My\u015bl\u0119, \u017ce wielu z Was spotka\u0142o si\u0119 z poj\u0119ciami jak \u201elokomotywy wyborcze\u201d lub \u201espadochroniarze\u201d. Dla porz\u0105dku wywodu szybko wyja\u015bni\u0119 te poj\u0119cia.<\/p>\n\n\n\n

\u201eLokomotywa wyborcza\u201d to osoba (najcz\u0119\u015bciej na \u201ejedynce\u201d czyli na pierwszy miejscu), kt\u00f3ra z uwagi na swoj\u0105 sta\u0142\u0105 lub chwilow\u0105 popularno\u015b\u0107 zgarnia nieproporcjonalnie wi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 g\u0142os\u00f3w ni\u017c osoby ni\u017cej na li\u015bcie. Powoduje to, \u017ce nawet je\u015bli dalsze miejsca osi\u0105gn\u0119\u0142y s\u0142abe wyniki lub byli politycznymi miernotami, s\u0105 ci\u0105gni\u0119ci przez t\u0105 \u201elokomotyw\u0119\u201d z uwagi, \u017ce ostatecznie liczy si\u0119 liczba g\u0142os\u00f3w na li\u015bcie partyjnej w danym okr\u0119gu. Efektem lokomotyw jest wchodzenie do sejmu ludzi biernych, miernych, ale wiernych (s\u0142awne \u201eBMW\u201d).<\/p>\n\n\n\n

\u201eSpadochroniarze\u201d to osoby ca\u0142kowicie niepowi\u0105zane z danym regionem, ale zajmuj\u0105ce wysokie miejsca na li\u015bcie z uwagi na wewn\u0119trzne uk\u0142ady polityczne. Odklejeni, maj\u0105cy w g\u0142\u0119bokim powa\u017caniu swoich wyborc\u00f3w, wchodz\u0105cy do sejmu z faktu \u201ebycia w tej jedynej s\u0142usznej partii\u201d.<\/p>\n\n\n\n

Skutkiem aktualnego systemu list wyborczych jest os\u0142abienie powi\u0105zania reprezentacji pos\u0142\u00f3w wobec swoich wyborc\u00f3w i wierno\u015bci liderom partyjnym, od kt\u00f3rych zale\u017cy realny los polityczny. Staj\u0105 si\u0119 pionkami lider\u00f3w politycznych, a nie reprezentantami swoich okr\u0119g\u00f3w, dopuszczaj\u0105c si\u0119 cz\u0119sto decyzji sprzecznych z oczekiwaniami wyborc\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n

Z wiadomych przyczyn radykalna zmiana nie mog\u0142aby by\u0107 przyj\u0119ta w Polsce, dlatego warto spojrze\u0107 na rozwi\u0105zania, kt\u00f3re przybli\u017caj\u0105 nas do uzdrowienia reprezentacji w Polsce, ale nie wywo\u0142aj\u0105 strachu przed wielkim eksperymentem polityczno-wyborczym. Moj\u0105 propozycj\u0105 jest system wyborczy mieszany. Dla wyja\u015bnienia, na czym to polega: po\u0142owa pos\u0142\u00f3w wybierana jest systemem wi\u0119kszo\u015bciowym (jednomandatowe okr\u0119gi, zwyk\u0142a wi\u0119kszo\u015b\u0107 g\u0142os\u00f3w \u2013 tak jak teraz w Senacie<\/strong>), natomiast druga po\u0142owa \u2013 w systemie proporcjonalnym (tak jak teraz w Sejmie<\/strong>). Dodatkow\u0105 ochron\u0105 przed nadmiernym rozproszeniem ugrupowa\u0144 w parlamencie, a przez to \u2013 brakiem stabilno\u015bci politycznej \u2013 jest zastosowanie progu wyborczego (5% w przypadku wybor\u00f3w parlamentarnych, 3 mandaty w przypadku wybor\u00f3w wi\u0119kszo\u015bciowych).<\/p>\n\n\n\n

Dzi\u0119ki temu modelowi os\u0142abi si\u0119 wierno\u015b\u0107 liderom politycznym, wzmocni si\u0119 przywi\u0105zanie pos\u0142\u00f3w do swoich region\u00f3w (przez co wi\u0119ksz\u0105 presj\u0119 i sk\u0142onno\u015b\u0107 do niepopierania irracjonalnych decyzji politycznych) oraz pozwoli obywatelom lepiej pozna\u0107 swoich przedstawicieli.<\/p>\n\n\n\n

Pos\u0142owie odpowiadaj\u0105 przed wyborcami \u2013 <\/strong>procedura odwo\u0142ania pos\u0142a<\/strong><\/h5>\n\n\n\n

W aktualnym stanie prawnym, pos\u0142owie W TEORII odpowiadaj\u0105 przed narodem, a dok\u0142adnie wyborcami danego okr\u0119gu. Robi\u0105 to raz na 4 lata podczas wybor\u00f3w. W PRAKTYCE przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 czasu obj\u0119ci s\u0105 dyscyplin\u0105 partyjn\u0105. Cz\u0119\u015b\u0107 polityk\u00f3w ze zrozumia\u0142ych powod\u00f3w stara si\u0119 dba\u0107 o nastroje w swoim okr\u0119gu, jednak swoboda dzia\u0142a\u0144 bez politycznych konsekwencji, powoduje, \u017ce pos\u0142owie przestaj\u0105 kierowa\u0107 si\u0119 ideami i staj\u0105 si\u0119 partyjnymi cynikami i koniunkturalistami.<\/p>\n\n\n\n

Przyjmuj\u0105c, \u017ce wprowadzili\u015bmy mieszany system wyborczy i w pewien spos\u00f3b powi\u0105zali\u015bmy pos\u0142\u00f3w ze swoimi okr\u0119gami (przynajmniej po\u0142ow\u0119) to warto przekaza\u0107 obywatelom narz\u0119dzie do kontroli oraz wp\u0142ywania na swoich przedstawicieli. Takim narz\u0119dziem by\u0142o referendum w sprawie odwo\u0142ania pos\u0142a, jednak\u017ce z uwagi na specyfik\u0119 tego narz\u0119dzia, skuteczniej b\u0119dzie dzia\u0142a\u0107 w okr\u0119gach jednomandatowych.<\/p>\n\n\n\n

Jakby to mog\u0142o dzia\u0142a\u0107?<\/strong><\/p>\n\n\n\n

Po pierwsze<\/strong> musia\u0142aby by\u0107 to prosta procedura zg\u0142oszenia referendum, kt\u00f3r\u0105 mo\u017cna by zrobi\u0107 nawet za pomoc\u0105 internetu przez okre\u015blony procent wyborc\u00f3w, kt\u00f3rzy zag\u0142osowali na danego kandydata. Uci\u0105\u017cliwe procedury to morderca aktywno\u015bci spo\u0142ecznej i obywatelskiej.<\/p>\n\n\n\n

Po drugie <\/strong>danego pos\u0142a mog\u0142aby odwo\u0142a\u0107 jedynie spo\u0142eczno\u015b\u0107 danego okr\u0119gu. Nie mo\u017cna dopu\u015bci\u0107, \u017ceby jakie\u015b partie urz\u0105dza\u0142y zjazdy autokar\u00f3w, by usun\u0105\u0107 swojego przeciwnika politycznego z innego okr\u0119gu.<\/p>\n\n\n\n

Po trzecie,<\/strong> by odwo\u0142anie mia\u0142o skutek trzeba okre\u015bli\u0107 pr\u00f3g odwo\u0142ania w wysoko\u015bci 51% lub 75% oddanych g\u0142os\u00f3w (liczby s\u0105 jedynie propozycj\u0105, nale\u017cy je powa\u017cnie przeanalizowa\u0107) na danego kandydata. Dodatkowo warto by by\u0142o wprowadzi\u0107 przepis, daj\u0105cy szans\u0119 uzyskania swoistego \u201evotum zaufania\u201d, czyli g\u0142os\u00f3w poparcia od swoich wyborc\u00f3w w liczbie 75% g\u0142os\u00f3w oddanych podczas wybor\u00f3w.
Przyk\u0142ad: Pose\u0142 A dosta\u0142 podczas wybor\u00f3w 1000 g\u0142os\u00f3w. By odwo\u0142anie tego pos\u0142a podczas kadencji poprzez referendum by\u0142o mo\u017cliwe, potrzebne jest 510 lub 750 g\u0142os\u00f3w za jego odwo\u0142aniem w danym okr\u0119gu jednomandatowym. Je\u017celi uzyska on jednak 750 g\u0142os\u00f3w poparcia (czyli g\u0142os\u00f3w przeciw jego odwo\u0142aniu), to natychmiast otrzymuje \u201cWotum zaufania\u201d od swoich wyborc\u00f3w i nie zostaje odwo\u0142any.<\/em><\/p>\n\n\n\n

Inn\u0105 metod\u0105 by\u0142aby bezwzgl\u0119dna wi\u0119kszo\u015b\u0107 g\u0142os\u00f3w. Oznacza to, \u017ce referendum odwo\u0142ania pos\u0142a musia\u0142aby pierw osi\u0105gn\u0105\u0107 minimum 50% frekwencji w danym okr\u0119gu oraz g\u0142os\u00f3w za odwo\u0142aniem musia\u0142by by\u0107 wi\u0119cej ni\u017c tych przeciw odwo\u0142aniu. <\/em>Wa\u017cne jest, by odwo\u0142anie odzwierciedla\u0142o opini\u0119 wi\u0119kszo\u015bci, a nie tylko krzykliwej garstki.<\/p>\n\n\n\n

Po czwarte<\/strong> procedura odwo\u0142ania nie mog\u0142oby by\u0107 powtarzana cz\u0119\u015bciej ni\u017c raz na 3 miesi\u0105ce z ograniczeniami do p\u00f3\u0142 roku przed i po wyborach, by unikn\u0105\u0107 uporczywej kampanii niszczenia danego kandydata.<\/p>\n\n\n\n

Zapewne wielu ekspert\u00f3w znalaz\u0142oby wiele doskonalszych rozwi\u0105za\u0144 i zabezpiecze\u0144 tego modelu przed politycznym wypaczeniem. Wartym zaznaczenia jest sam fakt systemowego rozwi\u0105zania umo\u017cliwiaj\u0105cego odwo\u0142anie pos\u0142a. Zak\u0142adam, \u017ce na pocz\u0105tku narz\u0119dzie to b\u0119dzie niedoskona\u0142e oraz rzadko stosowane, ale nadal b\u0119dzie tak\u0105 mo\u017cliwo\u015bci\u0105 i szans\u0105. Nie dajmy sobie wm\u00f3wi\u0107, \u017ce jest niepotrzebne, szczeg\u00f3lnie gdy b\u0119d\u0105 to m\u00f3wi\u0107 politycy obawiaj\u0105cy si\u0119 obywatelskiej kontroli.<\/p>\n\n\n\n

Co zatem z pos\u0142ami z list partyjnych? Oni pozostan\u0105 bezkarni? Tutaj sprawa jest bardziej skomplikowana, ale my\u015bl\u0119, \u017ce podobna procedura tylko bior\u0105ca pod uwag\u0119 liczb\u0119 g\u0142os\u00f3w z ca\u0142ej listy w danym okr\u0119gu, by\u0142aby pewnym rozwi\u0105zaniem.<\/p>\n\n\n\n

G\u0142osowanie przez internet? Dlaczego nie?<\/strong><\/h5>\n\n\n\n

Nieco rewolucyjnym (jak na polskie warunki) by\u0142aby propozycja g\u0142osowania w wyborach przez internet. Nie jest to nowe rozwi\u0105zanie, gdy\u017c nasi s\u0105siedzi \u2013 Estonia \u2013 stosuje ten model od 2005 roku. B\u0105d\u017amy jednak \u015bwiadomi, \u017ce jest ogromne przedsi\u0119wzi\u0119cie zwi\u0105zane z  rozbudow\u0105 i zabezpieczeniem systemu informatycznego. W tym aspekcie robimy post\u0119py, ale wci\u0105\u017c jeste\u015bmy w du\u017cej mierze zacofani.<\/p>\n\n\n\n

Niechaj ten punkt b\u0119dzie pewnego rodzaju motywacj\u0105 do zmian w zakresie poprawy systemu e-votingu, nie tylko w wyborach, ale tak\u017ce w mniejszych sprawach jak referenda czy odwo\u0142ania burmistrz\u00f3w\/w\u00f3jt\u00f3w\/pos\u0142\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n

Kieruj\u0105c si\u0119 zasad\u0105 \u201esp\u00f3jrzmy jak robi\u0105 to lepsi od nas\u201d przedstawiam model dzia\u0142ania g\u0142osowania przez internet w Estonii<\/p>\n\n\n\n

\n
1. Zalogowanie za pomoc\u0105 kodu PIN oraz e-ID lub przy u\u017cyciu numeru telefonu (potwierdzanie kodem SMS) w aplikacji pobranej z witryny rz\u0105dowej<\/li>\n\n\n\n
2. Weryfikacja u\u017cytkownika oraz posiadania praw wyborczych<\/li>\n\n\n\n
3. Wy\u015bwietlenie listy kandydat\u00f3w w przypisanym do g\u0142osuj\u0105cego okr\u0119gu wyborczym<\/li>\n\n\n\n
4. Wyb\u00f3r kandydata, oraz szyfrowanie informacji<\/li>\n\n\n\n
5. Potwierdzenie oddanego g\u0142osu podpisem elektronicznym<\/li>\n\n\n\n
6. Potwierdzenie zarejestrowania w systemie oddanego g\u0142osu<\/li>\n<\/ol>\n\n\n\n

   Dodatkowo obywatel mo\u017ce w ramach pewno\u015bci oddania swojego g\u0142osu zastosowa\u0107  kilka metod:<\/p>\n\n\n\n

   \u2013 wielokrotnej zmiany wybranego kandydata w wyborach odbywaj\u0105cych si\u0119 przez sie\u0107,
   \u2013 anulowania oddanego g\u0142osu i ponowne g\u0142osowanie w tradycyjny, papierowy spos\u00f3b w lokalu wyborczym
   \u2013 sprawdzenia oddanego e-g\u0142osu, \u017ceby zweryfikowa\u0107, czy nikt si\u0119 pod nich nie podszywa.<\/p>\n\n\n\n

   Absolutnie nie uwa\u017cam, \u017ce powinna by\u0107 to metoda obowi\u0105zkowa dla wszystkich, ale alternatywa dla ch\u0119tnych, szczeg\u00f3lnie dla tych, kt\u00f3rzy z dowolnego powodu mieszkaj\u0105 w innym miejscu ni\u017c ten zameldowania.<\/p>\n\n\n\n

   Cezary Skwar\u0142o<\/strong><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

   G\u0142osy policzone, kalkulacje polityczne i przymiarki do nowego rz\u0105du rozpocz\u0119te, czeka nas ciekawy okres powyborczy. Nie ma zatem lepszego momentu, by m\u00f3wi\u0107 o ordynacji wyborczej, jak w\u0142a\u015bnie po zako\u0144czeniu wybor\u00f3w. Przez kilka miesi\u0119cy trwa\u0142a przepychanka co do koalicji, miejsc na listach i na koniec kampania wyborcza. Wszyscy, poza bezpo\u015bredni\u0105 grup\u0105 zwi\u0105zan\u0105 politycznie, byli raczej widzami […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":12270,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[4],"tags":[],"class_list":["post-12259","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-eseje-polityczne"],"yoast_head":"\n