie polityki prorodzinnej, aby zwiększyć współczynnik dzietności.
• Promowanie polityki migracyjnej, która będzie przyciągać imigrantów.
• Wzmocnienie systemu opieki zdrowotnej i polityki aktywizacji seniorów, co będzie kluczowe w kontekście starzenia się społeczeństwa.

Prognoza wskazuje na konieczność zrozumienia dynamicznych zmian demograficznych i przygotowania się na przyszłe wyzwania społeczno-ekonomiczne.

Całość dostępna na stronie Głównego Urzędu Statystycznego.