Nie sprawdzaj\u0105 si\u0119 mechanizmy pomocowe dla zad\u0142u\u017conych rolnik\u00f3w. Przekonuj\u0105 o tym przedstawiciele bran\u017cy, kt\u00f3rzy oczekuj\u0105 pilnych zmian. Z kolei z Krajowego O\u015brodka Wsparcia Rolnictwa docieraj\u0105 informacje m.in. o zbyt p\u00f3\u017anym sk\u0142adaniu wniosk\u00f3w i niespe\u0142nianiu wymaga\u0144 przez d\u0142u\u017cnik\u00f3w. Ponadto coraz mniej rolnik\u00f3w chce, aby dosz\u0142o do sp\u0142aty d\u0142ugu w zamian za przej\u0119cie maj\u0105tku przez Skarb Pa\u0144stwa. Zdaniem ekspert\u00f3w, KOWR powinien by\u0107 bardziej aktywny w zakresie pomocy i potrzeba w nim zmian kadrowych. Natomiast wed\u0142ug Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, dobrym uzupe\u0142nieniem istniej\u0105cych mechanizm\u00f3w odd\u0142u\u017cenia rolnik\u00f3w by\u0142oby doradztwo. Nie brakuje te\u017c opinii, \u017ce potrzebna jest zmiana polityki rolnej naszego pa\u0144stwa, bo inaczej \u017ale si\u0119 to dla sektora rolniczego sko\u0144czy.<\/strong><\/p>\n\n\n\n Dost\u0119pne opcje nie spe\u0142niaj\u0105 swojej roli<\/strong><\/p>\n\n\n\n Rolnicy od wielu lat zmagaj\u0105 si\u0119 z problemami finansowymi. Cz\u0119\u015b\u0107 z nich ma k\u0142opoty z rosn\u0105cym zad\u0142u\u017ceniem. Dla tej grupy s\u0105 trzy mo\u017cliwo\u015bci pomocy, o czym przekonuje S\u0142awomir Izdebski, przewodnicz\u0105cy Rolniczego OPZZ. Pierwsz\u0105 opcj\u0105 jest restrukturyzacja, drug\u0105 \u2013 po\u017cyczka, a trzeci\u0105 \u2013 sp\u0142ata d\u0142ugu w zamian za przej\u0119cie maj\u0105tku przez Skarb Pa\u0144stwa. Ekspert zaznacza, \u017ce wymienione rozwi\u0105zania jednak nie funkcjonuj\u0105 tak, jak powinny. Niekiedy pa\u0144stwo dzia\u0142a opieszale, czasem brakuje dobrej woli urz\u0119dnik\u00f3w. W efekcie sytuacja wymaga pilnych zmian.<\/p>\n\n\n\n \u2013 \u017badna z tych trzech opcji nie spe\u0142ni\u0142a swojej roli. Restrukturyzacja zad\u0142u\u017cenia musi wi\u0105za\u0107 si\u0119 z po\u017cyczk\u0105, a cz\u0119sto gospodarstwa zad\u0142u\u017cone nie posiada\u0142y mo\u017cliwo\u015bci zaci\u0105gni\u0119cia dodatkowego kredytu. Do tego potrzebne by\u0142y gwarancje, ale ich nie uzyskiwano. Natomiast sp\u0142ata d\u0142ugu rolnika w zamian za przej\u0119cie maj\u0105tku przez Skarb Pa\u0144stwa by\u0142a przez KOWR mocno ograniczana. Dobrym rozwi\u0105zaniem by\u0142aby restrukturyzacja po\u0142\u0105czona z po\u017cyczk\u0105, gdyby kredyt by\u0142 gwarantowany przez BGK, ARiMR lub KOWR, bo \u017caden bank nie udzieli kredytu bez gwarancji \u2013 komentuje Wiktor Szmulewicz, prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych (KRIR).<\/p>\n\n\n\n Na sytuacj\u0119 z lutego 2019 roku zwraca te\u017c uwag\u0119 Wojciech Adamczyk z Krajowego O\u015brodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR). W\u00f3wczas zosta\u0142y opublikowane zasady przejmowania d\u0142ugu przez KOWR wraz ze wzorem samego wniosku oraz wymaganych dokument\u00f3w. Sta\u0142o si\u0119 to z chwil\u0105 wej\u015bcia w \u017cycie ustawy wprowadzaj\u0105cej ten mechanizm. Jak podkre\u015bla ekspert, cz\u0119\u015b\u0107 rolnik\u00f3w zbyt p\u00f3\u017ano sk\u0142ada wniosek, tzn. kiedy post\u0119powania komornicze s\u0105 ju\u017c w bardzo zaawansowanym stadium, a d\u0142ugi wielokrotnie przekraczaj\u0105 warto\u015b\u0107 posiadanych przez rolnika nieruchomo\u015bci. Dodatkowo wierzyciele r\u00f3wnie\u017c niejednokrotnie nie s\u0105 zainteresowani t\u0105 form\u0105 zaspokojenia swoich roszcze\u0144. Obawiaj\u0105 si\u0119, \u017ce odst\u0105pienie od przymusowego ich dochodzenia w trybie post\u0119powa\u0144 komorniczych pozbawi ich mo\u017cliwo\u015bci odzyskania d\u0142ug\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n \u2013 Od kilku lat tzw. polikryzys, obejmuj\u0105cy pandemi\u0119, wojn\u0119 w Ukrainie, ryzyko stagflacji i gr\u0119 geopolityczn\u0105, dotyka sektor rolny i produkcji \u017cywno\u015bci. To powoduje zmniejszenie stabilno\u015bci na rynkach rolnych i wi\u0119ksze ryzyko zad\u0142u\u017cenia gospodarstw. Wydaje si\u0119, \u017ce spo\u015br\u00f3d wymienionych sposob\u00f3w odd\u0142u\u017cenia najlepsza jest prawid\u0142owo przeprowadzona restrukturyzacja. Kolejny kredyt i po\u017cyczka co do zasady zwi\u0119kszaj\u0105 tylko ryzyko wpadni\u0119cia w spiral\u0119 d\u0142ugu i jego pog\u0142\u0119bienia, zamiast rozwi\u0105zania \u2013 analizuje Grzegorz Brodziak, rzecznik prasowy Polskiej Federacji Rolnej.<\/p>\n\n\n\n Przej\u0119cie d\u0142ugu za maj\u0105tek<\/strong><\/p>\n\n\n\n Jak zaznacza Wojciech Adamczyk, KOWR realizuje r\u00f3\u017cne mechanizmy, kt\u00f3re mog\u0105 by\u0107 pomocne rolnikom i producentom rolnym b\u0119d\u0105cym w trudnej sytuacji ekonomicznej. Jednocze\u015bnie z roku na rok obserwuje si\u0119 spadek zainteresowania wnioskowaniem ws. przejmowania d\u0142ugu przez O\u015brodek. W 2019 roku wp\u0142yn\u0119\u0142o 89 wniosk\u00f3w z tego zakresu, a od stycznia do ko\u0144ca pa\u017adziernika 2023 roku \u2013 jedynie 17. W okresie od 2019 do ko\u0144ca 2022 roku do Zasobu W\u0142asno\u015bci Rolnej Skarbu Pa\u0144stwa trafi\u0142o ponad 1280 ha na podstawie 29 um\u00f3w dot. przej\u0119cia d\u0142ugu. W 2023 roku KOWR zawar\u0142 4 umowy, na mocy kt\u00f3rych zyska\u0142 nieruchomo\u015bci o powierzchni 79,97 ha i sp\u0142aci\u0142 zobowi\u0105zania podmiot\u00f3w prowadz\u0105cych gospodarstwa rolne w \u0142\u0105cznej wysoko\u015bci 3,571 mln z\u0142, ale te dane nie s\u0105 jeszcze pe\u0142ne.<\/p>\n\n\n\n Nie sprawdzaj\u0105 si\u0119 mechanizmy pomocowe dla zad\u0142u\u017conych rolnik\u00f3w. Przekonuj\u0105 o tym przedstawiciele bran\u017cy, kt\u00f3rzy oczekuj\u0105 pilnych zmian. Z kolei z Krajowego O\u015brodka Wsparcia Rolnictwa docieraj\u0105 informacje m.in. o zbyt p\u00f3\u017anym sk\u0142adaniu wniosk\u00f3w i niespe\u0142nianiu wymaga\u0144 przez d\u0142u\u017cnik\u00f3w. Ponadto coraz mniej rolnik\u00f3w chce, aby dosz\u0142o do sp\u0142aty d\u0142ugu w zamian za przej\u0119cie maj\u0105tku przez Skarb Pa\u0144stwa. Zdaniem ekspert\u00f3w, KOWR powinien by\u0107 bardziej aktywny w zakresie pomocy i potrzeba w nim zmian kadrowych. Natomiast wed\u0142ug Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, dobrym uzupe\u0142nieniem istniej\u0105cych mechanizm\u00f3w odd\u0142u\u017cenia rolnik\u00f3w by\u0142oby doradztwo. Nie brakuje te\u017c opinii, \u017ce potrzebna jest zmiana polityki rolnej naszego pa\u0144stwa, bo inaczej \u017ale si\u0119 to dla sektora rolniczego sko\u0144czy.<\/strong><\/p>\n\n\n\n Dost\u0119pne opcje nie spe\u0142niaj\u0105 swojej roli<\/strong><\/p>\n\n\n\n Rolnicy od wielu lat zmagaj\u0105 si\u0119 z problemami finansowymi. Cz\u0119\u015b\u0107 z nich ma k\u0142opoty z rosn\u0105cym zad\u0142u\u017ceniem. Dla tej grupy s\u0105 trzy mo\u017cliwo\u015bci pomocy, o czym przekonuje S\u0142awomir Izdebski, przewodnicz\u0105cy Rolniczego OPZZ. Pierwsz\u0105 opcj\u0105 jest restrukturyzacja, drug\u0105 \u2013 po\u017cyczka, a trzeci\u0105 \u2013 sp\u0142ata d\u0142ugu w zamian za przej\u0119cie maj\u0105tku przez Skarb Pa\u0144stwa. Ekspert zaznacza, \u017ce wymienione rozwi\u0105zania jednak nie funkcjonuj\u0105 tak, jak powinny. Niekiedy pa\u0144stwo dzia\u0142a opieszale, czasem brakuje dobrej woli urz\u0119dnik\u00f3w. W efekcie sytuacja wymaga pilnych zmian.<\/p>\n\n\n\n \u2013 \u017badna z tych trzech opcji nie spe\u0142ni\u0142a swojej roli. Restrukturyzacja zad\u0142u\u017cenia musi wi\u0105za\u0107 si\u0119 z po\u017cyczk\u0105, a cz\u0119sto gospodarstwa zad\u0142u\u017cone nie posiada\u0142y mo\u017cliwo\u015bci zaci\u0105gni\u0119cia dodatkowego kredytu. Do tego potrzebne by\u0142y gwarancje, ale ich nie uzyskiwano. Natomiast sp\u0142ata d\u0142ugu rolnika w zamian za przej\u0119cie maj\u0105tku przez Skarb Pa\u0144stwa by\u0142a przez KOWR mocno ograniczana. Dobrym rozwi\u0105zaniem by\u0142aby restrukturyzacja po\u0142\u0105czona z po\u017cyczk\u0105, gdyby kredyt by\u0142 gwarantowany przez BGK, ARiMR lub KOWR, bo \u017caden bank nie udzieli kredytu bez gwarancji \u2013 komentuje Wiktor Szmulewicz, prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych (KRIR).<\/p>\n\n\n\n Na sytuacj\u0119 z lutego 2019 roku zwraca te\u017c uwag\u0119 Wojciech Adamczyk z Krajowego O\u015brodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR). W\u00f3wczas zosta\u0142y opublikowane zasady przejmowania d\u0142ugu przez KOWR wraz ze wzorem samego wniosku oraz wymaganych dokument\u00f3w. Sta\u0142o si\u0119 to z chwil\u0105 wej\u015bcia w \u017cycie ustawy wprowadzaj\u0105cej ten mechanizm. Jak podkre\u015bla ekspert, cz\u0119\u015b\u0107 rolnik\u00f3w zbyt p\u00f3\u017ano sk\u0142ada wniosek, tzn. kiedy post\u0119powania komornicze s\u0105 ju\u017c w bardzo zaawansowanym stadium, a d\u0142ugi wielokrotnie przekraczaj\u0105 warto\u015b\u0107 posiadanych przez rolnika nieruchomo\u015bci. Dodatkowo wierzyciele r\u00f3wnie\u017c niejednokrotnie nie s\u0105 zainteresowani t\u0105 form\u0105 zaspokojenia swoich roszcze\u0144. Obawiaj\u0105 si\u0119, \u017ce odst\u0105pienie od przymusowego ich dochodzenia w trybie post\u0119powa\u0144 komorniczych pozbawi ich mo\u017cliwo\u015bci odzyskania d\u0142ug\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n \u2013 Od kilku lat tzw. polikryzys, obejmuj\u0105cy pandemi\u0119, wojn\u0119 w Ukrainie, ryzyko stagflacji i gr\u0119 geopolityczn\u0105, dotyka sektor rolny i produkcji \u017cywno\u015bci. To powoduje zmniejszenie stabilno\u015bci na rynkach rolnych i wi\u0119ksze ryzyko zad\u0142u\u017cenia gospodarstw. Wydaje si\u0119, \u017ce spo\u015br\u00f3d wymienionych sposob\u00f3w odd\u0142u\u017cenia najlepsza jest prawid\u0142owo przeprowadzona restrukturyzacja. Kolejny kredyt i po\u017cyczka co do zasady zwi\u0119kszaj\u0105 tylko ryzyko wpadni\u0119cia w spiral\u0119 d\u0142ugu i jego pog\u0142\u0119bienia, zamiast rozwi\u0105zania \u2013 analizuje Grzegorz Brodziak, rzecznik prasowy Polskiej Federacji Rolnej.<\/p>\n\n\n\n Przej\u0119cie d\u0142ugu za maj\u0105tek<\/strong><\/p>\n\n\n\n Jak zaznacza Wojciech Adamczyk, KOWR realizuje r\u00f3\u017cne mechanizmy, kt\u00f3re mog\u0105 by\u0107 pomocne rolnikom i producentom rolnym b\u0119d\u0105cym w trudnej sytuacji ekonomicznej. Jednocze\u015bnie z roku na rok obserwuje si\u0119 spadek zainteresowania wnioskowaniem ws. przejmowania d\u0142ugu przez O\u015brodek. W 2019 roku wp\u0142yn\u0119\u0142o 89 wniosk\u00f3w z tego zakresu, a od stycznia do ko\u0144ca pa\u017adziernika 2023 roku \u2013 jedynie 17. W okresie od 2019 do ko\u0144ca 2022 roku do Zasobu W\u0142asno\u015bci Rolnej Skarbu Pa\u0144stwa trafi\u0142o ponad 1280 ha na podstawie 29 um\u00f3w dot. przej\u0119cia d\u0142ugu. W 2023 roku KOWR zawar\u0142 4 umowy, na mocy kt\u00f3rych zyska\u0142 nieruchomo\u015bci o powierzchni 79,97 ha i sp\u0142aci\u0142 zobowi\u0105zania podmiot\u00f3w prowadz\u0105cych gospodarstwa rolne w \u0142\u0105cznej wysoko\u015bci 3,571 mln z\u0142, ale te dane nie s\u0105 jeszcze pe\u0142ne.<\/p>\n\n\n\n \u2013 Rewolucje nigdy nie ko\u0144cz\u0105 si\u0119 dobrze. Oczywi\u015bcie jest wiele os\u00f3b, kt\u00f3re generalnie nie powinny pracowa\u0107 w takich instytucjach. Niemniej ich selekcja, jak i ocena ich pracy wymagaj\u0105 czasu, a nie nag\u0142ych decyzji, kt\u00f3re w mojej ocenie przysporz\u0105 wi\u0119cej problem\u00f3w ni\u017c korzy\u015bci. W podmiotach zwi\u0105zanych z rolnictwem jest wielu do\u015bwiadczonych \u015bwietnych specjalist\u00f3w. Pozw\u00f3lmy, \u017ceby mogli dzia\u0142a\u0107 i wykaza\u0107 swoj\u0105 przydatno\u015b\u0107, a p\u00f3\u017aniej ich finalnie, ale rzetelnie oceniajmy \u2013 podkre\u015bla Adrian Parol.<\/p>\n\n\n\n Droga do odbudowy rolnictwa<\/strong><\/p>\n\n\n\n W latach 2017-2023 Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa umorzy\u0142a 232 zobowi\u0105zania finansowe w wysoko\u015bci ponad 57 mln z\u0142. Z inicjatywy Prezes ARiMR Haliny Szyma\u0144skiej z ko\u0144cem marca 2022 r. ustawowo rozszerzono katalog przes\u0142anek pozwalaj\u0105cych na niedochodzenie przez Agencj\u0119 wierzytelno\u015bci i wprowadzono ulgi w zasadach \u015bci\u0105gania d\u0142ug\u00f3w i rozk\u0142adania ich na raty w trakcie epidemii. Jak podkre\u015bla Pawe\u0142 Wojcieszak, dyrektor Biura Prasowego ARiMR, wdro\u017cenie nowych mechanizm\u00f3w s\u0142u\u017c\u0105cych pomocy zad\u0142u\u017conym rolnikom wymaga zmian prawnych. Zgodnie z unijnymi przepisami, rol\u0105 Agencji, jako instytucji p\u0142atniczej o charakterze wykonawczym, jest m.in. odzyskiwanie nale\u017cno\u015bci. Prowadzenie proces\u00f3w legislacyjnych nie nale\u017cy natomiast do jej kompetencji. Wed\u0142ug Wojcieszaka, dobrym uzupe\u0142nieniem istniej\u0105cych mechanizm\u00f3w odd\u0142u\u017cenia rolnik\u00f3w (restrukturyzacji, po\u017cyczek, przej\u0119cia maj\u0105tku przez Skarb Pa\u0144stwa za sp\u0142at\u0119 d\u0142ugu) by\u0142oby skuteczne doradztwo z zakresu prawa i ekonomii w indywidualnych przypadkach. Jednocze\u015bnie Wojciech Adamczyk zaznacza, \u017ce KOWR nie ma mocy ustawodawczej, nie komentuje i nie wyra\u017ca opinii na tematy dotycz\u0105ce polityki rolnej.<\/p>\n\n\n\n \u2013 Trzeba odd\u0142u\u017cy\u0107 rolnictwo, \u017ceby mo\u017cna by\u0142o je odbudowa\u0107. Dotyczy to szczeg\u00f3lnie ma\u0142ych, typowo rodzinnych, gospodarstw. Wiele lat temu rolnicy zaci\u0105gn\u0119li kredyty, a umowy podpisywano na podstawie biznesplan\u00f3w, przygotowanych przez fachowc\u00f3w i zatwierdzonych przez Agencj\u0119. Przyk\u0142adowo, zak\u0142adano 6 z\u0142 za kilogram \u017cywca wieprzowego. Kiedy dochodzi\u0142o do sp\u0142aty kredytu, to okazywa\u0142o si\u0119, \u017ce trzoda chlewna kosztuje ju\u017c 3 z\u0142 lub taniej. Ani bank, ani fachowcy czy ARiMR nie brali za to odpowiedzialno\u015bci. Rolnicy zostali z problemem, cho\u0107 dzia\u0142ali w dobrej wierze i chcieli si\u0119 rozwija\u0107. Pa\u0144stwo powinno im teraz udzieli\u0107 pomocy \u2013 analizuje Izdebski.<\/p>\n\n\n\n Natomiast doradca restrukturyzacyjny Adrian Parol stwierdza, \u017ce rolnicy d\u0142ugo byli pozostawieni sami sobie z problemami. Tu jest oczywi\u015bcie pole do popisu dla pa\u0144stwa, kt\u00f3re powinno wdro\u017cy\u0107 aktywne dzia\u0142ania maj\u0105ce na celu wsparcie rolnictwa. Na Zachodzie wygl\u0105da to zdecydowanie lepiej. U nas mechanizmy pomocowe wci\u0105\u017c s\u0105 dalekie od doskona\u0142o\u015bci, a cz\u0119sto zdarza si\u0119, \u017ce s\u0105 pewnego rodzaju hamulcem w poprawie bytu rolnik\u00f3w. Nie powinni\u015bmy si\u0119 r\u00f3wnie\u017c wstydzi\u0107 naszych rolnik\u00f3w, kt\u00f3rzy te\u017c s\u0105 \u015bwietnymi fachowcami i zas\u0142uguj\u0105 na pomoc.<\/p>\n\n\n\n \u2013 Widz\u0119 potrzeb\u0119 zmiany polityki rolnej. Niezb\u0119dne jest stworzenie prawid\u0142owych warunk\u00f3w rozwoju dla towarowych gospodarstw, b\u0119d\u0105cych w stanie sprosta\u0107 nadchodz\u0105cym wyzwaniom, mog\u0105cych skutecznie i racjonalnie absorbowa\u0107 fundusze unijne skierowane na podnoszenie swojego poziomu technologicznego, posiadaj\u0105cych potencja\u0142 do wchodzenia w profesjonaln\u0105 kooperacj\u0119 z innymi gospodarstwami i podmiotami w ca\u0142ym \u0142a\u0144cuchu produkcji \u017cywno\u015bci. To prowadzi\u0142oby do wzmocnienia potencja\u0142u wytw\u00f3rczego i ich pozycji w \u0142a\u0144cuchu dostaw. W ten spos\u00f3b likwidowaliby\u015bmy stopniowo przyczyny wpadania gospodarstw w problem zad\u0142u\u017cenia i zmniejszali skal\u0119 przyczyn problem\u00f3w, a nie skupiali si\u0119 na rozwi\u0105zywaniu ich skutk\u00f3w. To s\u0105 zmiany strukturalne, wymagaj\u0105ce strategii rozpisanej na lata, a nie tylko na kilka miesi\u0119cy \u2013 podsumowuje rzecznik prasowy Polskiej Federacji Rolnej.<\/p>\n\n\n\n