ks. Piotr Skarga<\/p>\n\n\n\n
Tezy:<\/p>\n\n\n\n
- \n
- Priorytetem spo\u0142ecze\u0144stwa czeskiego jest sta\u0142y wzrost dobrostanu jednostek.<\/li>\n\n\n\n
- Cz\u0119\u015b\u0107 czeskich polityk\u00f3w ulega oczekiwaniom spo\u0142ecznym i definiuje racj\u0119 stanu do\u015b\u0107 kr\u00f3tkowzrocznie, postuluj\u0105c zmiany, kt\u00f3re mog\u0105 by\u0107 korzystne dla Czech\u00f3w tylko tymczasowo.<\/li>\n\n\n\n
- Wojna na Ukrainie nie wywo\u0142uje strachu przed Rosj\u0105 jako agresorem. Spo\u0142ecze\u0144stwo czeskie odbiera konsekwencje wojny \u2013 tj. zwi\u0119kszon\u0105 migracj\u0119 z Ukrainy, wy\u017cszy koszt surowc\u00f3w energetycznych, zwi\u0119kszone wydatki na obronno\u015b\u0107 \u2013 jako czynniki niekorzystne, uderzaj\u0105ce w poziom \u017cycia, zmniejszaj\u0105ce transfery spo\u0142eczne i powoduj\u0105ce wzrost cen. Rosn\u0105ca cz\u0119\u015b\u0107 czeskiej opinii publicznej wini za t\u0119 sytuacj\u0119 rz\u0105d, Ukrain\u0119, a nie Rosj\u0119.<\/li>\n\n\n\n
- W Czechach mo\u017cna zaobserwowa\u0107 zm\u0119czenie wojn\u0105 i nastroje sprzyjaj\u0105ce postawom izolacjonistycznym. Wzrasta przekonanie, \u017ce z Rosj\u0105 nie da si\u0119 wygra\u0107, a metod\u0105 rozwi\u0105zania konfliktu ma by\u0107 podj\u0119cie rozm\u00f3w z Kremlem. Pozostawienie Ukrainy samej sobie dla pewnej cz\u0119\u015bci czeskiego spo\u0142ecze\u0144stwa nie musi si\u0119 wi\u0105za\u0107 z bezpo\u015brednim ryzykiem dla pa\u0144stwa. Sytuacja na Ukrainie nie \u0142\u0105czy si\u0119 w \u015bwiadomo\u015bci tej \u2013 coraz liczniejszej \u2013 grupy spo\u0142ecznej z histori\u0105 stosunk\u00f3w niemiecko-czechos\u0142owackich z ko\u0144ca lat 30. XX w.<\/li>\n\n\n\n
- Dla wielu \u015brodowisk politycznych wspieraj\u0105cych antyrz\u0105dowe protesty wojna na Ukrainie i powstrzymanie ekspansjonizmu rosyjskiego nie s\u0105 priorytetem. Wi\u0119ksz\u0105 uwag\u0119 przyci\u0105gaj\u0105 polityka UE, bezpo\u015brednio wp\u0142ywaj\u0105ca na warunki prowadzenia biznesu, organizacj\u0119 \u017cycia spo\u0142ecznego w Czechach, czy dyskusje \u015bwiatopogl\u0105dowe w ramach PE.<\/li>\n\n\n\n
- Rosyjskie o\u015brodki dywersji psychologicznej staraj\u0105 si\u0119 rozpowszechnia\u0107 negatywny obraz Ukrainy i Ukrai\u0144c\u00f3w. Ostatecznym celem tych dzia\u0142a\u0144 jest wywo\u0142anie dezaprobaty dla dalszego wspierania Ukrainy i przekonanie, \u017ce ta pomoc w perspektywie politycznej przynosi wszystkim pomagaj\u0105cym szkody, a nie zysk. Narracje rosyjskie s\u0105 zindywidualizowane i dostosowywane do specyfiki danego spo\u0142ecze\u0144stwa, co zwi\u0119ksza ich skuteczno\u015b\u0107. Poddaj\u0105 si\u0119 im nie tylko znaczne cz\u0119\u015bci spo\u0142ecze\u0144stw pa\u0144stw zachodnich; paradoksalnie wida\u0107 niema\u0142e oddzia\u0142ywanie na spo\u0142ecze\u0144stwa pa\u0144stw by\u0142ego bloku wschodniego, kt\u00f3re d\u0142u\u017cej lub kr\u00f3cej do\u015bwiadcza\u0142y skutk\u00f3w dominacji Kremla i \u2013 wydawa\u0142oby si\u0119 \u2013 powinny by\u0107 bardziej odporne na rosyjskie manipulacje.<\/li>\n\n\n\n
- W\u015br\u00f3d niekt\u00f3rych czeskich polityk\u00f3w panuje przekonanie, \u017ce mo\u017cna Rosji pozwoli\u0107 na aneksj\u0119 cz\u0119\u015bci terytori\u00f3w Ukrainy w zamian za przyrzeczenie trwa\u0142ego pokoju. Politycy ci ulegaj\u0105 z\u0142udzeniu, \u017ce Rosja takiego przyrzeczenia nie z\u0142amie, b\u0119dzie si\u0119 sama ogranicza\u0107 i nie zaatakuje os\u0142abionego s\u0105siada ponownie pod jakim\u015b kolejnym pretekstem.<\/li>\n\n\n\n
- Postulaty ograniczenia wsparcia dla Ukrainy s\u0105 wymieszane z kontestacj\u0105 \u2013 sk\u0105din\u0105d maj\u0105c\u0105 racjonalne przes\u0142anki \u2013 radykalnej agendy \u015bwiatopogl\u0105dowej narzucanej spo\u0142ecze\u0144stwu przez liberalno-lewicowe \u015brodowiska, przenikaj\u0105ce do wielu instytucji UE. \u015arodowiska te s\u0105 te\u017c coraz bardziej aktywne w USA. Wp\u0142ywaj\u0105 one na polityk\u0119 pa\u0144stw ca\u0142ego Zachodu i prowadz\u0105 do przemodelowania stosunk\u00f3w spo\u0142ecznych czy wspierania kosztownej agendy klimatycznej. W opinii niema\u0142ej cz\u0119\u015bci obywateli Czech tworzy to du\u017ce koszty dla spo\u0142ecze\u0144stw Europy \u015arodkowo-Wschodniej.<\/li>\n\n\n\n
- Cho\u0107 polska prawica artyku\u0142uje swoje obiekcje co do ukrai\u0144skiej polityki historycznej, a tak\u017ce do niekt\u00f3rych skutk\u00f3w umowy stowarzyszeniowej UE z Ukrain\u0105, to nie ma w\u0105tpliwo\u015bci, czy powinno si\u0119 kontynuowa\u0107 dostawy uzbrojenia dla Ukrainy, walcz\u0105cej z agresj\u0105 rosyjsk\u0105.<\/li>\n\n\n\n
- Polacy maj\u0105 w pami\u0119ci rosyjsk\u0105 polityk\u0119 ekspansji i rozumiej\u0105, \u017ce koszty zapewnienia bezpiecze\u0144stwa w przysz\u0142o\u015bci mo\u017cna zmniejszy\u0107 tylko w jeden spos\u00f3b: je\u015bli dzi\u015b b\u0119dziemy twardo broni\u0107 granic pa\u0144stw Europy \u015arodkowo-Wschodniej. Umo\u017cliwianie Kremlowi, by czerpa\u0142 zyski polityczne, terytorialne czy materialne w wyniku akt\u00f3w zbrojnej agresji, tylko pogarsza sytuacj\u0119. Polacy rozumiej\u0105, \u017ce dla optymalizacji koszt\u00f3w polityki bezpiecze\u0144stwa dzi\u015b tylko solidarna i zdecydowana postawa ca\u0142ego tzw. kolektywnego Zachodu mo\u017ce zniech\u0119ci\u0107 Rosj\u0119 do kontynuowania polityki ekspansji w Europie Wschodniej i \u015arodkowej. Tylko wtedy mo\u017cna mie\u0107 pewno\u015b\u0107, \u017ce Rosja nie zaatakuje, kiedy nie b\u0119dzie mia\u0142a na to dostatecznych si\u0142 i \u015brodk\u00f3w.<\/li>\n\n\n\n
- W Polsce nie da si\u0119 budowa\u0107 kapita\u0142u politycznycznego na pro rosyjskiej emocji. Mo\u017cna natomiast rozpala\u0107 antyukrai\u0144skie emocje i na nich tworzy\u0107 elektorat.<\/li>\n\n\n\n
- Skupianie si\u0119 przez cz\u0119\u015b\u0107 polskich polityk\u00f3w z tzw \u015brodowisk anty establishmentowych na tym co dzieli, wynajdywanie sprzeczno\u015bci i je medialne nag\u0142a\u015bnianie pomijaj\u0105c to co \u0142\u0105czy u\u0142atwia manipulacyjne dzia\u0142ania Kremla zmierzaj\u0105ce do os\u0142abiania sympatii do Ukrainy i Ukrai\u0144c\u00f3w w Polsce.<\/li>\n\n\n\n
- Skuteczna pomoc Ukrainie w walce z agresj\u0105 rosyjsk\u0105 b\u0119dzie mo\u017cliwa tylko, kiedy b\u0119dzie mia\u0142o wsparcie wi\u0119kszo\u015bci spo\u0142ecze\u0144stw kraj\u00f3w wspieraj\u0105cych. Politycy niech\u0119tnie anga\u017cuj\u0105 si\u0119 si\u0119 w dzia\u0142ania tworz\u0105ce immkowst polityczny nie zysk.<\/li>\n\n\n\n
- Rz\u0105dy Polski, Ukrainy i Czech obserwuj\u0105c rozw\u00f3j ruch\u00f3w antyestablishmentowych\u00a0 mog\u0105 przygotowywa\u0107 wsp\u00f3lnie dzia\u0142ania\u00a0 przeciwdzia\u0142aj\u0105ce wzrostowi\u00a0 nastroj\u00f3w anty ukrai\u0144skich. <\/li>\n<\/ol>\n\n\n\n
Wst\u0119p. Czeska recepta na przetrwanie<\/h2>\n\n\n\n
Aktywno\u015b\u0107 czeskich elit by\u0142a cz\u0119sto stawiana Polakom za przyk\u0142ad skutecznej polityki realnej. Panuje w Polsce przekonanie, \u017ce ten ma\u0142y nar\u00f3d w zderzeniu z pot\u0119gami rezygnowa\u0142 z otwartej walki i skupia\u0142 si\u0119 na rozwoju kultury i potencja\u0142u gospodarczego. Nie zawsze tak jednak by\u0142o, a \u201erealizm\u201d Czech\u00f3w tylko cz\u0119\u015bciowo odpowiada prawdzie. W XVII w. taka strategia nie by\u0142a oczywista. Dopiero przegrana Czech\u00f3w z wojskami Habsburg\u00f3w 8 listopada 1620 r. na Bia\u0142ej G\u00f3rze zmieni\u0142a na setki lat strategie przetrwania [1].<\/p>\n\n\n\n
Nie oznacza\u0142o to, by Czesi nie d\u0105\u017cyli do odtworzenia swojego pa\u0144stwa tak\u017ce zbrojnie. Punktem zwrotnym by\u0142y wyst\u0105pienia w ramach Wiosny Lud\u00f3w w 1848 r. 11 marca 1848 r. zacz\u0119\u0142y si\u0119 protesty w Czechach. Od 3 do 12 czerwca trwa\u0142y obrady na kongresie s\u0142owia\u0144skim w Pradze, stawiaj\u0105ce spraw\u0119 narodow\u0105 Czech\u00f3w na forum publicznym. W tym wydarzeniu brali udzia\u0142 przedstawiciele wszystkich narod\u00f3w s\u0142owia\u0144skich i Austro-W\u0119gier \u2013 Polacy (tak\u017ce przedstawiciele z Wielkopolski), Rusini [2], Chorwaci [3].<\/p>\n\n\n\n
12 czerwca 1848 r. rozpocz\u0119\u0142o si\u0119 powstanie w Pradze, kiedy to t\u0142umy czeskich student\u00f3w i robotnik\u00f3w protestowa\u0142y przeciwko w\u0142adzy Habsburg\u00f3w. P\u00f3\u017aniej do\u0142\u0105czyli do nich czescy \u017co\u0142nierze, kt\u00f3rzy odm\u00f3wili st\u0142umienia powstania. Powsta\u0144cy przej\u0119li wa\u017cne punkty w Pradze, takie jak plac Wac\u0142awa i zamek praski. Powstanie zosta\u0142o krwawo st\u0142umione przez wojska austriackie w ci\u0105gu kilku dni. Wielu powsta\u0144c\u00f3w zgin\u0119\u0142o, a inni zostali schwytani i skazani na wygnanie lub wi\u0119zienie. Mimo kl\u0119ski powstanie w Pradze w 1848 r. mia\u0142o du\u017ce znaczenie dla rozwoju ruchu narodowego w Czechach, przyczyni\u0142o si\u0119 do uzyskania wi\u0119kszej niezale\u017cno\u015bci pa\u0144stwa w przysz\u0142o\u015bci. Powstanie \u015bwiadczy\u0142o o pragnieniu wi\u0119kszej autonomii Czech. By\u0142o wyrazem niezadowolenia z rz\u0105d\u00f3w Habsburg\u00f3w i przejawem d\u0105\u017ce\u0144 do utrzymania narodowej to\u017csamo\u015bci i praw [4]<\/p>\n\n\n\n
W 1919 r. Czesi wyst\u0105pili zbrojnie przeciwko Polsce w sporze o granice pa\u0144stwa czechos\u0142owackiego [5]. Lata 1938 [6] i 1945 pokaza\u0142y realizm Czech\u00f3w. Unikanie otwartych konflikt\u00f3w ze znacznie silniejszymi pa\u0144stwami pozwala\u0142o Czechom wychodzi\u0107 z zawirowa\u0144 geopolitycznych bez wi\u0119kszych strat ludzkich i materialnych. Decyzja, by nie broni\u0107 granic w 1939 r., oszcz\u0119dzi\u0142a \u017cycie wielu Czechom, a tak\u017ce zachowa\u0142a dla przysz\u0142ych pokole\u0144 zasoby materialne kraju. Ocala\u0142y zabytki architektury, przyci\u0105gaj\u0105ce obecnie miliony turyst\u00f3w z ca\u0142ego \u015bwiata. Brak wi\u0119kszych strat materialnych i ludzkich pozwoli\u0142 Czechom wej\u015b\u0107 w okres przemian ustrojowych po 1989 r. z prosperuj\u0105c\u0105 gospodark\u0105 i znacznie mniejszymi problemami spo\u0142ecznymi ni\u017c Polska.<\/p>\n\n\n\n
Lata wojen, okupacji, czynnej walki, niszczenia elit mia\u0142y tragiczne skutki dla stanu polskiego pa\u0144stwa i spo\u0142ecze\u0144stwa. Od lat 80. XX w. miliony migrant\u00f3w \u2013 w tym wielu dobrze wykszta\u0142conych lekarzy, naukowc\u00f3w, in\u017cynier\u00f3w \u2013 wyje\u017cd\u017ca\u0142y w poszukiwaniu lepszych warunk\u00f3w do \u017cycia i rozwoju zawodowego.<\/p>\n\n\n\n
Cho\u0107 niekomunistyczny czeski ruch oporu nie by\u0142 tak silny jak w Polsce, to Stalin zamierza\u0142 r\u0119kami Niemc\u00f3w os\u0142abi\u0107 go przed zaj\u0119ciem Czech. Sowieci sprowokowali powstanie w Pradze, kt\u00f3re sp\u0142yn\u0119\u0142oby krwi\u0105, gdyby nie interwencja rosyjskich oddzia\u0142\u00f3w gen. W\u0142asowa [7]. Czesi po 1945 r. zaniechali jednak czynnego oporu przed komunizacj\u0105 kraju [8], cho\u0107 \u2013 trzeba przyzna\u0107 \u2013 nie by\u0142o zgody w\u015br\u00f3d wi\u0119kszo\u015bci spo\u0142ecze\u0144stwa na przyj\u0119cie stalinowskiego modelu rz\u0105d\u00f3w. Czescy komuni\u015bci zdobyli pe\u0142ni\u0119 w\u0142adzy p\u00f3\u017aniej ni\u017c w Polsce. Stalin d\u0142u\u017cej utrzymywa\u0142 pozory demokratycznego porz\u0105dku ze wzgl\u0119du nie na konfrontacyjn\u0105 lini\u0119 polityki Edvarda Bene\u0161a wobec Kremla, lecz na mi\u0119dzynarodow\u0105 pozycj\u0119 tego polityka. Jednak ju\u017c po przewrocie w lutym 1948 r. procesy komunizacji przebiega\u0142y szybciej ni\u017c w buntuj\u0105cej si\u0119 Polsce. Nacjonalizacja przedsi\u0119biorstw, kolektywizacja, ateizacja post\u0119powa\u0142y bez wi\u0119kszych opor\u00f3w. Pr\u00f3by reform id\u0105cych w kierunku \u201esocjalizmu z ludzk\u0105 twarz\u0105\u201d podj\u0119te w 1968 r. z wi\u0119ksz\u0105 partycypacj\u0105 spo\u0142eczn\u0105 sko\u0144czy\u0142y si\u0119 interwencj\u0105 wojsk sowieckich i ich akolit\u00f3w wys\u0142anych przez kolaboracyjne administracje tzw. pa\u0144stw obozu socjalistycznego.<\/p>\n\n\n\n
Czy polityka unikania walki zawsze si\u0119 sprawdza? Mo\u017cna mie\u0107 w\u0105tpliwo\u015bci. Przyk\u0142ady wymieraj\u0105cych Serbo\u0142u\u017cyczan czy Bia\u0142orusin\u00f3w, trac\u0105cych sw\u00f3j j\u0119zyk, swoj\u0105 to\u017csamo\u015b\u0107, wreszcie swoj\u0105 pa\u0144stwowo\u015b\u0107, \u015bwiadcz\u0105, \u017ce nie zawsze i nie w ka\u017cdych warunkach taka strategia jest skuteczna. Czeskie elity nie zawsze podejmowa\u0142y w\u0142a\u015bciwe wybory. Przed wybuchem II wojny \u015bwiatowej postawi\u0142y na egzotyczny sojusz z ZSRR. ZSRR oczywi\u015bcie nie pom\u00f3g\u0142 Pradze w jej sporze z Berlinem. Kreml bowiem ju\u017c w latach trzydziestych planowa\u0142 rozszerzenie w\u0142adzy ludowej na spo\u0142ecze\u0144stwa Europy. Pomoc Pradze, je\u015bliby do niej dosz\u0142o, skutkowa\u0142aby komunizacj\u0105 Polski i Czechos\u0142owacji ju\u017c pod koniec lat 30. Wymaganie, by Stalin \u2013 ludob\u00f3jca, kt\u00f3ry dopiero co zako\u0144czy\u0142 mordowanie polskich, ukrai\u0144skich, bia\u0142oruskich mieszka\u0144c\u00f3w ZSRR \u2013 dotrzyma\u0142 jakich\u015b zobowi\u0105za\u0144, nie by\u0142o przyk\u0142adem realizmu, ale w\u0142a\u015bnie kierowania si\u0119 w\u0142asnymi wyobra\u017ceniami, b\u0142\u0119dnego rozpoznania realnej sytuacji.<\/p>\n\n\n\n
Z\u0142udzenie o dobrych stosunkach z ZSRR zako\u0144czone zosta\u0142o komunistycznym przewrotem w 1948 r., kapitulacj\u0105 si\u0142 niekomunistycznych i \u015bmierci\u0105 Edvarda Bene\u0161a, umieraj\u0105cego z poczuciem pora\u017cki. Polacy przyj\u0119li inn\u0105 strategi\u0119. Ci\u0105g\u0142e wojny, powstania prowadzi\u0142y co prawda do kolosalnych strat ludzkich i materialnych, jednak w 1989 r. Polacy byli stosunkowo licznym narodem (obecnie 37,75 mln ludno\u015bci \u2013 2021 r.), o silnej to\u017csamo\u015bci, \u017cyj\u0105cym w pa\u0144stwie o powierzchni 322 575 km\u00b2. Dla por\u00f3wnania Czechy maj\u0105 10,51 mln ludno\u015bci (2021 r.), a powierzchnia Republiki Czeskiej obejmuje 78 868 km\u00b2. W 2023 r. poziom \u017cycia w Polsce i w Czechach nie r\u00f3\u017cni si\u0119 tak znacznie jak pod koniec lat 80. XX w. Polska przez jedno pokolenie zdo\u0142a\u0142a odrobi\u0107 straty.<\/p>\n\n\n\n
![\"\"](\"https:\/\/romanrybarski.pl\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/Bez-tytulu.png\")
\u0179r\u00f3d\u0142o: https:\/\/twitter.com\/Pekao_Analizy\/status\/1592077631649873920<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n W 2022 r. PKB per capita Polski wynosi\u0142o 16 704,94 USD, a Czech \u2013 20,540 USD. Dla por\u00f3wnania w 1993 r. PKB Polski by\u0142o na poziomie 1 595 USD, a Czech \u2013 10 233,94 USD. Nie mo\u017cna zatem jednoznacznie stwierdzi\u0107, kt\u00f3ra strategia by\u0142a bardziej optymalna z punktu widzenia interes\u00f3w narodowych. Nale\u017cy tak\u017ce wzi\u0105\u0107 pod uwag\u0119 odmienne po\u0142o\u017cenie geograficzne obu pa\u0144stw i zwi\u0105zane z tym r\u00f3\u017cne podej\u015bcie pa\u0144stw zaborczych do Czech i do Polski [9].<\/p>\n\n\n\n
Polsko-czeskie s\u0105siedztwo<\/h2>\n\n\n\n
Narodowa to\u017csamo\u015b\u0107 Czech\u00f3w kszta\u0142towa\u0142a si\u0119 dzi\u0119ki dzia\u0142aniom ludzi pochodz\u0105cych ze \u015brodowisk miejskich i wiejskich. To\u017csamo\u015b\u0107 polskich elit opiera\u0142a si\u0119 natomiast na etosie obywatelskim warstwy szlacheckiej. To powodowa\u0142o nieporozumienia. Tym niemniej wielu czeskich dzia\u0142aczy narodowych popiera\u0142o polskie d\u0105\u017cenia narodowowyzwole\u0144cze. Franti\u0161ek Palack\u00fd by\u0142 pod wra\u017ceniem Tadeusza Ko\u015bciuszki. Josef Dobrovsk\u00fd wyartyku\u0142owa\u0142 swoj\u0105 sympati\u0119 dla Polak\u00f3w w czasie kongresu wiede\u0144skiego w 1815 r. Pisa\u0142 w li\u015bcie do s\u0142owe\u0144skiego dzia\u0142acza narodowego Jerneja Kopitara: \u201ePolaci jsou mi drazi a ja neustanu pracovat pro jejich narodni svobodu ze vsech svych sil, jako by to by\u0142a moje vlast\u201d (,,Drodzy mi s\u0105 Polacy i nie przestan\u0119 pracowa\u0107 ze wszystkich si\u0142 dla ich wolno\u015bci narodowej, tak jakby to by\u0142a moja ojczyzna\u201d) [10].<\/p>\n\n\n\n
W czasach zabor\u00f3w mieli\u015bmy do czynienia zar\u00f3wno ze wsp\u00f3\u0142prac\u0105, jak i z animozjami Czech\u00f3w, prowokowanymi g\u0142\u00f3wnie przez polityk\u0119 Wiednia. W 1919 r. dosz\u0142o do konfliktu zbrojnego o sporne terytoria \u015al\u0105ska Cieszy\u0144skiego, kt\u00f3ry to zako\u0144czy\u0142 si\u0119 zwyci\u0119stwem armii czechos\u0142owackiej. W 1920 r. w okresie krwawej wojny polsko-bolszewickiej dosz\u0142o do ostatecznej rozgrywki dyplomatycznej o przynale\u017cno\u015b\u0107 spornych teren\u00f3w, kt\u00f3ra zosta\u0142a tak\u017ce wygrana przez Prag\u0119 dzi\u0119ki decyzji podj\u0119tej 28 lipca 1920 r. przez Rad\u0119 Ambasador\u00f3w o podziale spornych teren\u00f3w [11]. W 1939 r. Polska zrewan\u017cowa\u0142a si\u0119 i przy\u0142\u0105czy\u0142a terytoria \u015al\u0105ska Cieszy\u0144skiego [12] \u2013 zdaniem wi\u0119kszo\u015bci Polak\u00f3w nies\u0142usznie zabrane przez Prag\u0119 \u2013 i paru wiosek na Spiszu i Orawie [13].<\/p>\n\n\n\n
W okresie komunizmu trwa\u0142a oficjalna przyja\u017a\u0144, ale czeskie spo\u0142ecze\u0144stwo mia\u0142o \u017cal do Polak\u00f3w za uczestnictwo kolaboracyjnych jednostek Ludowego Wojska Polskiego w najedzie na Czechos\u0142owacj\u0119 w 1968 r. [14]. W okresie \u201eSolidarno\u015bci\u201d w latach 80. XX w. mocno w \u015bwiadomo\u015bci Czech\u00f3w utkwi\u0142a komunistyczna propaganda utrwalaj\u0105ca obraz Polak\u00f3w jako leniwych, nieodpowiedzialnych warcho\u0142\u00f3w sk\u0142onnych do niezrozumia\u0142ych protest\u00f3w, ale nie do ci\u0119\u017ckiej pracy. Brak lojalno\u015bci wobec w\u0142adz mia\u0142 prowadzi\u0107 ku katastrofie ekonomicznej i spo\u0142ecznej. Przez swoje sk\u0142onno\u015bci do anarchii Polacy mieli by\u0107 biedniejsi, a ich kraj \u2013 gorzej rozwini\u0119ty. Czasem Polakom zarzucano obskurantyzm, wiar\u0119 w zabobony ko\u015bcielne, gorsze wykszta\u0142cenie. Przeciwstawiano ten obraz Polak\u00f3w odpowiedzialnym, pracowitym, lojalnym w\u0142adzy Czechom. Bunt przeciwko w\u0142adzy by\u0142 przedstawiany jako \u017ar\u00f3d\u0142o nieszcz\u0119\u015b\u0107 i biedy; lojalno\u015b\u0107 dawa\u0142a wzgl\u0119dn\u0105 stabilizacj\u0119 i normalne \u017cycie. Skutki tej propagandy czuje si\u0119 w Pradze do dzi\u015b [15]. W tym czasie jednak dosz\u0142o do \u015bcis\u0142ej wsp\u00f3\u0142pracy polskich i czeskich \u015brodowisk dysydenckich, walcz\u0105cych o wyzwolenie swoich narod\u00f3w spod komunistycznego re\u017cimu [16].<\/p>\n\n\n\n
Zwyci\u0119stwo si\u0142 antykomunistycznych w Czechach po 1989 r. pozwoli\u0142o na pr\u00f3b\u0119 nowego otwarcia w stosunkach polsko-czeskich. Prywatne przyja\u017anie polskich i czeskich \u015brodowisk dysydenckich zawi\u0105zane podczas wsp\u00f3lnej walki z komunistycznym re\u017cimem zaowocowa\u0142y stworzeniem zinstytucjonalizowanej platformy wsp\u00f3\u0142pracy \u2013 Grupy Wyszehradzkiej. Pomog\u0142a ona w wej\u015bciu pa\u0144stw Europy \u015arodkowej do struktur NATO i UE. Pojawi\u0142 si\u0119 jednak tak\u017ce element rywalizacji o wzgl\u0119dy zagranicznych inwestor\u00f3w [17]. Podczas rz\u0105d\u00f3w polityk\u00f3w wywodz\u0105cych si\u0119 ze \u015brodowisk postkomunistycznych dochodzi\u0142o do powa\u017cnych konflikt\u00f3w z Polsk\u0105 [18]. Po wyborach w 2021 r. pi\u0119\u0107 ugrupowa\u0144 z dw\u00f3ch koalicji wyborczych \u2013 ODS, KDU-CSL, TOP 09, Piraci oraz Burmistrzowie Niezale\u017cni \u2013 zawar\u0142o porozumienie i utworzy\u0142o rz\u0105d wi\u0119kszo\u015bciowy z premierem Petrem Fial\u0105 [19]. Wybory prezydenckie wygra\u0142 pronatowski Petr Pavel [20]<\/p>\n\n\n\n
Obecny rz\u0105d Czech wygasi\u0142 zarzewie konflikt\u00f3w w zwi\u0105zku z dzia\u0142alno\u015bci\u0105 kopalni odkrywkowych w\u0119gla brunatnego na terenie Polski. Ma te\u017c podobne spojrzenie na pomoc walcz\u0105cej Ukrainie. Nie wszyscy jednak Czesi podzielaj\u0105 takie podej\u015bcie, poniewa\u017c zmagaj\u0105 si\u0119 w codziennym \u017cyciu z dro\u017cyzn\u0105 i obni\u017caniem si\u0119 poziomu \u017cycia. Wielotysi\u0119czne demonstracje antyrz\u0105dowe \u015bwiadcz\u0105 o wysokim potencjale buntu. Doj\u015bcie do g\u0142osu na zachodzie Europy polityk\u00f3w wspieraj\u0105cych r\u00f3\u017cne eksperymenty spo\u0142eczne, polityki oparte o nowinki \u015bwiatopogl\u0105dowe \u2013 to wszystko u\u0142atwia Kremlowi wykorzystywanie pok\u0142ad\u00f3w nieufno\u015bci i frustracji cz\u0119\u015bci czeskiego spo\u0142ecze\u0144stwa do instytucji kojarzonych z Zachodem, tj. UE i NATO. Mo\u017ce si\u0119 to znowu odbi\u0107 na relacjach polsko-czeskich.<\/p>\n\n\n\n
Rosyjski ekspansjonizm z czeskiej perspektywy<\/h2>\n\n\n\n
S\u0105siedzi Rosji z rosyjskim ekspansjonizmem stykali si\u0119 od setek lat. Czechy z Rosj\u0105 nie s\u0105siadowa\u0142y, ale by\u0142y pod sowieck\u0105 dominacj\u0105 od 1945 r. do 1989 r. Pod wzgl\u0119dem politycznym elity czeskie wykazywa\u0142y w przesz\u0142o\u015bci sympati\u0119 wobec Rosji \u2013 czy to w okresie panowania Habsburg\u00f3w, czy w czasach pa\u0144stwa czechos\u0142owackiego. Rz\u0105dy Habsburg\u00f3w przyczyni\u0142y si\u0119 do upadku czeskiej kultury i niezale\u017cno\u015bci, co sk\u0142oni\u0142o Czech\u00f3w do poszukiwania alternatywnych sojusznik\u00f3w, w tym Rosji. W aspekcie gospodarczym Rosja mia\u0142a wp\u0142yw na czesk\u0105 gospodark\u0119, zar\u00f3wno w przesz\u0142o\u015bci, jak i obecnie. W okresie zimnej wojny Czechos\u0142owacja utrzymywa\u0142a bliskie stosunki gospodarcze z ZSRR i by\u0142a uzale\u017cniona od radzieckich surowc\u00f3w i rynku. Obecnie w Czechach s\u0105 ulokowane rosyjskie inwestycje, jednak czeska opinia publiczna zacz\u0119\u0142a mie\u0107 obawy dotycz\u0105ce wp\u0142ywu rosyjskiego kapita\u0142u nie tylko na czesk\u0105 gospodark\u0119, lecz tak\u017ce polityk\u0119.<\/p>\n\n\n\n
W okresie panowania Habsburg\u00f3w, gdy czeska kultura by\u0142a poddana germanizacji, rosyjska literatura, muzyka i sztuka zacz\u0119\u0142y zdobywa\u0107 popularno\u015b\u0107 w Czechach jako alternatywa dla dominuj\u0105cej kultury niemieckiej. Ponadto legiony czechos\u0142owackie, kt\u00f3re powsta\u0142y na terenie Rosji podczas I wojny \u015bwiatowej, a p\u00f3\u017aniej zosta\u0142y ewakuowane do Czechos\u0142owacji, dodatkowo wzmocni\u0142y rosyjski wp\u0142yw na Czech\u00f3w [21].<\/p>\n\n\n\n
Warto tu przytoczy\u0107 my\u015bl wybitnego czeskiego polityka i geostratega Tom\u00e1\u0161a Masaryka, ojca czeskiej niepodleg\u0142o\u015bci [22]. Cho\u0107 jako m\u0142ody ch\u0142opak odnosi\u0142 si\u0119 z sympati\u0105 do powsta\u0144c\u00f3w styczniowych, to krytykowa\u0142 \u2013 jego zdaniem \u2013 brak realizmu i polski maksymalizm. Nie traktowa\u0142 bolszewickiej Rosji jako zagro\u017cenia dla Czechos\u0142owacji. Uwa\u017ca\u0142, \u017ce w 1920 r. bolszewicy nawet po pokonaniu Polski nie przekrocz\u0105 granic carskiej Rosji, ewentualnie zajm\u0105 Galicj\u0119, uznawan\u0105 przez Rosjan za dawne ziemie ruskie. Lekcewa\u017cy\u0142 gro\u017ab\u0119 przeniesienia rewolucji bolszewickiej do Niemiec czy Czechos\u0142owacji. Po utrzymaniu pa\u0144stwowo\u015bci przez Polak\u00f3w, co by\u0142o dla niego zaskoczeniem, uwa\u017ca\u0142, \u017ce ingerencja sowiecka w sprawy pa\u0144stw europejskich nie b\u0119dzie mo\u017cliwa. Masaryk odr\u00f3\u017cnia\u0142 si\u0119 od wielu czeskich dzia\u0142aczy uk\u0105szonych ide\u0105 panslawizmu stosunkowo krytycznym stosunkiem do Rosji jak na polityka czeskiego, tak bia\u0142ej, jak i czerwonej.<\/p>\n\n\n\n
W ostatnich latach, zw\u0142aszcza po aneksji Krymu w 2014 r. przez Rosj\u0119, pojawi\u0142y si\u0119 obawy dotycz\u0105ce rosyjskich dzia\u0142a\u0144 i wp\u0142ywu w Czechach. Czeskie s\u0142u\u017cby bezpiecze\u0144stwa zwracaj\u0105 uwag\u0119 na potencjalne zagro\u017cenia ze strony Rosji, takie jak szpiegostwo i wojna hybrydowa. Atak oficer\u00f3w rosyjskich s\u0142u\u017cb specjalnych na sk\u0142ad amunicji w Czechach, wskutek kt\u00f3rego by\u0142y ofiary \u015bmiertelne, by\u0142 dla czeskiej opinii publicznej szokiem [23].<\/p>\n\n\n\n
Wed\u0142ug sonda\u017cu badaj\u0105cego stosunek Czech\u00f3w do dzia\u0142a\u0144 rosyjskich na Ukrainie, przeprowadzonego przez agencj\u0119 CVVM w 2014 r., czeskie spo\u0142ecze\u0144stwo by\u0142o podzielone w kwestii sankcji wobec Rosji. W\u015br\u00f3d respondent\u00f3w, kt\u00f3rzy przynajmniej s\u0142yszeli o sankcjach, 42% je popar\u0142o, 39% by\u0142o przeciw, a 20% nie wiedzia\u0142o, co o nich my\u015ble\u0107. 34% badanych opowiedzia\u0142o si\u0119 za zachowaniem integralno\u015bci terytorialnej Ukrainy, podczas gdy 23% by\u0142o za podzia\u0142em tego kraju. Na pytanie o rol\u0119 Rosji w konflikcie 11% uzna\u0142o, \u017ce by\u0142a pozytywna, jednak 82% oceni\u0142o j\u0105 jako negatywn\u0105. 65% respondent\u00f3w uzna\u0142o kryzys w zwi\u0105zku z rosyjskim atakiem na Ukrain\u0119 za zagro\u017cenie dla bezpiecze\u0144stwa narodowego Republiki Czeskiej. 35% nie zgadza\u0142o si\u0119 z tym twierdzeniem lub nie mia\u0142o zdania [24]<\/p>\n\n\n\n
Rz\u0105d czeski podj\u0105\u0142 kroki w celu przeciwdzia\u0142ania rosyjskim zagro\u017ceniom, co skutkowa\u0142o mi\u0119dzy innymi wydaleniem rosyjskich dyplomat\u00f3w podejrzanych o powi\u0105zania z rosyjsk\u0105 s\u0142u\u017cb\u0105 wywiadowcz\u0105 [25].<\/p>\n\n\n\n
W rezultacie historycznych i wsp\u00f3\u0142czesnych wydarze\u0144 relacje mi\u0119dzy Czechami a Rosj\u0105 sta\u0142y si\u0119 bardziej skomplikowane i napi\u0119te. W przesz\u0142o\u015bci Czechy wykazywa\u0142y sympati\u0119 wobec Rosji, ale obecnie istniej\u0105 obawy dotycz\u0105ce rosyjskich dzia\u0142a\u0144, kt\u00f3re tak\u017ce dotyczy\u0142y czeskiego terytorium. Czy jednak wobec problem\u00f3w gospodarczych antyrosyjskie nastroje d\u0142ugo si\u0119 utrzymaj\u0105? Mo\u017cna mie\u0107 w\u0105tpliwo\u015bci.<\/p>\n\n\n\n
Przed\u0142u\u017caj\u0105ca si\u0119 wojna na Ukrainie i polityka UE zarzewiem protest\u00f3w spo\u0142ecznych w Czechach<\/h2>\n\n\n\n
Niezadowolenie ze zbytniego powi\u0105zania czeskiej polityki z interesami Waszyngtonu czy Brukseli mo\u017cna zreszt\u0105 zauwa\u017cy\u0107 po stronie tak lewicy, jak i prawicy. Czeska polityka musi si\u0119 z tym liczy\u0107. Zdaniem cz\u0119\u015bci spo\u0142ecze\u0144stwa decyzje podejmowane pod dyktando pa\u0144stw Zachodu s\u0105 niefortunne, skutkuj\u0105 wy\u017cszymi kosztami \u017cycia i spadkiem stopy \u017cyciowej Czech\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n
Jednym z przejaw\u00f3w tego niezadowolenia by\u0142y niedawne protesty antyrz\u0105dowe w Pradze [26]. W\u015br\u00f3d hase\u0142 odnosz\u0105cych si\u0119\u00a0stricte<\/em>\u00a0do problem\u00f3w ekonomicznych pojawi\u0142y si\u0119 tak\u017ce postulaty ograniczenia pomocy Ukrainie w jej walce z rosyjskim naje\u017ad\u017ac\u0105. To stanowisko wyja\u015bni\u0142 w rozmowie z autorem Marek Zeman, polityk i aktywista spo\u0142eczny z Pragi [27]:<\/p>\n\n\n\n
\u201cProtesty na placu Wac\u0142awa, o kt\u00f3rych pan wspomnia\u0142, nie by\u0142y przede wszystkim przeciw wojnie i kosztom wojny. 90% wyst\u0119puj\u0105cych by\u0142o przeciwnych polityce rz\u0105du. Nasza partia i ludzie, kt\u00f3rzy byli na placu Wac\u0142awa, nie wierz\u0105, \u017ce strategia czeskiego rz\u0105du, kt\u00f3ry jest niezwykle podobny do brukselskich biurokrat\u00f3w, jest dobra. W kwestii tzw. Zielonego \u0142adu, spraw gospodarczych, cen energii, we wszystkich tych sprawach uwa\u017camy, \u017ce nasz rz\u0105d nie potrafi zadba\u0107 o interesy Czech\u00f3w.<\/em><\/p>\n\n\n\n
Nasza partia nie ucieka od problemu wojny na Ukrainie. Nie jeste\u015bmy po stronie Rosji czy Stan\u00f3w Zjednoczonych. Jeste\u015bmy przeciwko wojnie. Jeste\u015bmy za pokojem. Jak mo\u017cemy rozwi\u0105za\u0107 ten problem?<\/em><\/p>\n\n\n\n
Czesi s\u0105 przekonani, \u017ce musz\u0105 zaprzesta\u0107 wysy\u0142ania broni na Ukrain\u0119. Uwa\u017camy, \u017ce mo\u017cemy pom\u00f3c w inny spos\u00f3b, np. Dostarczy\u0107 towary, \u017cywno\u015b\u0107, zapewni\u0107 opiek\u0119 medyczn\u0105 i inne rzeczy, ale nie bro\u0144. I tylko dyplomacja mo\u017ce rozwi\u0105za\u0107 konflikt. Mo\u017cna powiedzie\u0107, \u017ce w obecnej sytuacji np. Mo\u017ce by\u0107 zaproponowane Rosji korea\u0144skie rozwi\u0105zanie podzia\u0142u kraju. Powiedzmy, \u017ce na dzie\u0144 1 stycznia 2024 r. Ustalone zostan\u0105 granice, zatrzymaj\u0105 si\u0119 dzia\u0142ania wojenne i b\u0119dzie pok\u00f3j. I zar\u00f3wno Rosja, jak i Ukraina to zaakceptuj\u0105 i przestan\u0105 walczy\u0107. A Europa mo\u017ce zorganizowa\u0107 odbudow\u0119 Ukrainy\u201d.<\/em><\/p>\n\n\n\n
Czesi s\u0105 zm\u0119czeni przekazami wojennymi. Nie chc\u0105 ponosi\u0107 koszt\u00f3w wynikaj\u0105cych ze wspierania Ukrainy, chcieliby pokoju, cho\u0107 chyba nie do ko\u0144ca zdaj\u0105 sobie spraw\u0119 z funkcjonowania rosyjskiej machiny imperialnej. Pokoju z Kremlem nie da si\u0119 utrzyma\u0107, kiedy Kreml czuje s\u0142abo\u015b\u0107 drugiej strony.<\/p>\n\n\n\n
Nale\u017cy tak\u017ce zwr\u00f3ci\u0107 uwag\u0119 na dzia\u0142alno\u015b\u0107 rosyjskich o\u015brodk\u00f3w wp\u0142ywu. Utrwala si\u0119 negatywne stereotypy o Ukrainie i Ukrai\u0144cach, wykorzystuj\u0105c prawdziwe, ale jednostkowe przypadki, by zobrazowa\u0107 sytuacj\u0119 w napadni\u0119tym kraju. Wyolbrzymia si\u0119 skal\u0119 korupcji, koszty pomocy wojskowej ponoszonej przez spo\u0142ecze\u0144stwa kraj\u00f3w pomagaj\u0105cych, by obni\u017cy\u0107 poziom gotowo\u015bci do wspierania Ukrainy. Cz\u0119\u015b\u0107 z stereotyp\u00f3w przebija si\u0119 do og\u00f3\u0142u czeskiego spo\u0142ecze\u0144stwa.<\/p>\n\n\n\n
Wielu Czech\u00f3w wi\u0105\u017ce pogarszaj\u0105c\u0105 si\u0119 sytuacj\u0119 gospodarcz\u0105 z wojn\u0105 i kosztami pomocy Ukrainie. W\u015br\u00f3d uczestnik\u00f3w ostatnich protest\u00f3w powszechne jest przekonanie wyra\u017cone w wywiadzie udzielonym przez Jan\u0119 Markov\u0105, czesk\u0105 blogerk\u0119 i aktywistk\u0119 [28]:<\/p>\n\n\n\n
\u201cMoim zdaniem wojna na Ukrainie to oczywi\u015bcie jest z\u0142o. To, co si\u0119 sta\u0142o \u2013 atak Rosji na Ukrain\u0119 \u2013 jest ca\u0142kowicie nieakceptowalne. Nie ma tu o czym dyskutowa\u0107. Ale to, co robimy, te\u017c jest z\u0142e, bo na co\u015b dajemy pieni\u0105dze, a nie wiemy, gdzie s\u0105 te miliony koron, dolar\u00f3w, euro, nie wiemy, na co s\u0105 przeznaczane, a mamy prze\u015bwiadczenie, \u017ce nikt nie kontroluje tego, co si\u0119 z tymi pieni\u0119dzmi dzieje. Dobrze, je\u015bli damy Ukrainie troch\u0119 broni lub co\u015b w tym rodzaju, mo\u017ce uda nam si\u0119 uzyska\u0107 pewn\u0105 kontrol\u0119, ale w gazetach codziennie mo\u017cna przeczyta\u0107, jak wielka jest korupcja na Ukrainie. Nasz rz\u0105d nast\u0119pnie wyci\u0105ga od naszych obywateli coraz wi\u0119cej pieni\u0119dzy. Nie mamy pieni\u0119dzy dla naszych emeryt\u00f3w, zabrali pieni\u0105dze na dop\u0142aty do czynsz\u00f3w. Nasi emeryci nie dostan\u0105 podwy\u017cek, kt\u00f3re powinni dosta\u0107, a pieni\u0105dze posy\u0142amy na Ukrain\u0119. Po co? Nie wiemy, po co. I to jest problem.<\/em><\/p>\n\n\n\n
Powiedzieli, \u017ce jeste\u015bmy agentami Putina, je\u015bli buntujemy si\u0119 przed dawaniem Ukrainie pieni\u0119dzy. Nie, nie chc\u0119 dawa\u0107 tych pieni\u0119dzy Ukrainie. To moje pieni\u0105dze i chc\u0119 wiedzie\u0107, co si\u0119 z nimi dzieje\u2026<\/em><\/p>\n\n\n\n
Zabawne jest to, \u017ce nasze pa\u0144stwo po\u017cycza pieni\u0105dze od bank\u00f3w, bo cho\u0107 p\u0142acimy wysokie podatki, bud\u017cet si\u0119 nie domyka. I jeszcze dajemy Ukrainie. Dajemy jej tak\u017ce gwarancje pod jej kredyty. A je\u015bli Ukraina nie zwr\u00f3ci pieni\u0119dzy, to my b\u0119dziemy musieli zap\u0142aci\u0107 za ich d\u0142ugi. To jest szalone.\u201d<\/em><\/p>\n\n\n\n
Wbrew obawom o wszechobecnej korupcji panuj\u0105cej na Ukrainie bro\u0144 dostarczana Ukrainie jest u\u017cywana na froncie. Czeskie Dany atakuj\u0105 rosyjskie pozycje, amunicja jest dowo\u017cona i wykorzystywana, a obrona armii ukrai\u0144skiej \u2013 zamiast si\u0119 rozsypa\u0107 z powodu korupcji \u2013 trwa ju\u017c drugi rok.<\/p>\n\n\n\n
Kontrol\u0119 nad \u015brodkami przekazywanymi na pomoc Ukrainie nale\u017cy doskonali\u0107, ale tego wsparcia nie tylko nie powinno si\u0119 ogranicza\u0107, lecz tak\u017ce nale\u017ca\u0142oby je zwi\u0119ksza\u0107. Trzeba r\u00f3wnie\u017c wywiera\u0107 silniejszy nacisk polityczny i ekonomiczny na Kreml. Tylko asertywna, twarda postawa mo\u017ce zniech\u0119ci\u0107 Kreml do kontynuowania polityki podboju.<\/p>\n\n\n\n
Czesi, kt\u00f3rym tak ci\u0105\u017cy pomoc Ukrainie, powinni pami\u0119ta\u0107, \u017ce polityka ust\u0119pstw ze strony pa\u0144stw Zachodu kosztem Czechos\u0142owacji nie powstrzyma\u0142a Berlina przed eskalacj\u0105 kolejnych \u017c\u0105da\u0144, a w konsekwencji ci Francuzi, kt\u00f3rzy nie chcieli umiera\u0107 za Sudety, a potem wychodzili na demonstracje przeciwko udzia\u0142owi Francji w wojnie \u201eza Gda\u0144ski\u201d, musieli gin\u0105\u0107 w 1940 r. w obronie Pary\u017ca\u2026<\/p>\n\n\n\n
Czy dzi\u015b niech\u0119\u0107 do wysy\u0142ania broni walcz\u0105cej Ukrainie nie przypomina tych propokojowo nastawionych Francuz\u00f3w z lat 30. XX w.? Co b\u0119dzie, je\u015bli wzmocniona terytorialnie i demograficznie Rosja zn\u00f3w zaatakuje? Kolejna pr\u00f3ba pokoju za wszelk\u0105 cen\u0119? No, taka postawa tylko zach\u0119ci Kreml do dalszych akwizycji.<\/p>\n\n\n\n
Nie chcia\u0142bym do\u017cy\u0107 czas\u00f3w, kiedy rusz\u0105 na Warszaw\u0119, Bratys\u0142aw\u0119 i Prag\u0119, a z Berlina i Pary\u017ca zamiast \u017co\u0142nierzy i czo\u0142g\u00f3w przy\u015bl\u0105 nam mleko w proszku i czekolad\u0119. Polska i Czechy tym r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 od Ukrainy, \u017ce nasze pa\u0144stwa s\u0105 na szcz\u0119\u015bcie dalej po\u0142o\u017cone od Rosji, ale niestety to mo\u017ce si\u0119 wkr\u00f3tce zmieni\u0107.<\/p>\n\n\n\n
W przeciwie\u0144stwie do niekt\u00f3rych moich czeskich przyjaci\u00f3\u0142 podzielam pogl\u0105d tych analityk\u00f3w, kt\u00f3rzy doradzaj\u0105, by ju\u017c teraz zwi\u0119kszy\u0107 dzia\u0142ania NATO i wyrzuci\u0107 wojska rosyjskie z mi\u0119dzynarodowo uznanych granic Ukrainy. St\u0142umienie w zarodku ekspansjonistycznych, rewizjonistycznych iluzji rozpowszechnionych w elitach politycznych Kremla ograniczy koszty obrony przed Rosj\u0105 w przysz\u0142o\u015bci. Rosja takiego scenariusza si\u0119 boi i dlatego pr\u00f3buje wp\u0142ywa\u0107 na nasze spo\u0142ecze\u0144stwa, os\u0142abiaj\u0105c ich wol\u0119 przeciwstawiania si\u0119 z\u0142u i sufluj\u0105c postawy nazywane hazardem moralnym. Niestety polskie spo\u0142ecze\u0144stwo nie jest wolne wp\u0142ywu na manipulacj\u0119 zwi\u0119kszaj\u0105c\u0105 nastroje antyukrai\u0144skie. \u015arodowiska, kt\u00f3rym zale\u017cy na psuciu relacji polsko ukrai\u0144skich uznaj\u0105ce si\u0119 za antyestablishmentowe skupiaj\u0105 si\u0119.na tym co dzieli, wynajdywaniu sprzeczno\u015bci i je medialnym nag\u0142a\u015bnianiu pomijaj\u0105c to, co \u0142\u0105czy u\u0142atwiaj\u0105 manipulacyjne dzia\u0142ania Kremla zmierzaj\u0105ce do os\u0142abiania sympatii do Ukrainy i Ukrai\u0144c\u00f3w w Polsce.<\/p>\n\n\n\n
Skuteczna pomoc Ukrainie w walce z agresj\u0105 rosyjsk\u0105 b\u0119dzie mo\u017cliwa tylko, kiedy b\u0119dzie mia\u0142o wsparcie wi\u0119kszo\u015bci\u00a0\u00a0spo\u0142ecze\u0144stw kraj\u00f3w wspieraj\u0105cych. Politycy niech\u0119tnie anga\u017cuj\u0105 si\u0119 w dzia\u0142ania tworz\u0105ce immkowst polityczny nie zysk. Rz\u0105dy Polski, Ukrainy i Czech, obserwuj\u0105c rozw\u00f3j ruch\u00f3w antyestablishmentowych\u00a0\u00a0mog\u0105 przygotowywa\u0107 wsp\u00f3lnie dzia\u0142ania\u00a0\u00a0przeciwdzia\u0142aj\u0105ce wzrostowi\u00a0\u00a0nastroj\u00f3w anty ukrai\u0144skich. Wzrost nastroj\u00f3w anty ukrai\u0144skich w krajach o\u015bciennych mo\u017ce mie\u0107 wp\u0142yw tak\u017ce na ewolucj\u0119 postaw w polskim spo\u0142ecze\u0144stwie powo\u0142ywanie si\u0119 na do\u015bwiadczenia s\u0105siad\u00f3w, imitowanie postaw jest w Polsce cz\u0119ste.\u00a0\u00a0Dochodzenie\u00a0\u00a0do w\u0142adzy polityk\u00f3w w krajach Europy \u015arodkowej jednoznacznie opowiadaj\u0105cych si\u0119 za ograniczeniem, b\u0105d\u017a ca\u0142kowitym wycofaniem pomocy walcz\u0105cej Ukrainie, zwi\u0119kszy dla Polski koszty bezpiecze\u0144stwa stanowi wreszcie\u00a0\u00a0\u017cywotne zagro\u017cenie dla polskiej racji stanu.<\/p>\n\n\n\n
Mariusz Patey<\/strong><\/p>\n\n\n\n
Przypisy:<\/strong><\/p>\n\n\n\n
[1] Witold Biernacki, Bia\u0142a G\u00f3ra 1620<\/em>, Gda\u0144sk 2006.<\/p>\n\n\n\n
[2] Adam \u015awi\u0105tek, Polacy i Rusini o Zje\u017adzie S\u0142owia\u0144skim w Pradze w 1848 roku<\/em>, \u201eHistorica. Revue pro Historii a P\u0159\u00edbuzn\u00e9 V\u011bdy\u201d 2016, nr 1.<\/p>\n\n\n\n
[3] https:\/\/dzieje.pl\/aktualnosci\/prof-t-cegielski-dorobek-zjazdu-slowianskiego-1848-wyprzedzal-swoja-epoke<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
[4] Jaroslav \u0160ajta, Revolu\u010dn\u00ed rok 1848: Svatodu\u0161n\u00ed bou\u0159e v Praze vypadaly v evropsk\u00e9m srovn\u00e1n\u00ed sp\u00ed\u0161 jako selanka<\/em>, pozyskano z: https:\/\/www.reflex.cz\/clanek\/historie\/87418\/revolucni-rok-1848-svatodusni-boure-v-praze-vypadaly-v-evropskem-srovnani-spis-jako-selanka.html<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
[5] Marek Kazimierz Kami\u0144ski, Konflikt polsko-czeski 1918\u20131921<\/em>, Warszawa 2001.<\/p>\n\n\n\n
[6] Zden\u011bk K\u00e1rn\u00edk, \u010cesk\u00e9 zem\u011b v \u00e9\u0159e Prvn\u00ed republiky (1918\u20131938)<\/em>, t. 1\u20133, Praha 2000\u20132003.<\/p>\n\n\n\n
[7] https:\/\/historia.dorzeczy.pl\/druga-wojna-swiatowa\/93739\/powstanie-w-pradze.html<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
[8] Norbert W\u00f3jtowicz<\/a>, N\u00e1stup komunistickej diktat\u00fary v \u010ceskoslovensku z poh\u013eadu Po\u013eska<\/em> [w:] Febru\u00e1r 1948 a Slovensko (Zborn\u00edk z vedeckej konferencie, Bratislava 14\u201315 febru\u00e1r 2008)<\/em>, red. Ondrej Podolec, Bratislava 2008, s. 63\u201383.<\/p>\n\n\n\n
[9] https:\/\/obserwatorgospodarczy.pl\/2022\/11\/27\/gospodarka-czech-i-polski-czyli-porownanie-dwoch-sasiadow\/<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
[10] Milan Smerda, Czesi a stosunki polsko-austriackie w latach 1648\u20131795<\/em>, pozyskano z: http:\/\/wtmh.sobotka.uni.wroc.pl\/wp-content\/uploads\/2018\/03\/Sobotka_38_1983_4_505-516.pdf<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
[11] https:\/\/www.sbc.org.pl\/dlibra\/publication\/198639\/edition\/187264\/content<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023); \u201eWzrost udzia\u0142u nieszlacheckich cz\u0119\u015bci spo\u0142ecze\u0144stwa w aktywnym \u017cyciu kulturalnym i politycznym przebiega\u0142 w Czechach szybciej i silniej ni\u017c w Polsce. Nowo\u017cytny ruch narodowy w krajach czeskich dzieli\u0142 si\u0119 na cz\u0119\u015b\u0107 niemieck\u0105 i czesk\u0105. Cz\u0119\u015b\u0107 czeska ogranicza\u0142a si\u0119 w istocie do mieszcza\u0144stwa, inteligencji i ludu wiejskiego, ze szlachty zg\u0142asza\u0142y si\u0119 do niej tylko jednostki. W ten spos\u00f3b czeski, nowo\u017cytny ruch narodowy nabiera\u0142 od pocz\u0105tku charakteru mieszcza\u0144skiego i plebejskiego. Zupe\u0142nie inaczej by\u0142o w Polsce, gdzie szlachta tworzy\u0142a niemal dziesi\u0105t\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 narodu, co w por\u00f3wnaniu ze szlacht\u0105 innych narod\u00f3w europejskich stanowi\u0142o najwy\u017cszy procent. Na odwr\u00f3t, procent mieszcza\u0144stwa \u2013 je\u015bli nie liczy\u0107 \u017byd\u00f3w, kt\u00f3rzy znajdowali si\u0119 w szczeg\u00f3lnej sytuacji \u2013 by\u0142 mniejszy. W tym stanie rzeczy porozumienie mi\u0119dzy obydwiema spo\u0142eczno\u015bciami narodowymi nie by\u0142o \u0142atwe, zw\u0142aszcza gdy w stosunki mi\u0119dzy nimi wmiesza\u0142a si\u0119 wkr\u00f3tce biurokracja austriacka, usi\u0142uj\u0105c u\u017cywa\u0107 urz\u0119dnik\u00f3w czeskich w Galicji jako narz\u0119dzi swej polityki germanizacyjnej i uciskaj\u0105cej\u201d.<\/p>\n\n\n\n
[12] Lech Wyszczelski, Zaolzie 1919\u20131938<\/em><\/a>, O\u017car\u00f3w Mazowiecki 2022.<\/p>\n\n\n\n
[13] Jerzy Roszkowski, Akt bezpodstawnej aneksji czy \u201esprawiedliwo\u015bci dziejowej\u201d. Pod\u0142o\u017ce polskich korektur granicznych ze S\u0142owacj\u0105 w 1938 r.<\/em>, \u201eRocznik Orawski\u201d 2011, t. 3, s. 70.<\/p>\n\n\n\n
[14] https:\/\/historia.interia.pl\/kartka-z-kalendarza\/news-20-sierpnia-1968-r-ludowe-wojsko-polskie-uczestniczy-w-stlum,nId,1486621<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
[15] Miros\u0142aw Szumi\u0142o, Propaganda prasowa w Czechos\u0142owacji wobec NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d na przyk\u0142adzie dziennika \u201eRud\u00e9 Pr\u00e1vo\u201d (1980\u20131981)<\/em>, \u201eRes Historica\u201d 2022, t. 53, s. 603\u2013630.<\/p>\n\n\n\n
[16] Jan Walczak, Dolno\u015bl\u0105ska Wy\u017csza Szko\u0142a Przedsi\u0119biorczo\u015bci i Techniki w Polkowicach Solidarno\u015b\u0107 Polsko-Czechos\u0142owacka (SPCz). Wsp\u00f3\u0142praca opozycji antykomunistycznej z Polski i Czechos\u0142owacji w latach 1978-1990<\/em>, pozyskano z: https:\/\/depot.ceon.pl\/bitstream\/handle\/123456789\/4876\/J_Walczak_Solidarnosc_Polsko-Czechoslowacka_(SPCz)._Wspolparaca_opozycji_antykomunistycznej_z_Polski_i_Czechoslowacji_w_latach_1978_-_1990.pdf?sequence=1<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
[17] Dusan Janak<\/a>, Tomasz Skibi\u0144ski<\/a>, Rados\u0142aw Zenderowski<\/a>, Konflikt, rywalizacja, wsp\u00f3\u0142praca w Europie \u015arodkowej w XX\u2013XXI wieku. Meandry stosunk\u00f3w polsko-czeskich<\/em>, Warszawa 2021.<\/p>\n\n\n\n
[18] https:\/\/biznesalert.pl\/czeski-trump-zagraza-orlenowi-rozstrzygniecie-wyborach\/<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
[19] Lubo\u0161 Palata, Petr Fiala. Kim jest nowy szef czeskiego rz\u0105du<\/em><\/a>, pozyskano z: https:\/\/www.dw.com\/pl\/petr-fiala-kim-jest-nowy-szef-czeskiego-rz%C4%85du\/a-59967670<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
[20] https:\/\/www.rp.pl\/polityka\/art37861361-kim-jest-petr-pavel-nowy-prezydent-czech<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
[21] David Bullock, The Czech Legion 1914\u201320<\/em>, Oxford 2009.<\/p>\n\n\n\n
[22] Piotr Eberhard, Pogl\u0105dy geopolityczne Tomasza Masaryka. The geopolitical concepts of Tomas Masaryk<\/em>, \u201ePrzegl\u0105d Geograficzny\u201d 2017, t. 89, nr 2, s. 319\u2013338, pozyskano z: https:\/\/rcin.org.pl\/dlibra\/show-content\/publication\/edition\/63061?id=63061<\/a> (dost\u0119p: 17.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
[23] https:\/\/defence24.pl\/geopolityka\/czechy-ws-wybuchu-skladu-amunicji-jest-tylko-jedna-wersja<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
[24] https:\/\/cvvm.soc.cas.cz\/en\/press-releases\/political\/international-relations\/3829-opinons-of-the-czech-public-toward-the-events-on-ukraine-april-2014<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
[25] https:\/\/www.pism.pl\/publikacje\/Kryzys_relacji_czeskorosyjskich_siedem_lat_po_wybuchach_w_Vrbticach_<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023) <\/p>\n\n\n\n
[26] https:\/\/www.polsatnews.pl\/wiadomosc-amp\/2023-09-17\/praga-antyrzadowa-demonstracja-w-stolicy-czech-ulicami-przeszlo-10-tysiecy-osob\/<\/a> (dost\u0119p: 17.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
[27] https:\/\/abcniepodleglosc.pl\/opinie\/wywiad-z-markiem-zemanem-czeskim-politykiem-zaangazowanym-w-protest-przeciwko-obecnym-wladzom\/mariusz-patey\/6456<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023) <\/p>\n\n\n\n
[28] https:\/\/abcniepodleglosc.pl\/opinie\/wywiad-z-jana-markowa-czeska-aktywistka-spoleczna\/mariusz-patey\/6452<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023)<\/p>\n\n\n\n
Publikacje:<\/strong><\/p>\n\n\n\n
- \n
- https:\/\/www.pism.pl\/publikacje\/zmiany-we-wspolpracy-regionalnej-w-europie-srodkowej-z-polskiej-perspektywy<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/www.osw.waw.pl\/en\/node\/29241<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/www.polsatnews.pl\/wiadomosc-amp\/2023-09-17\/praga-antyrzadowa-demonstracja-w-stolicy-czech-ulicami-przeszlo-10-tysiecy-osob\/<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/www.gazetaprawna.pl\/wiadomosci\/swiat\/artykuly\/9298482,antyrzadowa-demonstracja-przetoczyla-sie-przez-prage.html.amp<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/www.pap.pl\/aktualnosci\/news%2C1561844%2Cprotesty-w-czechach-w-demonstracji-w-pradze-moglo-uczestniczyc-100-tys<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/i.pl\/ogromne-protesty-w-centrum-pragi-nawet-100-tys-antyrzadowych-demonstrantow\/ar\/c1-16819311?gclid=CjwKCAjwyY6pBhA9EiwAMzmfwQbznGcz66l5c9ollDEAiqYOAauZwH2o2QNu-DprFqkOtElNYBBpGBoC2L0QAvD_BwE<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/www.money.pl\/gospodarka\/czesi-protestuja-przeciwko-drozyznie-i-rzadowi-domagaja-sie-regulacji-6820832297753440a.html<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/ies.lublin.pl\/komentarze\/dezinformacja-w-republice-czeskiej-dzialania-wladz-i-spoleczenstwa-obywatelskiego\/<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/cyberdefence24.pl\/armia-i-sluzby\/czechy-agent-kremla-placil-celebrytom-za-rozpowszechnianie-propagandy<\/a><\/li>\n\n\n\n
- http:\/\/wtmh.sobotka.uni.wroc.pl\/wp-content\/uploads\/2018\/03\/Sobotka_38_1983_4_505-516.pdf<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/www.parkiet.com\/parkiet-plus\/art19568531-jak-rosja-pozbywa-sie-wplywow-nad-weltawa<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/www.omp.org.pl\/artykul.php?artykul=369<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/rcin.org.pl\/dlibra\/show-content\/publication\/edition\/63061?id=63061<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/defence24.pl\/geopolityka\/czechy-ws-wybuchu-skladu-amunicji-jest-tylko-jedna-wersja<\/a><\/li>\n\n\n\n
- David Bullock, The Czech Legion 1914\u201320<\/em>, Oxford 2009. .<\/li>\n\n\n\n
- Milan Smerda, Czesi a stosunki polsko-austriackie w latach 1648\u20131795<\/em>, pozyskano z: http:\/\/wtmh.sobotka.uni.wroc.pl\/wp-content\/uploads\/2018\/03\/Sobotka_38_1983_4_505-516.pdf<\/a> (dost\u0119p: 28.10.2023)<\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/obserwatorgospodarczy.pl\/2022\/11\/27\/gospodarka-czech-i-polski-czyli-porownanie-dwoch-sasiadow\/<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/www.pism.pl\/publikacje\/Komplikacje_w_stosunkach_Czech_z_Rosja_<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/www.parkiet.com\/parkiet-plus\/art19568531-jak-rosja-pozbywa-sie-wplywow-nad-weltawa<\/a> (dost\u0119p: 17.10.2023)<\/li>\n<\/ol>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
WZROST ZNACZENIA RUCH\u00d3W ANTYESTABLISHMENTOWYCH W CZECHACH – MO\u017bLIWE IMPLIKACJE DLA POLSKI Gdy okr\u0119t\u00a0tonie, a wiatry go przewracaj\u0105, g\u0142upi t\u0142omoczki i skrzynki swoje opatruje i na nich le\u017cy, a do obrony okr\u0119tu nie idzie, i mniema, \u017ce si\u0119 sam mi\u0142uje, a on si\u0119 sam gubi. ks. Piotr Skarga Tezy: Wst\u0119p. Czeska recepta na przetrwanie Aktywno\u015b\u0107 czeskich […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":12331,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[4],"tags":[],"class_list":["post-12332","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-eseje-polityczne"],"yoast_head":"\n
Patey: Zanik instynktu samozachowawczego czy adaptacja do spodziewanego zwyci\u0119stwa Rosji? - Dziennik Narodowy<\/title>\n<meta name=\"description\" content=\"Dziennik Narodowy to zbi\u00f3r najwa\u017cniejszych informacji dla \u015brodowiska narodowego i patriotycznego.\" \/>\n<meta name=\"robots\" content=\"index, follow, max-snippet:-1, max-image-preview:large, max-video-preview:-1\" \/>\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/\" \/>\n<meta property=\"og:locale\" content=\"pl_PL\" \/>\n<meta property=\"og:type\" content=\"article\" \/>\n<meta property=\"og:title\" content=\"Patey: Zanik instynktu samozachowawczego czy adaptacja do spodziewanego zwyci\u0119stwa Rosji? - Dziennik Narodowy\" \/>\n<meta property=\"og:description\" content=\"Dziennik Narodowy to zbi\u00f3r najwa\u017cniejszych informacji dla \u015brodowiska narodowego i patriotycznego.\" \/>\n<meta property=\"og:url\" content=\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/\" \/>\n<meta property=\"og:site_name\" content=\"Dziennik Narodowy\" \/>\n<meta property=\"article:publisher\" content=\"https:\/\/www.facebook.com\/DziennikNarodowy\" \/>\n<meta property=\"article:published_time\" content=\"2023-11-21T12:35:00+00:00\" \/>\n<meta property=\"article:modified_time\" content=\"2023-11-26T12:41:48+00:00\" \/>\n<meta property=\"og:image\" content=\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/rsz_1rsz_screenshot_2023-11-26_133044.jpg\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:width\" content=\"1272\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:height\" content=\"768\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:type\" content=\"image\/jpeg\" \/>\n<meta name=\"author\" content=\"Redakcja\" \/>\n<meta name=\"twitter:card\" content=\"summary_large_image\" \/>\n<meta name=\"twitter:creator\" content=\"@Dziennik_N\" \/>\n<meta name=\"twitter:site\" content=\"@Dziennik_N\" \/>\n<meta name=\"twitter:label1\" content=\"Napisane przez\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data1\" content=\"Redakcja\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:label2\" content=\"Szacowany czas czytania\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data2\" content=\"27 minut\" \/>\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"Article\",\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/#article\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/\"},\"author\":{\"name\":\"Redakcja\",\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#\/schema\/person\/ff639da77d6cc52c042a97f149e0e3f1\"},\"headline\":\"Patey: Zanik instynktu samozachowawczego czy adaptacja do spodziewanego zwyci\u0119stwa Rosji?\",\"datePublished\":\"2023-11-21T12:35:00+00:00\",\"dateModified\":\"2023-11-26T12:41:48+00:00\",\"mainEntityOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/\"},\"wordCount\":5610,\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#organization\"},\"articleSection\":[\"Eseje polityczne\"],\"inLanguage\":\"pl-PL\"},{\"@type\":\"WebPage\",\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/\",\"url\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/\",\"name\":\"Patey: Zanik instynktu samozachowawczego czy adaptacja do spodziewanego zwyci\u0119stwa Rosji? - Dziennik Narodowy\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#website\"},\"datePublished\":\"2023-11-21T12:35:00+00:00\",\"dateModified\":\"2023-11-26T12:41:48+00:00\",\"description\":\"Dziennik Narodowy to zbi\u00f3r najwa\u017cniejszych informacji dla \u015brodowiska narodowego i patriotycznego.\",\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/\"]}]},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Strona g\u0142\u00f3wna\",\"item\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"Patey: Zanik instynktu samozachowawczego czy adaptacja do spodziewanego zwyci\u0119stwa Rosji?\"}]},{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#website\",\"url\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/\",\"name\":\"Dziennik Narodowy\",\"description\":\"Dziennik Narodowy\",\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#organization\"},\"alternateName\":\"Dziennik Narodowy to zbi\u00f3r najwa\u017cniejszych informacji dla \u015brodowiska narodowego i patriotycznego.\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":\"required name=search_term_string\"}],\"inLanguage\":\"pl-PL\"},{\"@type\":\"Organization\",\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#organization\",\"name\":\"Dziennik Narodowy\",\"alternateName\":\"Dziennik Narodowy to zbi\u00f3r najwa\u017cniejszych informacji dla \u015brodowiska narodowego i patriotycznego.\",\"url\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/\",\"logo\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#\/schema\/logo\/image\/\",\"url\":\"http:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-content\/uploads\/2022\/11\/dn_logo-dark-1.png\",\"contentUrl\":\"http:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-content\/uploads\/2022\/11\/dn_logo-dark-1.png\",\"width\":704,\"height\":155,\"caption\":\"Dziennik Narodowy\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#\/schema\/logo\/image\/\"},\"sameAs\":[\"https:\/\/www.facebook.com\/DziennikNarodowy\",\"https:\/\/twitter.com\/Dziennik_N\"]},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#\/schema\/person\/ff639da77d6cc52c042a97f149e0e3f1\",\"name\":\"Redakcja\",\"image\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"@id\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#\/schema\/person\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/52e41b824a3a2215240a6134f6b3d007?s=96&d=mm&r=g\",\"contentUrl\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/52e41b824a3a2215240a6134f6b3d007?s=96&d=mm&r=g\",\"caption\":\"Redakcja\"},\"url\":\"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/author\/rafal-skorniewski\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"Patey: Zanik instynktu samozachowawczego czy adaptacja do spodziewanego zwyci\u0119stwa Rosji? - Dziennik Narodowy","description":"Dziennik Narodowy to zbi\u00f3r najwa\u017cniejszych informacji dla \u015brodowiska narodowego i patriotycznego.","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/","og_locale":"pl_PL","og_type":"article","og_title":"Patey: Zanik instynktu samozachowawczego czy adaptacja do spodziewanego zwyci\u0119stwa Rosji? - Dziennik Narodowy","og_description":"Dziennik Narodowy to zbi\u00f3r najwa\u017cniejszych informacji dla \u015brodowiska narodowego i patriotycznego.","og_url":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/","og_site_name":"Dziennik Narodowy","article_publisher":"https:\/\/www.facebook.com\/DziennikNarodowy","article_published_time":"2023-11-21T12:35:00+00:00","article_modified_time":"2023-11-26T12:41:48+00:00","og_image":[{"width":1272,"height":768,"url":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/rsz_1rsz_screenshot_2023-11-26_133044.jpg","type":"image\/jpeg"}],"author":"Redakcja","twitter_card":"summary_large_image","twitter_creator":"@Dziennik_N","twitter_site":"@Dziennik_N","twitter_misc":{"Napisane przez":"Redakcja","Szacowany czas czytania":"27 minut"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"Article","@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/#article","isPartOf":{"@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/"},"author":{"name":"Redakcja","@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#\/schema\/person\/ff639da77d6cc52c042a97f149e0e3f1"},"headline":"Patey: Zanik instynktu samozachowawczego czy adaptacja do spodziewanego zwyci\u0119stwa Rosji?","datePublished":"2023-11-21T12:35:00+00:00","dateModified":"2023-11-26T12:41:48+00:00","mainEntityOfPage":{"@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/"},"wordCount":5610,"publisher":{"@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#organization"},"articleSection":["Eseje polityczne"],"inLanguage":"pl-PL"},{"@type":"WebPage","@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/","url":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/","name":"Patey: Zanik instynktu samozachowawczego czy adaptacja do spodziewanego zwyci\u0119stwa Rosji? - Dziennik Narodowy","isPartOf":{"@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#website"},"datePublished":"2023-11-21T12:35:00+00:00","dateModified":"2023-11-26T12:41:48+00:00","description":"Dziennik Narodowy to zbi\u00f3r najwa\u017cniejszych informacji dla \u015brodowiska narodowego i patriotycznego.","breadcrumb":{"@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/#breadcrumb"},"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/"]}]},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/patey-zanik-instynktu-samozachowawczego-czy-adaptacja-do-spodziewanego-zwyciestwa-rosji\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Strona g\u0142\u00f3wna","item":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"Patey: Zanik instynktu samozachowawczego czy adaptacja do spodziewanego zwyci\u0119stwa Rosji?"}]},{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#website","url":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/","name":"Dziennik Narodowy","description":"Dziennik Narodowy","publisher":{"@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#organization"},"alternateName":"Dziennik Narodowy to zbi\u00f3r najwa\u017cniejszych informacji dla \u015brodowiska narodowego i patriotycznego.","potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/?s={search_term_string}"},"query-input":"required name=search_term_string"}],"inLanguage":"pl-PL"},{"@type":"Organization","@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#organization","name":"Dziennik Narodowy","alternateName":"Dziennik Narodowy to zbi\u00f3r najwa\u017cniejszych informacji dla \u015brodowiska narodowego i patriotycznego.","url":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/","logo":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"pl-PL","@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#\/schema\/logo\/image\/","url":"http:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-content\/uploads\/2022\/11\/dn_logo-dark-1.png","contentUrl":"http:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-content\/uploads\/2022\/11\/dn_logo-dark-1.png","width":704,"height":155,"caption":"Dziennik Narodowy"},"image":{"@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#\/schema\/logo\/image\/"},"sameAs":["https:\/\/www.facebook.com\/DziennikNarodowy","https:\/\/twitter.com\/Dziennik_N"]},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#\/schema\/person\/ff639da77d6cc52c042a97f149e0e3f1","name":"Redakcja","image":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"pl-PL","@id":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/#\/schema\/person\/image\/","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/52e41b824a3a2215240a6134f6b3d007?s=96&d=mm&r=g","contentUrl":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/52e41b824a3a2215240a6134f6b3d007?s=96&d=mm&r=g","caption":"Redakcja"},"url":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/author\/rafal-skorniewski\/"}]}},"amp_enabled":true,"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/12332","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/3"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=12332"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/12332\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":12333,"href":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/12332\/revisions\/12333"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/12331"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=12332"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=12332"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=12332"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}} - https:\/\/www.osw.waw.pl\/en\/node\/29241<\/a><\/li>\n\n\n\n
- https:\/\/www.pism.pl\/publikacje\/zmiany-we-wspolpracy-regionalnej-w-europie-srodkowej-z-polskiej-perspektywy<\/a><\/li>\n\n\n\n