Jak dowodz\u0105 nam o\u015bwiecone elity, jedn\u0105 z najpodlejszych epok w dziejach ludzko\u015bci by\u0142o \u015bredniowiecze. A co za tym idzie na najwy\u017csze wyrazy pot\u0119pienia zas\u0142uguje ustr\u00f3j spo\u0142eczno-gospodarczo-polityczny zwany feudalizmem, tak silnie zwi\u0105zany z tymi wiekami. W owych czasach ludzie, jak dowodz\u0105 nasi oponenci, byli fanatycznie religijni, zabobonni, ciemni. Natomiast teraz, dzi\u0119ki ideologii post\u0119pu, wyzwolili\u015bmy masy ludzkie z okow\u00f3w niewiedzy. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie mo\u017cemy, zdaniem wielu, patrze\u0107 z\u00a0wy\u017cszo\u015bci\u0105 na histori\u0119, czuj\u0105c si\u0119 o wiele m\u0105drzejsi od poprzednich generacji.<\/h2>\n\n\n\n

               Powy\u017csze opinie cechuje naiwno\u015b\u0107, gdy\u017c spaczona grzechem ludzka natura pozostaje  z grubsza niezmienna, co zreszt\u0105 zostanie ukazane w dalszej cz\u0119\u015bci tekstu. Zacznijmy jednak od okre\u015blenia fundamentalnej w\u0142a\u015bciwo\u015bci feudalizmu. Ot\u00f3\u017c ten ustr\u00f3j cechowa\u0142 si\u0119 brakiem mobilno\u015bci spo\u0142ecznej, podzia\u0142em spo\u0142ecze\u0144stwa na stany. Syn ch\u0142opa mia\u0142 by\u0107 ch\u0142opem, syn mieszczanina mieszczaninem, a syn szlachcica szlachcicem. Teoretycznie nobilitacja by\u0142a mo\u017cliwa, lecz w praktyce raczej rzadka. Ca\u0142y \u017cart polega jednak na tym, \u017ce pomimo up\u0142ywu wiek\u00f3w, pomimo tylu s\u0105\u017cnistych esej\u00f3w pot\u0119piaj\u0105cych przesz\u0142o\u015b\u0107, my nadal tkwimy w tych rozwi\u0105zaniach, nadal do nich bezrefleksyjnie d\u0105\u017cymy. I mo\u017cemy poda\u0107 szereg argument\u00f3w potwierdzaj\u0105cych te tendencje:<\/p>\n\n\n\n

               Po pierwsze, wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie dziedziczenie stanowisk stanowi zjawisko wyj\u0105tkowo cz\u0119ste, zupe\u0142nie jak przed setkami lat. Nepotyzm trwa dzielnie od zarania cywilizacji. Zamo\u017cni prawnicy i lekarze wydaj\u0105 krocie na prywatn\u0105 edukacj\u0119 swoich dzieci, byle tylko ich potomstwo przej\u0119\u0142o po nich sched\u0119. Do\u015b\u0107 cz\u0119sto prasa pisze o klanach lekarskich, kt\u00f3re kontroluj\u0105 pewne kliniki, pewne instytucje. Gdy patrzymy na katedry uniwersyteckie oraz powiatowe urz\u0119dy, poupychane s\u0105 w nich nierzadko ca\u0142e rody. Bez wsparcia rodzinno-politycznego zdanie wielu aplikacji prawniczych graniczy z cudem. Tajemnic\u0105 poliszynela jest, i\u017c bez znajomo\u015bci ci\u0119\u017cko dosta\u0107 si\u0119 na wy\u017csze studia wojskowe. Pu\u0142kownicy i genera\u0142owie musz\u0105 w ko\u0144cu dba\u0107 przede wszystkim o interes swojej latoro\u015bli.  <\/p>\n\n\n\n

               Po drugie, gdy Ancien r\u00e9gime <\/em>znajdowa\u0142 si\u0119 w rozkwicie, wa\u017cna by\u0142a tytulatura. Tytu\u0142y szlacheckie by\u0142y \u015bci\u015ble hierarchiczne, co doskonale wyra\u017ca\u0142a chocia\u017cby tabela rang Piotra I. Wiadomo \u2013 lepiej by\u0107 arcyksi\u0119ciem ni\u017c baronem. Poczy\u0144my teraz analogie do wsp\u00f3\u0142czesno\u015bci. Tytu\u0142y szlacheckie posz\u0142y raczej w nie\u0142ask\u0119, poniewa\u017c zosta\u0142y zast\u0105pione przez tytu\u0142y naukowe  i wojskowe. Obecnie \u2013 lepiej by\u0107 profesorem ni\u017c magistrem. Nierzadko te\u017c magister in\u017cyni z politowaniem, z wy\u017cszo\u015bci\u0105 patrzy na zwyk\u0142ego magistra. Im d\u0142u\u017csze tytu\u0142y prezentujemy przed swoim imieniem i nazwiskiem, im wi\u0119cej medali zapi\u0119to nam na marynark\u0119, tym zapewne bardziej dostojnymi lud\u017ami jeste\u015bmy. Nawet retorycznie egalitarny PRL tego nie zmieni\u0142.<\/p>\n\n\n\n

               Po trzecie, kiedy\u015b ka\u017cdy porz\u0105dny monarcha musia\u0142 mie\u0107 sw\u00f3j dw\u00f3r. Marzeniem ka\u017cdego plebejusza by\u0142o zosta\u0107: marsza\u0142kiem, kanclerzem, nadwornym lekarzem, malarzem czy kuchmistrzem. Obecnie ka\u017cdy prezydent czy premier musi mie\u0107 swoj\u0105 kancelari\u0119, sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119  z: doradc\u00f3w, asystent\u00f3w, specjalist\u00f3w. Na stra\u017cy order\u00f3w stoj\u0105 kapitu\u0142y \u2013 podobnie jak i przed wiekami wszelkie odznaczenia maj\u0105 na celu pozyskiwanie zwolennik\u00f3w, promocj\u0119 stronnik\u00f3w w\u0142adzy. Id\u0105c dalej, o ile kr\u00f3l powinien mie\u0107 z\u0142ocon\u0105 karoc\u0119, o tyle porz\u0105dny prezydent ma pancern\u0105 limuzyn\u0119. <\/p>\n\n\n\n

               Po czwarte, na lekcjach historii omawiane s\u0105 zagadnienia zwi\u0105zane z drabin\u0105 feudaln\u0105. Kiedy\u015b istnieli: suzereni, wasale, seniorzy. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie mamy do czynienia z drabin\u0105 korporacyjn\u0105, pe\u0142n\u0105: prezes\u00f3w, g\u0142\u00f3wnych ksi\u0119gowych, dyrektor\u00f3w, kierownik\u00f3w. W tera\u017aniejszym \u015bwiecie akademickim nie jest wa\u017cne tworzenie dobrej nauki, lecz stopniowe pi\u0119cie si\u0119 po szczeblach coraz to dostojniejszych stopni naukowych. Ba, wielu pocz\u0105tkuj\u0105cych naukowc\u00f3w musi us\u0142ugiwa\u0107 swoim promotorom w wielu kwestiach, co \u017cywo przypomina historyczne stosunki pomi\u0119dzy dawn\u0105 arystokracj\u0105. Genialny samouk, taki jak powiedzmy Stefan Banach, to coraz cz\u0119\u015bciej zew przesz\u0142o\u015bci \u2013 \u015brodowisko zgniecie takiego osobnika, wy\u015bmieje go i opluje. <\/p>\n\n\n\n

               Po pi\u0105te, dawne kodeksy karne traktowa\u0142y r\u00f3\u017cne klasy inaczej. I tak pobicie ch\u0142opa traktowano inaczej ni\u017c pobicie szlachcica. Z ch\u0119ci\u0105 wracamy do tych rozwi\u0105za\u0144, gdy\u017c akt przemocy wobec \u017byda czy geja podlega innemu traktowaniu ni\u017c akt przemocy wobec zwyk\u0142ego cz\u0142owieka, za spraw\u0105 takich wymys\u0142\u00f3w jak \u201eprzest\u0119pstwo z nienawi\u015bci\u201d. R\u00f3wno\u015b\u0107 wobec prawa coraz cz\u0119\u015bciej staje si\u0119 obecnie fikcj\u0105. Bior\u0105c pod uwag\u0119 system karny, to w o wiele lepszej pozycji jest bogacz, kt\u00f3rego sta\u0107 na op\u0142acenie najlepszych prawnik\u00f3w ni\u017c biedak, kt\u00f3ry dostaje adwokata z urz\u0119du. Teoretycznie r\u00f3\u017cnorakie konstytucje pompatycznie g\u0142osz\u0105 o przyrodzonej r\u00f3wno\u015bci ludzi, jednak praktyka \u017cycia weryfikuje negatywnie te deklaracje.                              <\/p>\n\n\n\n

         Zreszt\u0105 kiedy\u015b powa\u017cnym przest\u0119pstwem by\u0142a obraza majestatu (\u0142ac. Crimen laesae maiestatis<\/em>). Dzisiaj natomiast mamy przepisy przeciwko znies\u0142awieniu, gro\u017abie karalnej, a i szykuj\u0105 nam penalizacj\u0119 \u201emowy nienawi\u015bci\u201d. Z ponuro-cynicznego punktu widzenia wolno\u015b\u0107 s\u0142owa by\u0142a wi\u0119ksza w dawnych czasach, bo mo\u017cna by\u0142o bezkarnie obra\u017ca\u0107 wszystkich poza kr\u00f3lem \u2013 natomiast obecnie tych nietykalnych grup jest zdecydowanie wi\u0119cej.<\/p>\n\n\n\n

               Po sz\u00f3ste, ch\u0142op sprzed wiek\u00f3w, jak nam pr\u00f3buj\u0105 przedstawi\u0107 pewne \u015brodowiska, mia\u0142 by\u0107 zabobonny. Pono\u0107 wierzy\u0142 w czary, spluwa\u0142 za czarnym kotem, z ch\u0119ci\u0105 pali\u0142 czarownice na stosie. Szkoda tylko, \u017ce wsp\u00f3\u0142cze\u015bni ludzie wierz\u0105 w taroty, wr\u00f3\u017cby, wywo\u0142ywanie duch\u00f3w, tablice Ouija (diabelskie plansze), a nawet ca\u0142y szereg zabobon\u00f3w liczony od reptilian po p\u0142ask\u0105 ziemi\u0119. <\/p>\n\n\n\n

               Po si\u00f3dme, dawnymi czasy kr\u00f3lowie i arystokraci mieli swoje ekstrawaganckie pomys\u0142y, wydaj\u0105c fortuny na zaspokojenie swoich kaprys\u00f3w. Kiedy natomiast otworzymy wsp\u00f3\u0142czesne portale internetowe, mo\u017cemy doj\u015b\u0107 do takich ciekawostek jak to, \u017ce Mark Zuckerberg kupuje fragment wyspy, po czym decyduje zbudowa\u0107 na niej rezydencj\u0119 ze schronem \u2013 przy sporym oburzeniu rdzennych mieszka\u0144c\u00f3w tych teren\u00f3w. Jak dowodzi przys\u0142owie: \u201eKto bogatemu zabroni?\u201d.<\/p>\n\n\n\n

               Po \u00f3sme, kilka wiek\u00f3w temu by\u0142o \u2013 zdaniem o\u015bwieceniowc\u00f3w \u2013 \u017ale, gdy\u017c cenzurowano ksi\u0105\u017cki, a Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki prowadzi\u0142 nawet skwapliwie indeks ksi\u0105g zakazanych. Natomiast teraz, gdy cenzurujemy kultur\u0119 w imi\u0119 politycznej poprawno\u015bci, gdy odwo\u0142ujemy wyk\u0142ady i prelekcje pod byle pretekstem (tzw. \u201ecancel culture\u201d), to \u017cyjemy niby we wspania\u0142ych czasach wolno\u015bci. Nowe wydania ksi\u0105\u017cek potrafi\u0105 mie\u0107 usuni\u0119te ca\u0142e fragmenty tekstu pierwotnego. Wielkich manipulacji dokonuj\u0105 te\u017c re\u017cyserowie. Przyk\u0142adowo w najnowszym filmie \u201eThe Hobbit\u201d poznajemy elfk\u0119 \u201eTauriel\u201d, kt\u00f3rej nie by\u0142o w oryginalnej tw\u00f3rczo\u015bci fantasy J.R.R. Tolkiena. Id\u0105c dalej, na samym ko\u0144cu jednej z powie\u015bci Karola Maya dowiadujemy si\u0119, \u017ce Winnetou zosta\u0142 chrze\u015bcijaninem. W ekranizacji ten fragment pomini\u0119to. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie, aby dozna\u0107 zaszczytu zakwalifikowania do Oskar\u00f3w, nale\u017cy spe\u0142ni\u0107 kryterium \u201einkluzywno\u015bci\u201d, nale\u017cy przepe\u0142ni\u0107 swoj\u0105 tw\u00f3rczo\u015b\u0107 duchem politycznej poprawno\u015bci. St\u0105d trend, by zmienia\u0107 pochodzenie rasowe historycznych postaci w serialach telewizyjnych.<\/p>\n\n\n\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Po dziewi\u0105te, rycerstwo w zamierzch\u0142ych czasach musia\u0142o z\u0142o\u017cy\u0107 swemu panu ho\u0142d lenny. Odpowiednikiem tego zwyczaju s\u0105 przysi\u0119gi \u017co\u0142nierskie, kt\u00f3re rokrocznie mo\u017cemy obserwowa\u0107 w\u00a0r\u00f3\u017cnych miastach Polski. Pan feudalny zosta\u0142 zast\u0105piony przez pa\u0144stwo. Innymi s\u0142owy, zmieni\u0142 si\u0119 podmiot, kt\u00f3remu s\u0142u\u017cby mundurowe przysi\u0119gaj\u0105 wierno\u015b\u0107, ale nie zasady. Ponadto mianowania oficerskie nawi\u0105zuj\u0105 do pasowania na rycerza.<\/p>\n\n\n\n

               Po dziesi\u0105te, poddani niegdy\u015b utyskiwali na wysoki czynsz, dziesi\u0119cin\u0119, rent\u0119 feudaln\u0105. Jednak wsp\u00f3\u0142czesne systemy podatkowe, tym razem stosowane ju\u017c wzgl\u0119dem obywateli, r\u00f3wnie\u017c nie s\u0105 ma\u0142e. Ten fiskalizm pa\u0144stwa odczuwamy w spos\u00f3b zasadniczy. Zreszt\u0105 o ile kiedy\u015b rynkiem rz\u0105dzi\u0142y zamkni\u0119te cechy, o tyle dzisiaj wiele zawod\u00f3w istnieje tylko dzi\u0119ki odpowiednim regulacjom prawnym. Nie ma chyba takiej dziedziny \u017cycia, kt\u00f3ra nie zosta\u0142a szczeg\u00f3\u0142owo uregulowana przez naszych warszawskich i brukselskich mo\u017cnow\u0142adc\u00f3w. Ceny nieruchomo\u015bci osi\u0105gaj\u0105 obecnie tak zawrotny poziom, \u017ce wkr\u00f3tce jedynym sposobem na zdobycie w\u0142asno\u015bci b\u0119dzie spadek lub bogate ma\u0142\u017ce\u0144stwo.                                      <\/p>\n\n\n\n

               Podsumowuj\u0105c powy\u017csze przyk\u0142ady, wraz z rozwojem dziejowym zmieniamy nazewnictwo, ale logika systemu pozostaje taka sama. Ci\u0119\u017ckie jest przej\u015bcie ze stanu do stanu, z ni\u017cszej klasy spo\u0142ecznej do wy\u017cszej klasy spo\u0142ecznej. Zdolny Janko muzykant ma ci\u0119\u017cki \u017cywot, poniewa\u017c w bogatych domostwach jego r\u00f3wie\u015bnik\u00f3w istnieje nacisk na: sport, nauk\u0119 j\u0119zyk\u00f3w obcych, prawid\u0142owe nawyki \u017cywieniowe. Zreszt\u0105 pomimo deklaratywnej bezp\u0142atnej edukacji, wydatki zwi\u0105zane ze studiami ca\u0142y czas rosn\u0105, a koszt wynajmu stancji osi\u0105ga spektakularne warto\u015bci.<\/p>\n\n\n\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Autor tego felietonu pisa\u0142 go z u\u015bmiechem na ustach. Ten dobry nastr\u00f3j bierze si\u0119 z faktu, \u017ce technologia idzie do przodu, kapita\u0142 podlega nieustannej akumulacji, ale sk\u0142onno\u015bci ludzkie nie podlegaj\u0105 zasadniczej zmianie na przestrzeni dziej\u00f3w. Liczne wyliczenie mia\u0142y pokaza\u0107 jedno: feudalizm trwa i\u00a0b\u0119dzie trwa\u0142 nadal, gdy\u017c jest on wpisany w nasz\u0105 zepsut\u0105 natur\u0119. Do tego gatunek ludzki powtarza te same historyczne b\u0142\u0119dy na ka\u017cdym szczeblu: od rodziny przez pa\u0144stwo po nar\u00f3d. Dzieci alkoholik\u00f3w cz\u0119sto same zaczynaj\u0105 pi\u0107, potomstwo samotnych rodzic\u00f3w rzadko kiedy potrafi stworzy\u0107 prawid\u0142ow\u0105 rodzin\u0119, elitom wojskowym marzy si\u0119 kolejne szale\u0144cze powstanie, kt\u00f3re mo\u017ce zr\u00f3wna\u0107 kraj z ziemi\u0105. Za to elity polityczne w swym pieniactwie i\u00a0sprzedajno\u015bci bli\u017aniaczo przypominaj\u0105 te z okresu przedrozbiorowego.\u00a0<\/p>\n\n\n\n

\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Tym razem ju\u017c bez \u017cart\u00f3w stwierd\u017amy: feudalizm ma swoje dobre oraz z\u0142e cechy, zreszt\u0105 jak wiele koncepcji politycznych. Za dobr\u0105 stron\u0119 monety tego ustroju mo\u017cemy uzna\u0107 stabilno\u015b\u0107\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 i\u00a0uporz\u0105dkowanie. Natomiast z\u0142\u0105 stron\u0105 tej monety jest brak naturalnej rotacji elit. Zamkni\u0119te od lat kasty polityczno-gospodarczo-naukowe powoduj\u0105 to, i\u017c nieudacznicy blokuj\u0105 awans oraz rozw\u00f3j osobom z talentami. Przejawami tego zjawiska stanowi powszechne poczucie niesprawiedliwo\u015bci, \u017ce rz\u0105dz\u0105 nami miernoty, \u017ce musimy czapkowa\u0107 przed b\u0142aznami, kt\u00f3rym kto\u015b na g\u0142ow\u0119 za\u0142o\u017cy\u0142,\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 z\u00a0niewiadomych przyczyn, wie\u0144ce laurowe. A zbyt d\u0142ugie trwanie takiego dyzmokratycznego ustroju rodzi bunt, rodzi rewolucj\u0119, rodzi upadek. Ka\u017cdy zdrowy uk\u0142ad potrzebuje od czasu do czasu dop\u0142ywu \u015bwie\u017cej krwi.<\/p>\n\n\n\n

Karol Skorek<\/strong><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Jak dowodz\u0105 nam o\u015bwiecone elity, jedn\u0105 z najpodlejszych epok w dziejach ludzko\u015bci by\u0142o \u015bredniowiecze. A co za tym idzie na najwy\u017csze wyrazy pot\u0119pienia zas\u0142uguje ustr\u00f3j spo\u0142eczno-gospodarczo-polityczny zwany feudalizmem, tak silnie zwi\u0105zany z tymi wiekami. W owych czasach ludzie, jak dowodz\u0105 nasi oponenci, byli fanatycznie religijni, zabobonni, ciemni. Natomiast teraz, dzi\u0119ki ideologii post\u0119pu, wyzwolili\u015bmy masy ludzkie […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":12542,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[4],"tags":[],"class_list":["post-12541","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-eseje-polityczne"],"yoast_head":"\n