Austriacka Partia Wolno\u015bciowa (Freiheitlichen<\/em> <\/em>Partei<\/em> <\/em>\u00d6sterreichs<\/em> – FP\u00d6) to ugrupowanie, kt\u00f3re powsta\u0142o w 1956 r. Jej pierwszym liderem by\u0142 Anton Reinthaller \u2013 wysoki urz\u0119dnik zajmuj\u0105cy si\u0119 w III Rzeszy sprawami wy\u017cywienia i rolnictwa, za kt\u00f3r\u0105 to prac\u0119 otrzyma\u0142 honorowy tytu\u0142 SS–<\/em>Brigadef\u00fchrera. Chocia\u017c podziela\u0142 wi\u0119kszo\u015b\u0107 pogl\u0105d\u00f3w swoich wsp\u00f3\u0142towarzyszy, w toku powojennego procesu denazyfikacyjnego nie udowodniono mu \u017cadnych przest\u0119pstw kryminalnych. Skazano go jednak na kr\u00f3tkie wi\u0119zienie za zdrad\u0119 Austrii poprzez wspieranie Anschlussu.<\/p>\n\n\n\n Rozw\u00f3j partii oraz umacnianie jej pozycji na austriackiej scenie politycznej dzieli si\u0119 na og\u00f3\u0142 na pi\u0119\u0107 okres\u00f3w. W pierwszej dekadzie swojego istnienia FP\u00d6 by\u0142a s\u0142aba organizacyjnie i programowo. Za\u0142o\u017cenia programowe FP\u00d6 ogranicza\u0142y si\u0119 do kilku temat\u00f3w. Jej przedstawiciele koncentrowali si\u0119 przede wszystkim na podkre\u015blaniu roli narodu w \u017cyciu politycznym. Uboga oferta programowa sprawi\u0142a, \u017ce FP\u00d6 nie zyska\u0142a poparcia wyborc\u00f3w i znalaz\u0142a si\u0119 na marginesie austriackiej sceny politycznej.<\/p>\n\n\n\n Od po\u0142owy lat sze\u015b\u0107dziesi\u0105tych XX w. funkcj\u0119 przewodnicz\u0105cego FP\u00d6 pe\u0142ni\u0142 Friedrich Peter, kt\u00f3ry d\u0105\u017cy\u0142 do tego aby zwi\u0119kszy\u0107 znaczenie analizowanej partii. Faza normalizacji cechowa\u0142a si\u0119 w du\u017cej mierze stabilnymi wynikami wybor\u00f3w. Kadry partii zosta\u0142y wsparte przez osoby z wykszta\u0142ceniem wy\u017cszym, co wzmacnia\u0142o podstawy intelektualne i poprawia\u0142o jako\u015b\u0107 oferty programowej. Ros\u0142a tak\u017ce zdolno\u015b\u0107 koalicyjna FP\u00d6. Faza ta zako\u0144czy\u0142a si\u0119 w latach 1970\/1971. W\u00f3wczas dosz\u0142o do wsparcia rz\u0105du mniejszo\u015bciowego SP\u00d6 przez FP\u00d6. Analizowana partia wyrazi\u0142a w tamtym okresie m.in. poparcie dla reformy prawa wyborczego, kt\u00f3ra by\u0142a dla niej samej korzystna.<\/p>\n\n\n\n Kolejny etap to tzw. faza akceptacji politycznej, kt\u00f3ra rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 w drugiej po\u0142owie lat 70. XX wieku. Pod przewodnictwem Norberta Stegera (1980-1986) FP\u00d6 skierowa\u0142a si\u0119 w stron\u0119 liberalizmu. Problemem tego ugrupowania w dalszym ci\u0105gu pozostawa\u0142a s\u0142aba organizacja i brak struktur. Ten element istotnie ogranicza\u0142 zdolno\u015b\u0107 koalicyjn\u0105 tej partii. Pozycj\u0119 partii na austriackiej scenie politycznej pogarsza\u0142 r\u00f3wnie\u017c fakt, i\u017c wyst\u0119powa\u0142y w niej coraz wi\u0119ksze podzia\u0142y. Problem ten nasili\u0142 si\u0119 w 1983 r., gdy FP\u00d6 zaanga\u017cowa\u0142a si\u0119 w tworzenie rz\u0105du federalnego, wraz z SP\u00d6. Istotnym wydarzeniem w dekadzie lat osiemdziesi\u0105tych XX w. by\u0142y wybory na przewodnicz\u0105cego partii. Od 1986 r. funkcj\u0119 t\u0119 pe\u0142ni\u0142 J\u00f6rg Haider, kt\u00f3ry w bezpo\u015bredniej rywalizacji pokona\u0142 Stegera..<\/p>\n\n\n\n Wbrew oczekiwaniom Haidera na t\u0119 zmian\u0119 zareagowa\u0142 kanclerz Vranitzky, kt\u00f3ry og\u0142osi\u0142 termin nowych wybor\u00f3w. Ich wynik sprawi\u0142, \u017ce FP\u00d6 wesz\u0142a w faz\u0119 populistycznego protestu. Pod wzgl\u0119dem uzyskiwanego poparcia i tym samym mandat\u00f3w by\u0142 to jeden z najbardziej udanych okres\u00f3w w historii partii. Punktem kulminacyjnym by\u0142 wynik w wyborach do Rady Narodowej, kt\u00f3re zorganizowano w 1999 r. W\u00f3wczas FP\u00d6 zdoby\u0142a 26,9% i nieznacznie pokonuj\u0105c \u00d6VP sta\u0142a si\u0119 drug\u0105 najsilniejsz\u0105 parti\u0105. Warto zauwa\u017cy\u0107, \u017ce w niekt\u00f3rych regionach kraju FP\u00d6 uzyska\u0142a bardzo wysokie poparcie, znacznie wy\u017csze ni\u017c w skali ca\u0142ego kraju. Przyk\u0142adem mo\u017ce by\u0107 Karyntia, gdzie na FP\u00d6 g\u0142osowa\u0142o 42,09% wyborc\u00f3w. Du\u017ca w tym zas\u0142uga Haidera, kt\u00f3ry zr\u0119cznie zarz\u0105dza\u0142 tym krajem zwi\u0105zkowym jako gubernator. W fazie populistycznego protestu znaczna cz\u0119\u015b\u0107 pozosta\u0142ych partii by\u0142a konsekwentnie uznawana za niezdoln\u0105 do utworzenia koalicji z FP\u00d6. W tym czasie analizowane ugrupowanie by\u0142o u progu w\u0142adzy, ale potrzebowa\u0142o koalicjanta, kt\u00f3ry by\u0142by got\u00f3w z nim rz\u0105dzi\u0107.<\/p>\n\n\n\n Inauguracja rz\u0105du Sch\u00fcssel-Riess-Passer w dniu 4 lutego 2000 roku by\u0142a tego wyrazem. Zgodnie z oczekiwaniami braki kadrowe, organizacyjne i strategiczne przej\u015bcie od protestu populistycznego do bezpo\u015bredniego udzia\u0142u w sprawowaniu w\u0142adzy by\u0142y bardzo trudne do realizacji. Haider nie wykazywa\u0142 ch\u0119ci, by \u0142agodzi\u0107 sw\u00f3j eurosceptycyzm i postaw\u0119 antyimigracyjn\u0105. Efektem tego by\u0142 m.in. mi\u0119dzynarodowy bojkot Austrii i os\u0142abienie wolno\u015bciowc\u00f3w (np. w Wiedniu w 2001 r. nast\u0105pi\u0142 spadek ich poparcia z 27,6 % do 20,16%).<\/p>\n\n\n\n Rysunek 1. Logo partii FP\u00d6<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0179r\u00f3d\u0142o: FP\u00d6,<\/em> https:\/\/www.FPOe.at\/team\/die-FP\u00d6e\/bundesparteiobmann (1.12.2023)<\/p>\n\n\n\n FP\u00d6 od momentu swojego powstania stara\u0142a si\u0119 bardzo mocno dzieli\u0107 austriack\u0105 scen\u0119 polityczn\u0105. Jej przedstawiciele kreowali si\u0119 na przedstawicieli mas, kt\u00f3re s\u0105 niedoceniane oraz dyskryminowane przez elity. Dzia\u0142acze bardzo krytycznie wypowiadali si\u0119 na temat funkcjonowania austriackiego systemu politycznego. Podwa\u017cano sens demokracji proporcjonalnej, konsensusu, korporacjonizmu oraz partnerstwa socjalnego. Liderzy tego ugrupowania uwa\u017cali, i\u017c o wiele efektywniejszym narz\u0119dziem demokracji by\u0142 plebiscyt, kt\u00f3ry stawiano w opozycji do rz\u0105d\u00f3w przedstawicielskich. FP\u00d6 uwa\u017ca\u0142a si\u0119 za reprezentanta interesu grup, kt\u00f3re by\u0142y prze\u015bladowane przez o\u015brodek w\u0142adzy tworzony przez: SP\u00d6, \u00d6VP, \u00d6GB oraz Austriack\u0105 Izb\u0119 Gospodarcz\u0105. Wolno\u015bciowa Partia Austrii stanowi\u0142a zar\u00f3wno przyk\u0142ad partii usuni\u0119tej z tworzenia sceny politycznej po II wojnie \u015bwiatowej, jak i przedstawiciela tradycyjnego nacjonalistycznego (\u201ewszechniemieckiego\u201d) obozu politycznego, kt\u00f3ry tworzy\u0142 po II wojnie \u015bwiatowej austriacki system partyjny, wraz z socjalistami i chadecj\u0105.<\/p>\n\n\n\n Wraz ze wyra\u017an\u0105 pod rz\u0105dami J\u00f6rga Haidera zmian\u0105 na stronnictwo zdecydowanie prawicowe w 1986 r. i zwi\u0105zany z tym apel do znacznie szerszego grona wyborc\u00f3w FP\u00d6 dokona\u0142a r\u00f3wnie\u017c zmiany programowej. Andreas M\u00f6lzer, sugeruje, \u017ce \u201etradycyjny punkt widzenia FP\u00d6, \u0142\u0105cznie z jej tradycyjnymi podstawami ideologicznymi, nale\u017ca\u0142o interpretowa\u0107 szerzej, bardziej otwarcie, a zatem nieuchronnie w spos\u00f3b bardziej niejasny\u201d. Ta niejasno\u015b\u0107 odzwierciedla\u0142a wszechstronno\u015b\u0107 i oportunizm populizmu FP\u00d6. \u015awiatopogl\u0105d pozostawa\u0142 wa\u017cny jedynie w sensie og\u00f3lnego systemu warto\u015bci, a nie jako punkt programowy. Pod tym wzgl\u0119dem s\u0142owo przewodnicz\u0105cego partii sta\u0142o si\u0119 w FP\u00d6 wa\u017cniejsze ni\u017c program partii. Dlatego w czasach przewodnictwa Haidera (lata 1985-1997 r.) obowi\u0105zywa\u0142 program oparty na narodowo-liberalnych za\u0142o\u017ceniach. Pod koniec lat dziewi\u0119\u0107dziesi\u0105tych XX w. partia musia\u0142a ograniczy\u0107 tradycyjne warto\u015bci programowe. Nale\u017ca\u0142o to jednak przeprowadzi\u0107 tak, by nie odstraszy\u0107 swoich g\u0142\u00f3wnych wyborc\u00f3w. Rezygnacja z tych stanowisk by\u0142a warunkiem wyj\u015bcia poza tradycyjny elektorat i zyskania wi\u0119kszego poparcia.<\/p>\n\n\n\n Obejmowa\u0142o to z jednej strony zerwanie z przywi\u0105zaniem do niemiecko\u015bci, Haider w 1995 r. domaga\u0142 si\u0119, aby partia od odesz\u0142a od \u201egermanizmu\u201d. Dlatego FP\u00d6 zwr\u00f3ci\u0142a si\u0119 ku Austrii, nie kwestionuj\u0105c jej przynale\u017cno\u015bci do niemieckiej wsp\u00f3lnoty etnicznej i kulturowej. FP\u00d6 podkre\u015bla\u0142a znaczenie pozytywnego patriotyzmu austriackiego.<\/p>\n\n\n\n W tej dekadzie nast\u0105pi\u0142o r\u00f3wnie\u017c zbli\u017cenia do Ko\u015bcio\u0142a. Haider powiedzia\u0142 w 1993 r. po audiencji u papie\u017ca Jana Paw\u0142a II, \u017ce FP\u00d6 zmieni\u0142o swoj\u0105 postaw\u0119 w relacjach z ko\u015bcio\u0142em katolickim. Ch\u0142odny dystans do religii zosta\u0142 zast\u0105piony przez \u017cyczliw\u0105, przyjazn\u0105 blisko\u015b\u0107.<\/p>\n\n\n\n W programie partii z 1997 r. odniesiono si\u0119 do kwestii roli chrze\u015bcija\u0144stwa w pa\u0144stwie austriackim. Wskazano, i\u017c niezb\u0119dne jest zachowanie intelektualnych podstaw zachodu i ochrona warto\u015bci chrze\u015bcija\u0144skich. D\u0105\u017c\u0105c do zachowania tych warto\u015bci FP\u00d6 uznawa\u0142a siebie za idealnego partnera dla ko\u015bcio\u0142\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich, gdy istniej\u0105 r\u00f3\u017cne punkty widzenia w zagadnieniach dotycz\u0105cych polityki. Niemniej jednak stanowisko to sta\u0142o si\u0119 p\u0142aszczyzn\u0105 powi\u0105za\u0144 z konserwatywnymi \u015brodowiskami katolickimi.<\/p>\n\n\n\n Dekada lat dziewi\u0119\u0107dziesi\u0105tych i pocz\u0105tek XXI w. to okres, w kt\u00f3rym prezentowana partia uzyskiwa\u0142a najwy\u017csze wska\u017aniki poparcia w\u015br\u00f3d Austriak\u00f3w. Maj\u0105c to na wzgl\u0119dzie warto podda\u0107 analizie wyniki wyborcze FP\u00d6 w wyborach nie tylko do Rady Narodowej, ale tak\u017ce w wyborach lokalnych i wyborach do Parlamentu Europejskiego.<\/p>\n\n\n\n Pog\u0142\u0119biona analiza pokazuje, \u017ce FP\u00d6 od 1956 roku ujawnia pewn\u0105 zale\u017cno\u015b\u0107, kt\u00f3r\u0105 zobrazowano na wykresie nr 1. Przez dziesi\u0119ciolecia udzia\u0142 partii w g\u0142osach oddawanych w wyborach utrzymywa\u0142 si\u0119 na poziomie oko\u0142o 5%, i odgrywa\u0142a ona jedynie marginaln\u0105 rol\u0119 w systemie dwupartyjnym Austrii, w kt\u00f3rym dominowa\u0142y \u00d6VP i SP\u00d6. Do lat osiemdziesi\u0105tych XX w. elektorat tej partii stanowili przede wszystkim nacjonali\u015bci, byli nazi\u015bci i weterani wojenni.<\/p>\n\n\n\n Wykres 1. Poparcie FP\u00d6 w wyborach do parlamentu austriackiego lata 1956-2019<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0179r\u00f3d\u0142o: FP\u00d6, https:\/\/de.wikipedia.org\/wiki\/Freiheitliche_Partei_%C3%96sterreichs(23.11.2023)<\/em><\/p>\n\n\n\n Jak ju\u017c wskazywano, w dekadzie lat osiemdziesi\u0105tych XX w. nast\u0105pi\u0142a transformacja programowa i FP\u00d6 sta\u0142a si\u0119 ugrupowaniem populistycznym pod przewodnictwem J\u00f6rga Haidera. Nowy lider zacz\u0105\u0142 aktywnie zabiega\u0107 o wzgl\u0119dy klasy robotniczej i wyborc\u00f3w, kt\u00f3rzy znajdowali si\u0119 w niekorzystnym po\u0142o\u017ceniu na skutek dotychczasowej polityki w\u0142adz federalnych. FP\u00d6 zacz\u0119\u0142a wzbudza\u0107 zainteresowanie w\u015br\u00f3d os\u00f3b, kt\u00f3re by\u0142y znudzone czy te\u017c zawiedzione dotychczasow\u0105 polityk\u0105 ugrupowa\u0144 znajduj\u0105cych si\u0119 u w\u0142adzy.<\/p>\n\n\n\n Pod przyw\u00f3dztwem Haidera partia zainicjowa\u0142a realizacj\u0119 programu \u201eAustria First\u201d. Najistotniejszym punktem tego programu by\u0142 sprzeciw wobec imigracji i globalizacji. Charakterystyczny dla tego okresu by\u0142 r\u00f3wnie\u017c eurosceptycyzm i antyelitaryzm. Podczas, gdy FP\u00d6 deklarowa\u0142a gotowo\u015b\u0107 ochrony cywilizacji chrze\u015bcija\u0144skiej przed islamem w kategoriach spo\u0142eczno-kulturowych, jej pozycja spo\u0142eczno-ekonomiczna w coraz wi\u0119kszym stopniu dryfowa\u0142a w lewo. Du\u017cym atutem partii by\u0142a si\u0142a i charyzma Haidera i jego nast\u0119pc\u00f3w Heinza-Christiana Strache’a i p\u00f3\u017aniej Herberta Kickla.<\/p>\n\n\n\n Dwukrotnie, w latach 2000 i 2017, FP\u00d6 utworzy\u0142a koalicj\u0119 rz\u0105dz\u0105c\u0105 z \u00d6VP. W obu przypadkach partia ponios\u0142a pora\u017ck\u0119 z powodu znacznych problem\u00f3w wewn\u0119trznych, trac\u0105c w konsekwencji du\u017c\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 elektoratu. W 2005 roku podzia\u0142 partii doprowadzi\u0142 do utworzenia frakcji kierowanej przez Haidera – zwanej Sojuszem na rzecz Przysz\u0142o\u015bci Austrii (BZ\u00d6). Konkuruj\u0105c bezpo\u015brednio z FP\u00d6, BZ\u00d6 nie zdo\u0142a\u0142 zdoby\u0107 dotychczasowych wyborc\u00f3w tej pierwszej. Sytuacja BZ\u00d6 znacznie pogorszy\u0142a si\u0119 po tragicznej \u015bmierci Haidera w wypadku samochodowym w 2008.<\/p>\n\n\n\n Wykres 2 przedstawia poparcie dla BZ\u00d6 i FP\u00d6. Na tym wykresie mo\u017cna dostrzec wyra\u017any wzrost poparcia dla FP\u00d6 po 2013 r.<\/strong><\/em><\/p>\n\n\n\n \u0179r\u00f3d\u0142o: R. Heinisch, D. Hofmann, The Case of the Austrian Radical Right and Russia During the War in Ukraine, <\/em>Brussels 2023, s. 33.<\/p>\n\n\n\n Po niepowodzeniu drugiego rz\u0105du koalicyjnego \u00d6VP \u2013 FP\u00d6 w 2019 r. analizowane ugrupowanie ponios\u0142o istotne straty wyborcze. Wykresy 3 i 4 przedstawiaj\u0105 przebieg wybor\u00f3w powszechnych (udzia\u0142y g\u0142os\u00f3w g\u0142\u00f3wnych partii) odpowiednio w 2017 i 2019 r.. Ich analiza pokazuje wyra\u017any spadek poparcia dla FP\u00d6 (o oko\u0142o 10 pp. w dwa lata). Najwi\u0119kszym beneficjentem os\u0142abienia FP\u00d6 by\u0142a \u00d6VP, kt\u00f3ra w ci\u0105gu dw\u00f3ch lat poprawi\u0142a sw\u00f3j wynik wyborczy o 6%.<\/p>\n\n\n\n Wykres 3. FP\u00d6 \u2013 wybory do Rady Narodowej w 2017<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0179r\u00f3d\u0142o: R. Heinisch, D. Hofmann, The Case of the Austrian Radical Right and Russia During the War in Ukraine, Brussels 2023, s. 35.<\/em><\/p>\n\n\n\n Wykres 4. FP\u00d6 \u2013 wybory do Rady Narodowej w 2019<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0179r\u00f3d\u0142o: R. Heinisch, D. Hofmann, The Case of the Austrian Radical Right and Russia During the War in Ukraine, Brussels 2023, s. 35.<\/em><\/p>\n\n\n\n W tabeli nr 1 przedstawiono wyniki wybor\u00f3w organizowanych w krajach zwi\u0105zkowych. Z danych tych wynika, i\u017c najwy\u017csze poparcie ugrupowanie to ma w Karyntii, Salzburgu oraz Dolnej Austrii. Warto podkre\u015bli\u0107, \u017ce poparcie, kt\u00f3re uzyska\u0142o to ugrupowanie w wyborach lokalnych pozwoli\u0142o jej w czterech krajach zwi\u0105zkowych tworzy\u0107 rz\u0105d zwi\u0105zkowy. Taka sytuacja mia\u0142a miejsce w Dolnej Austrii, G\u00f3rnej Austrii, Salzburgu oraz Wiedniu.<\/p>\n\n\n\n Tabela 1. Wybory do lokalnych rz\u0105d\u00f3w<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0179r\u00f3d\u0142o: Wybory do lokalnych w\u0142adz, https:\/\/de.wikipedia.org\/wiki\/Freiheitliche_Partei_%C3%96sterreichs(23.11.2023)<\/em><\/p>\n\n\n\n W tabeli nr 2 zaprezentowano wyniki FP\u00d6 w wyborach do Parlamentu Europejskiego. W latach 1996-2019 analizowane ugrupowanie najwy\u017csze poparcie uzyska\u0142o w 1996. W\u00f3wczas na FP\u00d6 oddano ponad milion g\u0142os\u00f3w, co pozwoli\u0142o zdoby\u0107 tej partii 6 miejsc w PE. Nale\u017cy r\u00f3wnie\u017c doda\u0107, \u017ce FP\u00d6 w ka\u017cdych dotychczas organizowanych wyborach zdobywa\u0142a co najmniej 1 mandat.<\/p>\n\n\n\n Tabela 2. Wybory do PE<\/strong><\/p>\n\n\n\n \u0179r\u00f3d\u0142o: Wybory do PE, https:\/\/de.wikipedia.org\/wiki\/Freiheitliche_Partei_%C3%96sterreichs (23.11.2023).<\/em><\/p>\n\n\n\n W skandal polityczny, kt\u00f3ry w 2019 r. zmusi\u0142 FP\u00d6 do opuszczenia rz\u0105du, uwik\u0142ani byli Heinz-Christian Strache (lider) i Johann Gudenus – g\u0142\u00f3wny przedstawiciel partii ds. relacji z Rosj\u0105. Po usuni\u0119ciu Strache`a i Gedenusa z w\u0142adz partii, liderem zosta\u0142 Herbert Kickl \u2013 ideowiec, kt\u00f3ry kreuje FP\u00d6 na prawicow\u0105 parti\u0119 antysystemow\u0105.<\/p>\n\n\n\n Obecnie obowi\u0105zuj\u0105cy program FP\u00d6 zosta\u0142 opublikowany w 2011 r. W jego tre\u015bci wskazano, \u017ce podstawowe znaczenie dla cz\u0142onk\u00f3w tego ugrupowania maj\u0105 zagadnienia zwi\u0105zane z bezpiecze\u0144stwem, pokojem i dobrobytem Austrii oraz jej obywateli. Podkre\u015blano w nim funkcjonowanie Austrii w ramach niemieckoj\u0119zycznej wsp\u00f3lnoty kulturalnej i wolnej Europy Ojczyzn. Tw\u00f3rcy programu deklaruj\u0105, \u017ce analizowana partia anga\u017cuje si\u0119 w: umacnianie wolno\u015bci jednostek i spo\u0142ecze\u0144stw, dzia\u0142ania na rzecz demokracji, rozw\u00f3j praworz\u0105dno\u015bci, promowanie zasad gospodarki rynkowej i sprawiedliwo\u015bci spo\u0142ecznej. FP\u00d6 podkre\u015bla prawo Austrii do samostanowienia oraz do zachowania i ochrony pogl\u0105d\u00f3w na funkcjonowanie spo\u0142ecze\u0144stw, kt\u00f3re wywodz\u0105 si\u0119 z tradycji partii.<\/p>\n\n\n\n W sferze promowanej polityki liberalnej wskazano na dziesi\u0119\u0107 podstawowych za\u0142o\u017ce\u0144, kt\u00f3rym ma ho\u0142dowa\u0107 partia:<\/p>\n\n\n\n Jak ju\u017c zasygnalizowano podstaw\u0119 programu analizowanej partii stanowi wolno\u015b\u0107. Wskazuje si\u0119, \u017ce godno\u015b\u0107 cz\u0142owieka zakorzeniona jest w jego wolno\u015bci. Wolno\u015b\u0107 w formie samostanowienia nale\u017cy interpretowa\u0107 jako odpowiedzialno\u015b\u0107 i niezgodne z takim podej\u015bciem jest stosowanie jakichkolwiek represji. Wolno\u015b\u0107 i odpowiedzialno\u015b\u0107 stanowi\u0105 rdze\u0144 rozwoju osobistego wsp\u00f3lnoty pa\u0144stwowej. Koncepcja wolno\u015bci jest zakorzeniona w idealistycznym przekonaniu, \u017ce ludzie nie s\u0105 skr\u0119powani swoimi potrzebami materialnymi. Wolno\u015b\u0107 jednostki jest ograniczona wolno\u015bci\u0105 drugiego cz\u0142owieka i obywatela. Wolno\u015b\u0107, godno\u015b\u0107 ludzka i solidarno\u015b\u0107 demokratyczna s\u0105 podstaw\u0105 liberalnego etosu partii oraz kreuj\u0105 postawy w nast\u0119puj\u0105cych sferach:<\/p>\n\n\n\n Ojczyzna, to\u017csamo\u015b\u0107 i \u015brodowisko to kolejne has\u0142a programowe FP\u00d6. Podkre\u015bla si\u0119, \u017ce badane ugrupowanie oddane jest ochronie ojczyzny, to\u017csamo\u015bci narodowej i autonomii. Cz\u0142onkowie FP\u00d6 s\u0105 zobowi\u0105zani przez prawo narodu do samostanowienia do ochrony niepodleg\u0142o\u015bci i autonomii Austrii. Deklaruj\u0105 \u015bwiadomo\u015b\u0107 przywi\u0105zania do przodk\u00f3w i odpowiedzialno\u015bci wobec nast\u0119pnych pokole\u0144. Z tego wzgl\u0119du podkre\u015blaj\u0105 znaczenie dzia\u0142a\u0144 na rzecz zachowania ojczyzny dla przysz\u0142ych pokole\u0144.<\/p>\n\n\n\n FP\u00d6 podkre\u015bla, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 Austriak\u00f3w jest cz\u0119\u015bci\u0105 niemieckiej spo\u0142eczno\u015bci narodowej, j\u0119zykowej i kulturalnej. Przedstawiciele takich nacji jak np. Chorwaci, S\u0142owe\u0144cy, czy W\u0119grzy to mniejszo\u015bci historyczne, kt\u00f3re w opinii FP\u00d6 zar\u00f3wnowzbogacaj\u0105 histori\u0119 Austrii, jak i stanowi\u0105 integraln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 pa\u0144stwa.<\/p>\n\n\n\n FP\u00d6 zwraca uwag\u0119 na to, i\u017c Austria nie jest krajem imigracji. Dlatego te\u017c cz\u0142onkowie tej partii opowiadaj\u0105 si\u0119 za polityk\u0105 spo\u0142eczn\u0105 skoncentrowan\u0105 na rdzennych Austriakach. R\u00f3wnocze\u015bnie FP\u00d6 wskazuje, i\u017c legalni imigranci, kt\u00f3rzy s\u0105 ju\u017c zintegrowani, potrafi\u0105 m\u00f3wi\u0107 po niemiecku oraz w pe\u0142ni uznaj\u0105 warto\u015bci narodu austriackiego powinni otrzymywa\u0107 prawo pobytu i obywatelstwo.<\/p>\n\n\n\n Analizowana partia uznaje podstawowe warto\u015bci tradycji chrze\u015bcija\u0144skiej. R\u00f3wnocze\u015bnie postuluje rozdzia\u0142 Ko\u015bcio\u0142a od pa\u0144stwa. W programie zaznaczono, i\u017c FP\u00d6 jest gotowa podj\u0105\u0107 si\u0119 obrony warto\u015bci europejskich i porz\u0105dku liberalno-demokratycznego. Ugrupowanie to wyst\u0119puje przeciwko fanatyzmowi i ekstremizmowi oraz opowiada si\u0119 za rozwojem kultury pokoju i wolno\u015bci. FP\u00d6 uwa\u017ca, \u017ce swoboda praktyki religii w Austrii zak\u0142ada tak\u017ce wolno\u015b\u0107 \u2013 chronion\u0105 przez prawo \u2013 niebycia nara\u017conym na doktryny religijne.<\/p>\n\n\n\n Wolno\u015b\u0107 obywateli jest zapewniona i chroniona poprzez wolno\u015b\u0107 i praworz\u0105dno\u015b\u0107, a tak\u017ce prawdziw\u0105 wsp\u00f3lnot\u0119 solidarno\u015bci. FP\u00d6 zale\u017cy na pa\u0144stwie odpowiedzialno\u015bci spo\u0142ecznej, opartym na praworz\u0105dno\u015bci i pokojowego wsp\u00f3\u0142istnienia. Ugrupowanie to deklaruje uznawanie demokracji i republika\u0144skiej formy rz\u0105d\u00f3w, zasad konstytucyjnych, poszanowania \u017cycia i godno\u015bci ludzkiej oraz podstawowych wolno\u015bci liberalnych takich jak wolno\u015b\u0107 s\u0142owa, wolno\u015b\u0107 zgromadze\u0144 i wolno\u015b\u0107 prasy. R\u00f3wnocze\u015bnie zaznaczono, \u017ce partia ta anga\u017cuje si\u0119 w budowanie demokracji bezpo\u015bredniej, w prawo do wolno\u015bci, tajemnicy i bezpo\u015bredniej proporcjonalnej reprezentacji, a tak\u017ce do przepis\u00f3w medialnych, kt\u00f3re zapobiegaj\u0105 monopolom i manipulacji opini\u0105 publiczn\u0105.<\/p>\n\n\n\n FP\u00d6 deklaruje, \u017ce Austria jest wsp\u00f3lnot\u0105 obywateli, kt\u00f3rzy maj\u0105 okre\u015blone prawa i obowi\u0105zki. Prawa obywateli obejmuj\u0105 prawo do g\u0142osowania, prawo do godnej edukacji i prawo do wolno\u015bci, prawo do pomocy ze strony spo\u0142eczno\u015bci w potrzebie. Obowi\u0105zki z kolei oznaczaj\u0105 solidarno\u015b\u0107 wsp\u00f3\u0142obywateli, op\u0142acanie sk\u0142adek na utrzymanie funkcji publicznych i osobiste zobowi\u0105zanie do utrzymania bezpiecze\u0144stwa wewn\u0119trznego i zewn\u0119trznego. Akceptowanie i wype\u0142nianie zobowi\u0105za\u0144 mi\u0119dzynarodowych nie mo\u017ce dzia\u0142a\u0107 na szkod\u0119 Austriak\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n Polityka spo\u0142eczna w programie FP\u00d6 ma na celu ochron\u0119 przed trudno\u015bciami, kt\u00f3re mog\u0105 wynikn\u0105\u0107 z wieku, niepe\u0142nosprawno\u015bci, choroby, wypadku, bezrobocia lub zdarzenia losowego. Budownictwo socjalne ma na celu przede wszystkim zaspokaja\u0107 potrzeby mieszkaniowe obywateli Austrii. FP\u00d6 podkre\u015bla r\u00f3wnocze\u015bnie, \u017ce dzia\u0142ania w sferze tego typu polityki wymagaj\u0105 skutecznych rozwi\u0105za\u0144 pozwalaj\u0105cych chroni\u0107 przed nadu\u017cyciami w zakresie opieki spo\u0142ecznej.<\/p>\n\n\n\n FP\u00d6 w swoim programie wskazuje, i\u017c dba o r\u00f3wno\u015b\u0107 szans m\u0119\u017cczyzn i kobiet, wzajemny szacunek i godziwe p\u0142ace, niezale\u017cnie od p\u0142ci. Ugrupowanie to zdecydowanie odrzuca preferencyjne traktowanie okre\u015blonej p\u0142ci w celu przezwyci\u0119\u017cenia rzeczywistej \u201elub\u201d postrzeganej dyskryminacji. Nier\u00f3wno\u015bci statystyczne spowodowane r\u00f3\u017cnymi czynnikami nie mog\u0105 by\u0107 wyr\u00f3wnane poprzez krzywdzenie poszczeg\u00f3lnych os\u00f3b. Z tego wzgl\u0119du FP\u00d6 krytycznie wypowiada si\u0119 na temat wszelkich narzucanych kwot i parytet\u00f3w p\u0142ci.<\/p>\n\n\n\n Rodzina w wizji FP\u00d6 to tkanka spo\u0142eczna, kt\u00f3r\u0105 cechuje odpowiedzialno\u015b\u0107 partner\u00f3w i pokole\u0144 za siebie nawzajem. To ona stanowi fundament spo\u0142ecze\u0144stwa. Dziecko zamienia partnerstwo pomi\u0119dzy m\u0119\u017cczyzn\u0105 i kobiet\u0105 w rodzin\u0119. FP\u00d6 to ugrupowanie zaanga\u017cowane w promowanie prymatu ma\u0142\u017ce\u0144stwa w tradycyjnym uj\u0119ciu, czyli zwi\u0105zku m\u0119\u017cczyzny i kobiety. FP\u00d6 odrzuca odr\u0119bn\u0105 instytucj\u0119 prawn\u0105 dla os\u00f3b tej samej p\u0142ci.<\/p>\n\n\n\n FP\u00d6 w sferze polityki gospodarczej promuje rozwi\u0105zania gospodarki rynkowej r\u00f3wnocze\u015bnie podkre\u015blaj\u0105c istotno\u015b\u0107 odpowiedzialno\u015bci spo\u0142ecznej, ochrony w\u0142asno\u015bci prywatnej i sprawiedliwych podatk\u00f3w. Partia ta uwa\u017ca, \u017ce godziwe p\u0142ace i rozs\u0105dne opodatkowanie sprzyjaj\u0105 budowie dobrobytu Austrii. Niskie podatki i systemy zach\u0119t maj\u0105, zdaniem cz\u0142onk\u00f3w analizowanego ugrupowania, kluczowe znaczenie w rozwoju przedsi\u0119biorstw i rynku pracy. Maj\u0105 one pierwsze\u0144stwo przed dotacjami i redystrybucj\u0105. FP\u00d6 uwa\u017ca, \u017ce m\u0142odym austriackim przedsi\u0119biorcom nale\u017cy przyzna\u0107 pomoc na rozpocz\u0119cie dzia\u0142alno\u015bci i ulgi podatkowe.<\/p>\n\n\n\n W kwestiach dotycz\u0105cych polityki zdrowotnej analizowana partia stoi na stanowisku, \u017ce prawo cz\u0142owieka do \u017cycia, zdrowia i godno\u015bci nie podlega wzgl\u0119dom utylitarnym. Dlatego te\u017c istnienie danej osoby nie mo\u017ce by\u0107 nigdy kwestionowane ze wzgl\u0119d\u00f3w ekonomicznych ani pozbawione godno\u015bci w wyniku niew\u0142a\u015bciwego stosowania lek\u00f3w, technologii genowej lub zaniedbania w nast\u0119pstwie choroby lub niepe\u0142nosprawno\u015bci.<\/p>\n\n\n\n W odniesieniu do bezpiecze\u0144stwa FP\u00d6 stwierdza, i\u017c prawo i porz\u0105dek to podstawowe warto\u015bci liberalnego etosu, kt\u00f3re s\u0142u\u017c\u0105 bezpiecze\u0144stwu Austriak\u00f3w. Bezpiecze\u0144stwo jest postrzegane jako podstawowa potrzeba i istotny wym\u00f3g pozytywnego rozwoju ludzko\u015bci. Zapewnienie bezpiecze\u0144stwa wymaga umiej\u0119tno\u015bci samoobrony. Dlatego te\u017c partia ta opowiada si\u0119 za jak najlepszym wyszkoleniem i wyposa\u017ceniem organ\u00f3w policji i wojska.<\/p>\n\n\n\n W sferze polityki zagranicznej FP\u00d6 opowiada si\u0119 za podej\u015bciem, kt\u00f3re koncentruje si\u0119 na zabezpieczeniu suwerenno\u015bci Austrii i celu, jakim jest ochrona wolno\u015bci jej obywateli. Wszelka dzia\u0142ania zwi\u0105zane z dwustronn\u0105 lub wielostronn\u0105 wsp\u00f3\u0142prac\u0105 zagraniczn\u0105 musz\u0105 uwzgl\u0119dnia\u0107 wsp\u00f3lne austriackie interesy.<\/p>\n\n\n\n Ko\u0144cz\u0105c w\u0105tek podej\u015bcia FP\u00d6 do polityki zagranicznej warto odnie\u015b\u0107 si\u0119 do kwestii wojny na Ukrainie. W tym wymiarze FP\u00d6 unika jednoznacznych stwierdze\u0144 broni\u0105cych rosyjskiej wojny agresywnej. Jednak pos\u0142uguje si\u0119 sformu\u0142owaniami, kt\u00f3re kreuj\u0105 Austriak\u00f3w na ofiary machinacji politycznych elit pa\u0144stw UE i USA. W optyce analizowanej partii podejmowane wobec Rosji decyzje polityczne s\u0105 przedstawiane jako nieskuteczne i przynosz\u0105ce efekt przeciwny do zamierzonego. Pojawiaj\u0105 si\u0119 oskar\u017cenia o przyczynienie si\u0119 do eskalacji konfliktu. FP\u00d6 oskar\u017ca UE o przyj\u0119cie swojej polityki wobec Rosji bez zgody spo\u0142ecze\u0144stw i obarcza win\u0105 t\u0119 organizacj\u0119 za rosn\u0105ce ceny i pogarszaj\u0105cy si\u0119 poziom \u017cycia. Podej\u015bcie to stanowi w ocenie badaczy przedmiotu rozwini\u0119cie tradycyjnego eurosceptycyzmu FP\u00d6 i antysystemowego stanowiska, kt\u00f3re le\u017cy u podstaw programowych tej partii. FP\u00d6 stara si\u0119 jeszcze bardziej poszerzy\u0107 ten apel, podkre\u015blaj\u0105c atrakcyjno\u015b\u0107 Austrii, tradycyjn\u0105 orientacj\u0119 polityki neutralno\u015bci w konfliktach zbrojnych i odwo\u0142ywanie si\u0119 do korzy\u015bci p\u0142yn\u0105ce z bliskich relacji gospodarczych z Rosj\u0105.<\/p>\n\n\n\n Podsumowuj\u0105c nale\u017cy stwierdzi\u0107, i\u017c FP\u00d6 to ugrupowanie, kt\u00f3re koncentruje si\u0119 na wyborcach o pogl\u0105dach prawicowych. W przywo\u0142ywanych tre\u015bciach programowych mo\u017cna dostrzec wyra\u017ane nawi\u0105zania do liberalizmu gospodarczego, a zarazem tradycjonalizmu w sferach dotycz\u0105cych np. kwestii \u015bwiatopogl\u0105dowych. Cech\u0105 charakterystyczn\u0105 dla tej partii jest silnie podkre\u015blany eurosceptycyzm i niech\u0119\u0107 do wsp\u00f3\u0142pracy zagranicznej, kt\u00f3ra wi\u0105za\u0142aby si\u0119 z ograniczeniami suwerenno\u015bci pa\u0144stwa austriackiego. Wed\u0142ug FP\u00d6 Austria jest najwa\u017cniejsza i nale\u017cy w dzia\u0142aniach na arenie mi\u0119dzynarodowej kierowa\u0107 si\u0119 wy\u0142\u0105cznie jej interesami.<\/p>\n\n\n\n Rafa\u0142 Sk\u00f3rniewski<\/strong><\/p>\n\n\n\n Bibliografia<\/em>:<\/p>\n\n\n\n <\/p>\n\n\n\n <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" Od d\u0142u\u017cszego czasu sonda\u017ce daj\u0105 Austriackiej Partii Wolno\u015bciowej zdecydowane prowadzenie. Je\u017celi ten trend utrzyma si\u0119 do wybor\u00f3w parlamentarnych w przysz\u0142ym roku, kanclerzem powinien zosta\u0107 jej lider. By\u0142by to najwi\u0119kszy sukces tego ugrupowania, kt\u00f3re istnieje na krajowej scenie politycznej od po\u0142owy lat pi\u0119\u0107dziesi\u0105tych XX w. Jednak\u017ce najwi\u0119ksze sukcesy polityczne odnosi\u0142o ono dopiero na pocz\u0105tku XXI w., […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":12374,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[4],"tags":[],"class_list":["post-12373","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-eseje-polityczne"],"yoast_head":"\n![\"\"](\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-content\/uploads\/2023\/12\/Flag_of_the_Freedom_Party_of_Austria-1024x683.jpg\")
<\/figure>\n\n\n\n![\"\"](\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-content\/uploads\/2023\/12\/rsz_screenshot_2023-12-10_082901.jpg\")
<\/figure>\n\n\n\n![\"\"](\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-content\/uploads\/2023\/12\/rsz_screenshot_2023-12-10_083524.jpg\")
<\/figure>\n\n\n\n![\"\"](\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-content\/uploads\/2023\/12\/rsz_screenshot_2023-12-10_084212-1.jpg\")
<\/figure>\n\n\n\n![\"\"](\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-content\/uploads\/2023\/12\/rsz_screenshot_2023-12-10_084231.jpg\")
<\/figure>\n\n\n\n![\"\"](\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-content\/uploads\/2023\/12\/rsz_1rsz_screenshot_2023-12-10_091954.jpg\")
<\/figure>\n\n\n\n![\"\"](\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-content\/uploads\/2023\/12\/rsz_screenshot_2023-12-10_092618.jpg\")
<\/figure>\n\n\n\n\n
\n
\n
\n
\n
\n
\n
\n
\n
\n
![\"\"](\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-content\/uploads\/2023\/12\/342827976_959682671876353_7794061202599037749_n-1024x1024.jpg\")
<\/figure>\n\n\n\n\n