Przedmiotem rozważań prowadzonych w tym artykule jest osoba francuskiego polityka E. Zemmoura i jego partii Reconquete! (Rekonkwista). W ramach tej analizy podjęta zostanie próba wyjaśnienia przyczyn rosnącej popularności Zemmoura na francuskiej scenie politycznej. W tym aspekcie ważne znaczenie będzie miało przedstawienie wątków biograficznych, które wpłynęły dość znacząco na głoszone przez Zemmoura poglądy polityczne. Analizie podda się jego dotychczasową karierę polityczną oraz elektorat, który deklarował poparcie Zemmoura w wyborach prezydenckich 2022 r. Dzięki podjętym działaniom będzie możliwe lepsze poznanie polityka, który w Polsce kojarzony jest słabo a jeżeli tak, na raczej wyłącznie z poglądami na temat migracji – w szczególności budzącej wiele kontrowersji wśród przeciwników tezy o „Wielkiej Wymianie” (Grand Remplacement), sformułowanej przez Renaud Camusa.
Przedmiotem rozważań prowadzonych w tym artykule jest osoba francuskiego polityka E. Zemmoura i jego partii Reconquete! (Rekonkwista). W ramach tej analizy podjęta zostanie próba wyjaśnienia przyczyn rosnącej popularności Zemmoura na francuskiej scenie politycznej. W tym aspekcie ważne znaczenie będzie miało przedstawienie wątków biograficznych, które wpłynęły dość znacząco na głoszone przez Zemmoura poglądy polityczne. Analizie podda się jego dotychczasową karierę polityczną oraz elektorat, który deklarował poparcie Zemmoura w wyborach prezydenckich 2022 r. Dzięki podjętym działaniom będzie możliwe lepsze poznanie polityka, który w Polsce kojarzony jest słabo a jeżeli tak, na raczej wyłącznie z poglądami na temat migracji – w szczególności budzącej wiele kontrowersji wśród przeciwników tezy o „Wielkiej Wymianie” (Grand Remplacement), sformułowanej przez Renaud Camusa.
E. Zemmour urodził się w 1958 r. w Montreuil na przedmieściach stolicy. Jego rodzice pochodzili z Algierii, będącej wtedy jeszcze posiadłością Francji. Do metropolitalnej części przybyli krótko przed wybuchem algierskiej wojny o niepodległość. Rodzina należała do społeczności Żydów sefardyjskich i – podobnie jak jego rodzice – Zemmour praktykuje obrządek żydowski . Po przybyciu do Francji dziadkowie zmienili swoje imiona, co miało im ułatwić proces asymilacji w społeczeństwie francuskim. Lider Reconquete! wyraźnie opowiada się za taką praktyką wśród migrantów, gdyż w swoim programie postuluje m.in. wprowadzenie zakazu posługiwania się niefrancuskimi imionami i nazwiskami.
Jako dziecko uczęszczał do prywatnej szkoły żydowskiej. Następnie rozpoczął studia w prestiżowym Instytucie Nauk Politycznych (Sciences Po), gdzie wyróżniał się pracowitością i dużym potencjałem. Jednak to nie wystarczyło aby zostać przyjętym do École nationale d’administration (ENA). Zemmour dwukrotnie starał się o przyjęcie na tę uczelnię szkolącą kadry administracji publicznej. W ocenie E. Girarda nie wpłynęło to dobrze na jego kondycję psychiczną. Jego ambicja nie pozwalała mu zaakceptować takiej sytuacji. Zemmour nigdy nie chciał być starszym urzędnikiem państwowym. Był zdeterminowany, by dotrzeć na szczyt klasy społecznej i zintegrować elitę. Wielki świat, z którym miał styczność w Instytucie Nauk Politycznych wywarł na nim duże wrażenie. Jednakże studenci tej uczelni nie postrzegali Zemmoura jako członka elitarnego grona ze względu na jego pochodzenie. Przed rozpoczęciem kariery dziennikarskiej pracował w agencji reklamy.
Jako dziennikarz prasowy współpracował m.in. z takimi redakcjami, jak nieistniejący już dziennik Le Quotidien de Paris, czy Le Figaro. Zemmour przez rok pracował dla małej gazety o nazwie Info-Matin. Było to na krótko przed dołączeniem w 1996 roku do zespołu redakcyjnego z Le Figaro. W dziale politycznym tego dziennika Zemmour pracował do roku 2009 r. Od 2013 r. pisał dla tej gazety felietony. Tym razem kooperacja trwała do 2021 r. W międzyczasie współpracował również z mocno prawicowym Valeurs Actuelles.
Karierę telewizyjną Zemmour rozpoczął na początku XXI w. Najpierw występował w I-Télé, a następnie w publicznej France 2. W latach 2006-2011 pełnił funkcję komentatora politycznego, a następnie gościa programu On n’est pas couché L. Ruquiera. W ciągu tych pięciu lat jego rola polegała głównie na konfrontacjach z przedstawicielami świata kultury. W 2010 r. zaczął prowadzić program Z jak Zemmour w radiu RTL. W początkowym okresie współpracy z rozgłośnią jego audycje pojawiały się codziennie. Jednakże niepoprawne politycznie tematy (imigracja, islam) poruszane przez Zemmoura sprawiły, że znacznie ograniczono częstotliwość jego felietonów w stacji RTL. Zemmour został zwolniony z tej rozgłośni w 2019 roku. Od września 2011 r. wraz z Éricem Naulleau zaczął prowadzić wieczorny talk show Zemmour i Naulleau w Paris Première – w 2021 r. program ten oglądało około 900 tys. widzów, czyli dziesięciokrotnie więcej niż w 2019 r.
Zemmour wydał również bardzo wiele książek. Swoją karierę pisarską rozpoczął w 1995 r., gdy na rynku wydawniczym zaczęły pojawiać się portrety polityków, takich jak np. gaullistowski premier Edouard Balladur. W swych publikacjach odwoływał się do historii, a także komentował sprawy związane z aktualną sytuacją polityczną. Pomimo kontrowersji wiele jego książek odniosło znaczący sukces wydawniczy. Jego kroniki Z comme Zemmour, które były nadawane w RTL przez trzy lata lat, zostały zebrane w kilku kolekcjach i także stały się bardzo popularne .
Wśród jego książek znalazła się również publikacja Le premier sexe (Pierwsza płeć) wydana w 2006 r., która porusza tematykę patriarchatu. Zemmour rozważa w niej kwestię szkodliwego wpływu „feministycznego totalitaryzmu” na sytuację społeczno-polityczną Francji. Petit Frère (Mały brat) to wydana w 2008 r. powieść o zabójstwie fikcyjnej postaci Simona Sitruka. Jej fabuła zdominowana jest przez temat konfliktu między społecznością żydowską i muzułmańską. Oparta jest na autentycznym przypadku morderstwa dokonanego przez młodego Araba na swoim żydowskim przyjacielu. Ponadto Zemmour opublikował w 2014 r. książkę Le Suicide français (Samobójstwo francuskie), która rozeszła się w półmilionowym nakładzie. Autor przekonuje w niej, że od lat 70. XX wieku Republika Francuska doświadcza stopniowego upadku, którego przyczynami są głównie wzrost imigracji, postępujący feminizm, rewolucja seksualna i egalitaryzm, a także erozja tradycyjnych wartości. Dwa lata później Zemmour publikuje Un quinquennat pour rien (Pięciolecie na nic), w której to pozycji ponownie skupia się na druzgocącej krytyce islamu i jego ofensywie we Francji. W 2021 r. Zemmour wydaje swoją najnowszą książkę La France n’a pas dit son dernier mot. Tą książką Zemmour chciał sprowadzić Francję z powrotem na właściwe tory pod każdym względem, głosząc: „Rzadko zdarzało się, że byliśmy tak osłabieni, podzieleni, podbici i napadnięci jak dzisiaj. Chcę, aby Francja miała nie tylko historię, ale i przyszłość. Historia się nie skończyła. Francja nie powiedziała ostatniego słowa .
W grudniu 2021 r. Zemmour założył partię Reconquete! (pl. Rekonkwista). Jak można przeczytać na stronie internetowej tego ugrupowania Reconquete! to ruch polityczny, którego celem jest obrona interesu narodowego i promowanie wielkości Francji. Walcząc z ograniczeniami Francji, partia ta dąży do zapewnienia obrony francuskiej tożsamości, rodzin i ziem, a także pełnego i całkowitego odzyskania bezpieczeństwa i wolności. To zgromadzenie narodu francuskiego walczącego o przetrwanie, przyszłość Francji, jej międzynarodowe wpływy i obronę naszej cywilizacji.
Jak wskazywano: „Każdy obywatel francuski przywiązany do ojczyzny, wolności wypowiedzi, zasad demokratycznej wypowiedzi i pragnący przekazać wielotysięczne dziedzictwo, którego jest spadkobiercą, bez względu na swoje pochodzenie, religię, pochodzenie społeczne lub zawodowe, który podziela cele, wartości i zasady organizacji RECONQUETE! może ubiegać się o członkostwo” .
Liderem i założycielem tej partii, jak już wspomniano jest E. Zemmour. W zarządzie Reconquete! znalazło się jeszcze 5 osób. Sarah Knafo (podobnie jak lider wywodząca się ze społeczności żydowskiej) odpowiada w partii za tworzenie strategii i rozwój ugrupowania. Guillaume Peltier to osoba, która ma spore doświadczenie w polityce samorządowej, jak i krajowej – był m.in przez parę lat sekretarzem generalnym Mouvement pour la France (Ruchu na Rzecz Francji), partii Philippe’a de Villiers. W czasie prezydentury N. Sarkozy`ego pełnił on funkcję rzecznika prezydenta. Peltier jest wiceprezesem wykonawczym. Marion Marechal jest wiceprezesem wykonawczym Reconquete! To ukochana wnuczka nestora francuskiej prawicy narodowej Jean-Marie Le Pena i bratanica byłej przywódczyni Rassemblement national (Zgromadzenia Narodowego, wcześniej Frontu Narodowego) Marine Le Pen. W 2012 r. została wybrana jako najmłodsza w historii deputowana do parlamentu z prowansalskiego okręgu Vaucluse z listy Frontu Narodowego. Była też radną regionalną Provence-Alpes-Côte d’Azur. Przez kilka lat wycofała się z działalności partyjnej, skupiając się na współzałożonej przez siebie szkole wyższej Institut de Sciences Sociales Économiques & Politiques (ISSEP, Instytut Nauk Społecznych, Ekonomicznych i Politycznych). Wiceprezes Nicolas Bay również związany był wcześniej z Frontem/Zgromadzeniem Narodowym, w którym pełnił funkcję sekretarza generalnego. Od 2014 r. jest posłem do Parlamentu Europejskiego. Ostatni z członków zarządu partii to Stanislas Rigault – przedstawiciel młodego pokolenia zwolenników Zemmoura . Szefuje on młodzieżówce Generation Z (Pokolenie Z), która liczy sobie ok. 20 tys. Członków.
Z racji swojego prawicowego charakteru, hasła programowe podnoszone przez członków Reconquete! są charakterystyczne dla tego typu stronnictw we Francji. R. Redmond zauważa, że prawica francuska różni się od tego typu środowisk działających w USA, czy w Wielkiej Brytanii. Wyróżnia ją przywiązanie do tradycji colbertowskiej, w ramach której podkreśla się znaczenie państwa jako czynnika wpływającego na wielkość narodu .
Włoski politolog Piero Ignazi zwraca uwagę, że ugrupowania te można traktować jako przykłady „nowej skrajnej prawicy postindustrialnej”. Takim określeniem posłużył się on co prawda w odniesieniu do Frontu Narodowego, jednakże można uznać, iż odnieść je można i do Reconquete!. Tym co charakteryzuje takie partie jest brak odwołań do faszyzmu, co jest dość częste we współczesnych Włoszech i niekiedy zdarza się we Francji. Reconquete! jawi się jako partia protestu, głosząca „populistyczne” hasła. Kolejnym argumentem przemawiającym za takim postrzeganiem Reconquete! może być to, iż partia ta w ramach prowadzonych działań stosuje silną ekspresję przekazu, dla której charakterystyczna jest agresywna retoryka polityczna. Oprócz tego można zaobserwować programowy antykonsensualizm, w ramach którego przywoływana w tej części artykułu partia krytycznie wypowiada się na temat działań rządu w różnych sferach polityki (np. polityki migracyjnej). Reconquete! klasyfikuje się jako antypartia i alternatywna forma polityki wolna od elit, czy też dotychczasowych skostniałych partyjnych układów. Ważne znaczenie w dyskursie prowadzonym przez ugrupowanie Zemmoura ma element mobilizacyjny. Ma się tu na uwadze przede wszystkim dążenie do walki o kraj i zapewnienie mu bezpieczeństwa.
We wstępie do deklaracji programowej Reconquete! pojawiają się treści, które w bardzo negatywnym kontekście prezentują aktualną sytuację kraju. Równocześnie wskazuje się, iż nie jest jeszcze za późno, by uratować Francję przez upadkiem. Głównym czynnikiem destabilizującym sytuacje w kraju ma być nierozważna polityka migracyjna, która sprawia, że Francja zatraca swą tożsamość. Jednakże deklaruje się, że dzięki staraniom członków R! uda się zapewnić przetrwanie Republiki .
W programie podkreślono konieczność zerwania z dotychczasowym modelem polityki migracyjnej. Autorzy uważają, że należy wprowadzić zdecydowane zakazy w zakresie przyjmowania nowych migrantów, czy też rozpatrywania wniosków azylowych. Wśród propozycji konkretnych działań mających pomóc przywrócić Francji tożsamość narodową znalazł się postulat m.in. ograniczenia wsparcia socjalnego dla migrantów, wydalanie z kraju cudzoziemców dopuszczających się przestępstw, bądź wspierających radykalny islam.
W sferze polityki gospodarczej postuluje się zmiany pozwalające zwiększyć siłę nabywczą Francuzów i umożliwienie im godnego życia. Ma to być osiągnięte m.in. poprzez obniżenie podatków. Pojawiły się postulaty podwyżek dla wszystkich grup pracowniczych oraz ograniczenie kosztów pracowniczych. Zmniejszenie biurokracji ma natomiast wyzwolić potencjał przedsiębiorczy wśród Francuzów. W wizji Reconquete! powinno się upowszechnić zasadę: „Pracuj więcej, zarabiaj więcej”
Kolejnym punktem programowym partii stało się wzmocnienie bezpieczeństwa obywateli Francji. Wieloletnie zaniedbania w tym obszarze, zdaniem działaczy, przyczyniły się do tego m.in., że kobiety obawiają się wychodzić z domu. W ramach działań na rzecz zwiększania bezpieczeństwa proponuje się m.in. przyznanie służbom porządkowym większych uprawnień w zakresie walki z przestępcami oraz zmiany w przepisach prawa karnego .
W programie Reconquete! pojawił się również postulat zwiększenia ochrony wolności słowa. W ocenie reprezentantów tej partii wieloletnie działania władz w tym zakresie skutkowały stopniowym ograniczaniem możliwości swobodnego prezentowania opinii w debacie publicznej. Aby to ograniczyć należy wprowadzić odpowiednie zmiany w prawie, które miały zapewnić lepszą ochronę wolności słowa. Z tym hasłem wiąże się również postulat uproszczenia procedur funkcjonowania państwa. Upowszechnienie stosowania rozwiązań charakterystycznych dla demokracji bezpośredniej miałoby służyć większej odpowiedzialności Francuzów za swój kraj, a także obniżyć koszty jego funkcjonowania .
Partia Reconquete! w swym programie odniosła się do problemu obszarów wiejskich oraz edukacji. Wynik diagnozy w obu przypadkach był negatywny. Wskazano, że polityka rządu francuskiego doprowadziła do zubożenia mieszkańców wsi, ograniczenia możliwości korzystania z usług publicznych, jak również wykluczenia cyfrowego. W podobnym tonie wypowiadano się na temat edukacji. Podkreślono problem ograniczonej dostępności do edukacji. Nastąpić powinny zmiany, które zmniejszą skalę problemów na obszarach wiejskich, a także zapewnią wszystkim równy dostęp do edukacji na wysokim poziomie.
Reconquete! zapowiedziała również zmiany na francuskim rynku pracy, które miałyby chronić przede wszystkim francuskiego robotnika. Wiązało się to z ograniczeniem liczby imigrantów zarobkowych, ochroną francuskich przedsiębiorstw i wspieraniem krajowej gospodarki. Narzędziem sprzyjającym osiąganiu tego celu byłoby m.in. upowszechnienie technologii cyfrowej. W tym wymiarze jednak Reconquete! opowiedziała się za uniezależnieniem od amerykańskich i chińskich rozwiązań w zakresie technologii cyfrowych. Miałoby to sprzyjać nie tylko większemu cyberbezpieczeństwu, ale również suwerenności Francji .
Ostatni punkt programowy to odniesienie do ekologii. Jak przekonują członkowie tej partii, zależy im na tym, aby chronić dziedzictwo naturalne kraju. Partia Zemmoura sprzyja także proekologicznym rozwiązaniom w przemyśle oraz promowaniu odnawialnych źródeł energii .
Pomimo ambitnych założeń program stronnictwa nie zyskał uznania wśród Francuzów. W wyborach parlamentarnych z 2022 r. w pierwszej turze mandatu do Zgromadzenia Narodowego nie uzyskał żaden z kandydatów Reconquete!, natomiast do drugiej tury weszło niewielu z nich. Sam Zemmour poniósł porażkę już w pierwszej turze, przegrywając w okręgu wyborczym w departamencie Var z kandydatami lewicy i przedstawicielami partii M. Le Pen. Także w drugiej turze kandydatom Reconquete nie udało się zdobyć mandatu, a na całe ugrupowanie w skali ogólnokrajowej oddano zaledwie 11 tys. głosów, co stanowiło tylko 0,05 % wszystkich głosów .
W tym miejscu szczegółowej analizie podda się poglądy Zemmoura (podstawę stanowić będzie tu program wyborczy stworzony na potrzeby kampanii prezydenckiej z 2022 r.), a także elektorat, który zamierzał go popierać.
W swym przemówieniu inaugurującym kampanię Zemmour mówił: „Naprzeciw nam wyjdzie bezwzględny i zdecydowany potwór, który będzie chciał nas oczernić. Powiedzą, że jesteśmy rasistami, że kierujemy się ponurymi namiętnościami, podczas gdy to, co daje nam siłę, to najpiękniejsza z namiętności: Francja. Powiedzą wam najgorsze rzeczy na mój temat. Ale ja nie odpuszczę. Drwiny i oszczerstwa nie zrobią na mnie najmniejszego wrażenia. Nigdy się nie poddam, gdyż mam misję do wykonania. Naród francuski był zastraszany, paraliżowany, indoktrynowany. […]Zapewnimy ciągłość Francji. Będziemy kontynuować piękną i szlachetną francuską przygodę. Przekażemy pochodnię następnym pokoleniom. Pomóżcie mi! Przyłączcie się do mnie! Wstańcie!” . Słowa te pokazują, że Zemmour był nie tylko dobrym mówcą, ale również potrafił wykorzystywać do celów politycznych narastające niezadowolenie społeczne i rozczarowanie części Francuzów działaniami Macrona.
W swojej deklaracji programowej, Zemmour wyjaśniając motywy udziału w wyborach wskazywał, iż przede wszystkim zależy mu na tym, by państwo francuskie ponownie stało się potęgą. Jak podkreślał, sam nie był reprezentantem elit, przez co bardzo dobrze znał realia życia w biedzie. Zauważył jednak, że dzięki wytrwałości i ciężkiej pracy jego samego oraz rodziców udało mu się wiele osiągnąć. Odnosząc się do rodziców stwierdził, że to oni nauczyli go szanować, bronić oraz kochać Francję. Jednak Francja się zmienia – Zemmour wskazuje na rosnącą przestępczość, problem imigrantów, czy też ubożenie społeczeństwa. Zwraca uwagę na to, że nie wywodzi się ze środowiska politycznego, nigdy wcześniej nie był czynnym politykiem. Jednak brak doświadczenia nie ma być w tym przypadku przeszkodą, a wręcz zaletą. Jak mówił: „Nie chcę już dłużej czekać, zależy mi na realnych działaniach i jestem przekonany, iż może mi się udać uratować Francję przez upadkiem” .
W swoim programie przedstawił 5 osi programowych, odzwierciedlających jego poglądy na sprawy społeczno-polityczne.
Pierwszy priorytet był związany ze sposobem sprawowania władzy. Jego hasło w tym wymiarze brzmiało: rządzić ze szczerością, odwagą i przekonaniem. Jak przekonywał: w przeciwieństwie do innych kandydatów nie jestem politykiem. Zamierzał przejąć władzę po to, aby rozwiązać problemy, z którymi nie mogą sobie poradzić inni. Zemmour pisze o zdradzie narodu, która trwa od 40 lat. Jego zdaniem przyczyną tego był brak odwagi i szczerości, by przeprowadzić niezbędne reformy i tym samym poprawić jakość bezpieczeństwa, ochronić tożsamość narodu i zwiększyć siłę nabywczą .
Kolejny z priorytetów to walka z przestępczością. Jak uważa lider partii, przemoc dezorganizuje życie społeczeństwa francuskiego. Wskazuje, że każdego dnia we Francji ma miejsce ponad 1800 napadów, 120 ataków z użyciem noża, a terroryści muzułmańscy zabili 272 osoby i setki raniły. Zemmour pyta, jak długo Francuzi będą to znosić? Równocześnie deklaruje: „Będę chronił uczciwych ludzi przed szumowinami, przestępcami i terrorystami. Będę wspierać nasze organy ścigania w stopniu na jaki zasługują, a także deklaruję degradację pobłażliwych sędziów. Dzięki ich większemu zaangażowaniu przestępcy mają odczuwać strach przed władzą .
W kolejnej deklaracji Zemmour odniósł się do problemu migracji. Krytycznie wypowiadał się na temat polityki dotychczasowego prezydenta Emmanuela Macrona, który w trakcie swojej prezydentury miał zezwolić 2 milionom obcokrajowców przyjechać i osiedlić się we Francji. Przywódca R! stwierdził, iż Francja nie jest już w stanie zmagać się z problemami innych narodów, w momencie gdy we Francji żyje 9 milionów ludzi biednych, ponad 5 milionów bezrobotnych, a zadłużenie sektora publicznego to równowartość ponad 2,8 miliarda euro. Zemmour stanowczo zadeklarował, iż skończy z imigracją. Wskazał także na problem zerwania z realizowaniem polityki asymilacji. To ona miała pozwalać każdemu imigrantowi, niezależnie od jego pochodzenia, koloru skóry czy wyznania stać się w pełni Francuzem. Wskazał na gotowość prowadzenia wojny z muzułmanami, którzy nienawidzą Francji – równocześnie stwierdzając, iż będzie bronił muzułmańskich rodaków którzy kochają ojczyznę .
W deklaracji przedwyborczej pojawił się również postulat obniżenia podatków oraz podniesienia płac. Zemmour uważał, że Francja to najbardziej opodatkowane państwo na świecie. Sytuacja ta negatywnie oddziaływuje na siłę nabywczą obywateli francuskich. Dodatkowo pensje Francuzów są utrzymane na niskim poziomie, co negatywnie wpływa na sytuację klasy średniej oraz ubogich mieszkańców kraju. Zemmour zadeklarował gotowość do rewaloryzacji płac i ustanowienia ich na poziomie, który pozwalałby Francuzom na godne życie .
Ostatnim priorytetem Zemmoura było przywrócenie Francji statusu mocarstwa regionalnego, który został utracony w następstwie m.in. prowadzonej polityki migracyjnej. Zemmour zadeklarował obronę niepodległości, zwiększenie wydatków na politykę obronną, a także poprawę innowacyjności francuskiej gospodarki . Poniżej można zapoznać się z przykładami propozycji działań związanych z poszczególnymi sferami funkcjonowania państwa.
W kwestii polityki bezpieczeństwa Zemmour deklarował :
• wprowadzenie minimalnego wyroku za każde przestępstwo i wykroczenie oraz przywrócenie kary dożywocia za najpoważniejsze przestępstwa;
• wprowadzenie usprawiedliwionej obrony, aby umożliwić atakowanym obywatelom egzekwowanie swoich praw (nie mogą się oni obawiać konsekwencji prawnych czynów związanych z ochroną swoich dóbr);
• zniesienie pomocy społecznej dla przestępców;
• wydalenie 15 000 zagranicznych przestępców oraz zbudowanie 10 000 dodatkowych miejsc więziennych.
W kwestii polityki migracyjnej Zemmour postulował wprowadzenie następujących zmian :
• zrzeczenie się obywatelstwa francuskiego i deportacja przestępców, którzy mają dwa obywatelstwa;
• ograniczenie praktyki łączenia rodzin;
• ograniczenie prawa azylu do kilku osób rocznie;
• zniesienie ius sol (prawa ziemi) i ograniczenie naturalizacji;
• zniesienie pomocy socjalnej dla cudzoziemców spoza Europy oraz świadczeń medycznych w ramach Państwowej Pomocy Medycznej dla nielegalnych imigrantów.
Zemmour przedstawił również konkretne propozycje działań, które miały doprowadzić do zatrzymania islamizacji Francji. Opowiada się za :
• wprowadzeniem zakazu noszenia muzułmańskich chust w miejscach publicznych;
• możliwością wydalania cudzoziemców, którzy stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa Francuzów;
• wprowadzeniem zakazu prowadzenia działalności przez „Bractwo Muzułmańskie” i wszelkie inne ruchy dżihadystyczne;
• zamknięciem miejsc propagujących salafizm.
W zakresie związanym z wynagrodzeniami Zemmour postuluje :
• wzrost wynagrodzenia netto pracowników, urzędników służby cywilnej, samozatrudnionych – od 2000€/miesiąc, a także zagwarantowanie 13 dodatkowej pensji;
• wprowadzenie premii zerowej, aby umożliwić kierownikowi firmy wypłatę premii w wysokości do 3-miesięcznych wynagrodzeń netto;
• zwolnienie pracodawców z podatków i opłat za nadgodziny;
• wprowadzenie podwyżki do 600 € rocznie dla emerytów otrzymujących emeryturę poniżej 1300;
• podwyższenie rent wdów i wdowców poprzez wzrost tzw. renty rodzinnej i przywrócenie połowy udziału podatkowego;
• zwolnienie z podatków i zwolnieniem premii za uczestnictwo (ok. 1500 €/rok) dla pracowników i pracodawców;
• zwrot 50% kosztów paliwa dla pracowników i urzędników służby cywilnej na podróż z domu do pracy;
• zlikwidowanie opłaty abonamentowej za telewizję (138 EUR rocznie);
• przywrócenie zasiłków rodzinnych dla wszystkich rodzin;
• w kontekście wojny na Ukrainie ustalenie ceny maksymalnej benzyny na poziomie 1,80€/litr.
Zemmour chce również, aby Francuzi zaczęli się osiedlać na obszarach wiejskich. Dlatego też zależy mu na :
• reinwestowaniu pieniędzy z „polityki miejskiej” w renowację centrów średnich miast, miasteczek i wsi;
• wprowadzeniu dotacji w wysokości 10 000 euro na każdy poród w gminie wiejskiej dla rodzin mieszkających tam od 2 lat;
• przywróceniu tradycji łowiectwa i rybołówstwa będących elementem dziedzictwa kulturowego Francji;
• natychmiastowym zatrudnieniu 1000 lekarzy na obszarach wiejskich we Francji.
Ponadto Zemmour domaga się :
• obniżenia stawki podatku od osób prawnych do 15% dla MŚP, rzemieślników, handlowców i rolników osiągających mniej niż 300 000 euro zysku;
• zezwolenia na zatrudnianie przez małe firmy (mniej niż 10 pracowników) 2 pracowników bez konieczności opłacania przez pracodawcę składek (przez 2 lata);
• zwolnienia 95% Francuzów z podatku od darowizn i spadków.
W sprawie wojny na Ukrainie Zemmour, podobnie jak inni kandydaci w wyborach prezydenckich potępił agresję Rosji. Jednakże zdaniem A. Dziubińskiej i Ł. Maślanki z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, wojna ta nie doprowadziła do całkowitego przewartościowania prorosyjskich postaw, które prezentowała swego czasu część kandydatów. Wspomniani autorzy uważali, iż M. Le Pen, E. Zemmour, J. L. Melenchon, czy też F. Roussel prezentowali niejednoznaczne stanowisko w tej kwestii. Zemmour podważał m.in. zasadność przyjmowania ukraińskich uchodźców. Opowiadał się jednak za tym, by wspierać finansowo Polskę w pomocy osobom uciekającym przed wojną.
W swej książce La France N’a Pas Dit Son Dernier Mot (Francja nie powiedziała ostatniego słowa) przekonywał, że niekontrolowana imigracja oraz islam przyczynią się do zniszczenia Francji. Ostrzegał również przed „wojną ras”. W czasie spotkania z czytelnikami swoje tezy zawarte w książce argumentował m.in. tym, iż „biali, heteroseksualni mężczyźni” stanowią główny cel ataków mniejszości etnicznych i „lobby gejowskiego”. Mówił również o tym, że obcokrajowcy przejęli całe dzielnice we Francji i jeśli imigracja nie zostanie zatrzymana, Francja stanie się w niedługim czasie „islamską republiką”.
Zemmour wielokrotnie wyrażał swój podziw dla byłego prezydenta USA Donalda Trumpa i uważał brytyjski Brexit za balast dla jego antyimigracyjnego stanowiska. Mówił, że chce stworzyć ultrakonserwatywną koalicję, w skład której weszłyby umiarkowane, jak i radykalne środowiska prawicowe. Bazę społeczną mieli tworzyć Francuzi zarówno o niskich dochodach, jak i wykształcone elity, które Zemmour określał mianem „patriotycznej burżuazji”.
Dążył do tego by wyprzeć rodzinę Le Pen z jej uprzywilejowanej pozycji na francuskiej prawicy. M. Le Pen, dążąc do zdobycia większej liczby głosów wśród umiarkowanych zwolenników prawicy, złagodziła swój antymigrancki ton. Doszło również do zmiany nazwy na Rassemblement National, z partii usunięto także osoby uważane za zbyt skrajne, zarzutem często był rasizm. W ocenie Zemmoura takie zachowanie Le Pen sprawiło, że stała się ona zbyt miękka. Miało to również sprawić, iż nigdy nie wygra wyborów i że Francja chce bardziej radykalnego podejścia do tego, co Zemmour nazywa „wojną cywilizacji”. „Zemmour używa bardzo staromodnego francuskiego skrajnie prawicowego dyskursu – w tym, co mówi, nie ma nic nowego. Ale nowością jest odbiór i akceptacja tego dyskursu w publicznej dyskusji To punkt zwrotny we francuskiej historii politycznej – powiedziała C. Alduy, profesor Uniwersytetu Stanforda i ekspertka od francuskiej semantyki politycznej . Szef R! zdołał jednak pozyskać ok. 7 do10 % elektoratu (tyle dają partii sondaże w 2023 r.), przeciągnąć do siebie niektórych działaczy największych rywali, w tym wspomnianą członkinię klanu Le Pen – Marion Marechal.
Na koniec warto przedstawić elektorat, który popierał poglądy prezentowane przez Zemmoura. Taką analizę przeprowadzili w swoim artykule m.in. A. Bristielle, oraz T. Guerra. Autorzy swoje badanie przeprowadzili pod koniec 2021 r., gdy pojawiły się pierwsze doniesienia medialne o tym, że Zemmour zamierza startować w wyborach prezydenckich. Ogólny wniosek z tych badań był taki, że nie można wskazać na jeden segment wyborców, który wyraźnie popierał kandydaturę Zemmoura.
Uwzględniając kryterium płci można dostrzec większą częstotliwość deklaracji poparcia dla Zemmoura wśród mężczyzn. Różnica ta nie jest jednak tak duża, jak ma to miejsce w innych krajach europejskich, w których przedstawiciele prawicy startują w wyborach. W przypadku Francji istotny wpływ na niską różnicę pomiędzy deklaracjami miała wieloletnia działalność M. Le Pen. To ona stworzyła bazę społeczną dla środowisk prawicowych. Konserwatywne poglądy Zemmoura są szczególnie niechętnie wybierane przez młode kobiety. Szczegółowe dane przedstawiono na wykresie nr 1. Kolorem niebieskim oznaczano populację mężczyzn, a czerwonym kobiety. Prezentowane grupy społeczne były podzielone wewnętrznie na trzy podgrupy: do 35 r.ż., 35-59 r.ż. oraz powyżej 60 r.ż. Kolorem szarym oznaczono ogólne poparcie dla Zemmoura.
Wykres 1. Poparcie dla Zemmoura – kryterium płci i wieku
Źródło: A. Bristielle, T. Guerra, Radiographie de l’électorat potentiel d’Éric Zemmour, w: HAL, nr 10/2021, s. 25.
Na wykresie nr 2 ukazano poziom poparcia dla M. Le Pen, E. Zemmoura oraz E. Macrona z uwzględnieniem poziomu wykształcenia uczestników wyborów. Nie obserwuje się z kolei tak silnego wpływu wykształcenia wyborcy na decyzję o poparciu określonej kandydatury. Zależność taka występuje np. wśród elektoratu Macrona, czy Le Pen. Le Pen popierają przede wszystkim wyborcy z niskim poziomem wykształcenia (33%), natomiast Macrona osoby deklarujące wyższe wykształcenie (30%). W przypadku kandydatury Zemmoura nie widać takich dysproporcji w rozkładzie poparcia.
Wykres 2. Wykształcenie a deklaracja poparcia
Źródło: A. Bristielle, T. Guerra, Radiographie de l’électorat potentiel d’Éric Zemmour, w: HAL, nr 10/2021, s. 26.
Z prezentowanej analizy wynika, iż Zemmoura popierają przede wszystkim rzemieślnicy i przedsiębiorcy (22%). Pracownicy fizyczni, którzy są baza społeczną M. Le Pen (33%), także stosunkowo często deklarowali gotowość poparcia kandydatury Zemmoura (16%) .
Kwestie związane z religią są również istotnym elementem, który ma wpływ na deklarację poparcia. Tradycyjne hasła konserwatywne zyskały poparcie wśród praktykujących katolików. É. Zemmour miał wśród nich poparcie na poziomie 23% w porównaniu do 16% w przypadku Marine Le Pen, 24% dla Emmanuela Macrona i 21% dla Xaviera Bertranda. Tylko ci, którzy nie wyznają żadnej religii (ateiści lub agnostycy) są mniej skłonni do jego popierania (12%) .
Wykres 3. Intencje wyborcze dla kandydatów prawicowych i centrowych według deklarowanego zainteresowania polityką
Źródło: A. Bristielle, T. Guerra, Radiographie de l’électorat potentiel d’Éric Zemmour, w: HAL, nr 10/2021, s. 27.
Podsumowując prowadzone w tym tekście rozważania należy stwierdzić, iż pomimo odniesionej porażki w wyborach prezydenckich i parlamentarnych, Zemmour w najbliższych latach będzie kontynuował działania na rzecz wzmocnienia swojej pozycji na francuskiej prawicy. Jego radykalne hasła mogą sprawić, że przejmie głosy wyborców, którzy do tej pory wspierali obóz Le Pen. Przywoływane badania pokazują, iż ma on szeroką bazę społeczną i jego wizja Francji zdaje się przekonywać coraz większe grono obywateli francuskich. Budowany w ten sposób kapitał może przynieść korzyść w kolejnych wyborach.
Rafał Skórniewski
Bibliografia:
1. Bardy C., Qui est vraiment Éric Zemmour, désormais candidat à l’élection présidentielle ?, https://www.ouest-france.fr/elections/presidentielle/portrait-qui-est-vraiment-eric-zemmour-desormais-candidat-a-l-election-presidentielle-676e257a-40b6-11ec-b2cb-c1e4c742feea(12.08.2023).
2. Bristielle A., Guerra T., Radiographie de l’électorat potentiel d’Éric Zemmour, w: HAL, nr 10/2021.
3. Chrisafis A., French far right’s new face: the meteoric rise of Éric Zemmour, https://www.theguardian.com/world/2021/oct/08/same-old-french-far-right-the-meteoric-rise-of-eric-zemmour(19.08.2023).
4. Dziubińska A., Maślanka Ł., Francja wobec agresji na Ukrainę, w: Komentarz PISM, nr 28/2022.
5. Equipe, https://www.parti-reconquete.fr/equipe (19.08.2023).
6. Francja nie powiedziała ostatniego słowa, https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/ksiazka-zemmoura-po-polsku/(19.08.2023).
7. Girard E., Le Radicalisé. Enquête sur Éric Zemmour, Paris 2021.
8. Programme!, https://www.parti-reconquete.fr/programme (19.08.2023).
9. Reconquete, https://www.parti-reconquete.fr/mouvement(15.08.2023).
10. Redmond R., Francuska prawica dzisiaj, Warszawa 2008.
11. Vedal K., L’islam est incompatible avec la France ». Une analyse du discours d’Éric Zemmour sur l’islam et l’immigration, Oslo 2022.
12. Wolska, Francja: Koniec „Rekonkwisty”? Ugrupowanie Érica Zemmoura nie dostało się do parlamentu, https://www.euractiv.pl/section/demokracja/news/francja-koniec-rekonkwisty-ugrupowanie-erica-zemmoura-nie-dostalo-sie-do-parlamentu/(19.08.2023).
13. Zemmour E., Pour que la France. Reste la France, Paris 2022.
