Wi\u0119kszo\u015b\u0107 rosyjskiego spo\u0142ecze\u0144stwa popiera lub milcz\u0105co akceptuje rz\u0105dy W\u0142adimira Putina i wojn\u0119 prowadzon\u0105 w Ukrainie. Co wi\u0119cej, po inwazji na ten kraj poparcie dla dzia\u0142a\u0144 Kremla w sonda\u017cach opinii publicznej znacz\u0105co wzros\u0142o \u2013 pokaza\u0142a ubieg\u0142oroczna analiza O\u015brodka Studi\u00f3w Wschodnich. Ten wzrost poparcia jest jednak efektem prowadzonej na ogromn\u0105 skal\u0119 dezinformacji i rozbudowanej machiny propagandowej, kt\u00f3ra od pocz\u0105tku wojny przedstawia rosyjskiemu spo\u0142ecze\u0144stwu zafa\u0142szowany obraz rzeczywisto\u015bci. Kremlowski re\u017cim nie szcz\u0119dzi na ten cel pieni\u0119dzy, podobnie jak na propagand\u0119 nakierowan\u0105 na spo\u0142eczno\u015b\u0107 mi\u0119dzynarodow\u0105, r\u00f3wnie\u017c na Polak\u00f3w. Tutaj jednak nie dzia\u0142a prosta manipulacja, wi\u0119c Kreml wykorzystuje do tego s\u0142abo\u015bci spo\u0142ecze\u0144stwa i pojawiaj\u0105ce si\u0119 napi\u0119cia mi\u0119dzy Ukrai\u0144cami i Polakami.<\/strong><\/p>\n\n\n\n Rosyjska agresja przeciw Ukrainie toczy si\u0119 nie tylko w wymiarze militarnym, ale i propagandowym. Kreml utrzymuje w tym celu bardzo rozbudowany aparat propagandy, kt\u00f3rego zadaniem jest dezinformacja, uzasadnienie prowadzonej wojny oraz zdobycie i utrzymanie poparcia milion\u00f3w Rosjan.<\/p>\n\n\n\n \u2013 Rosyjska machina dezinformacyjna jest bardzo rozbudowana. S\u0105 w ni\u0105 zaanga\u017cowane kierownictwo pa\u0144stwa, administracja prezydenta, s\u0142u\u017cby specjalne, pa\u0144stwowe media, jak r\u00f3wnie\u017c media spo\u0142eczno\u015bciowe i szereg instytucji udaj\u0105cych, \u017ce s\u0105 instytucjami pozarz\u0105dowymi, a tak naprawd\u0119 powielaj\u0105 narracj\u0119 Kremla. S\u0105 te\u017c r\u00f3\u017cnego rodzaju aktorzy spo\u0142eczni, kt\u00f3rzy wzmacniaj\u0105 t\u0119 narracj\u0119 i sprawiaj\u0105, \u017ce ona dociera do szerokich kr\u0119g\u00f3w spo\u0142ecznych \u2013<\/em> m\u00f3wi agencji Newseria Biznes Katarzyna Chawry\u0142o, analityczka i g\u0142\u00f3wna specjalistka w zespole rosyjskim O\u015brodka Studi\u00f3w Wschodnich.<\/p>\n\n\n\n Jak pokazuje analiza opublikowana przez OSW, g\u0142\u00f3wnym kana\u0142em tej wojennej propagandy wewn\u0105trz Rosji jest pa\u0144stwowa telewizja, kt\u00f3ra dociera do znacznej cz\u0119\u015bci mieszka\u0144c\u00f3w \u2013 ponad 60 proc. Rosjan, przede wszystkim os\u00f3b starszych i spoza du\u017cych miast \u2013 i ma decyduj\u0105cy wp\u0142yw na ich pogl\u0105dy. S\u0105 to przede wszystkim najpopularniejsze kana\u0142y telewizyjne Rossija 1 i Rossija 24 nale\u017c\u0105ce do holdingu WGTRK, kt\u00f3ry jest g\u0142\u00f3wnym nadawc\u0105 radiowo-telewizyjnym w kraju, a tak\u017ce rz\u0105dowy Pierwyj Kana\u0142 oraz nale\u017c\u0105cy do pa\u0144stwowej sp\u00f3\u0142ki Gazprom Media kana\u0142 NTV. Po rozpocz\u0119ciu wojny na nieliczne, niezale\u017cne \u017ar\u00f3d\u0142a funkcjonuj\u0105ce dot\u0105d w Rosji na\u0142o\u017cono cenzur\u0119 i doprowadzono do ich likwidacji. Z kolei pa\u0144stwowe media uzyska\u0142y monopol na relacjonowanie wydarze\u0144 w Ukrainie, a ich ram\u00f3wk\u0119 zmieniono, wyd\u0142u\u017caj\u0105c czas trwania program\u00f3w informacyjnych i publicystycznych. Kremlowska propaganda w pa\u0144stwowych kana\u0142ach TV przybra\u0142a charakter totalny \u2013 ich przekaz zosta\u0142 ca\u0142kowicie po\u015bwi\u0119cony \u201especjalnej operacji wojskowej\u201d, bo Putin zakaza\u0142 u\u017cywania sformu\u0142owania \u201ewojna\u201d, i skoordynowany z przekazem administracji pa\u0144stwowej.<\/p>\n\n\n\n \u2013 Rosyjskie spo\u0142ecze\u0144stwo jest bardzo podatne na manipulacje z powodu niskiego poziomu edukacji i s\u0142abego dost\u0119pu do informacji obiektywnych, poniewa\u017c w tej chwili w Rosji panuje ju\u017c ca\u0142kowita cenzura, nie ma tam wolnych medi\u00f3w. Je\u015bli kto\u015b chce szuka\u0107 niezale\u017cnych informacji w internecie, to musi wykaza\u0107 si\u0119 naprawd\u0119 spor\u0105 determinacj\u0105, \u017ceby do tej prawdy doj\u015b\u0107. Natomiast og\u00f3lnie dost\u0119pne media pa\u0144stwowe powielaj\u0105 fa\u0142szywe narracje, je\u015bli chodzi o konflikt w Ukrainie, je\u015bli chodzi o stosunki mi\u0119dzynarodowe, wybielaj\u0105 agresywne dzia\u0142ania Rosji, promuj\u0105 fa\u0142szyw\u0105 wizj\u0119 historii i przedstawiaj\u0105 Rosj\u0119 jako pa\u0144stwo atakowane, a nie atakuj\u0105ce. Pokazuj\u0105 pa\u0144stwo, kt\u00f3re ma jak\u0105\u015b \u015bwi\u0119t\u0105 misj\u0119 dziejow\u0105 do spe\u0142nienia, pot\u0119guj\u0105 takie poczucie krzywdy, obrazy i poczucie wy\u017cszo\u015bci nad innymi narodami. Dlatego te\u017c spo\u0142ecze\u0144stwo rosyjskie wierzy Kremlowi i popiera t\u0119 agresywn\u0105 polityk\u0119<\/em> \u2013 t\u0142umaczy Katarzyna Chawry\u0142o.<\/p>\n\n\n\n Jak podaje OSW, w Rosji poparcie spo\u0142eczne dla dzia\u0142a\u0144 Putina wyra\u017cone w sonda\u017cach opinii publicznej znacz\u0105co wzros\u0142o po inwazji na Ukrain\u0119. W marcu ub.r. si\u0119gn\u0119\u0142o ponad 80 proc., podczas gdy w styczniu, czyli jeszcze przez inwazj\u0105, wynosi\u0142o 69 proc. Jednak analitycy podkre\u015blaj\u0105, \u017ce do wynik\u00f3w sonda\u017cy trzeba odnosi\u0107 si\u0119 z ostro\u017cno\u015bci\u0105, poniewa\u017c \u2013 z powodu cenzury i wzrostu represji wobec spo\u0142ecze\u0144stwa \u2013 wyniki mog\u0105 nie odzwierciedla\u0107 w pe\u0142ni pogl\u0105d\u00f3w obywateli. Z pewno\u015bci\u0105 mo\u017cna jednak stwierdzi\u0107, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 spo\u0142ecze\u0144stwa popiera lub milcz\u0105co akceptuje rz\u0105dy Putina i wojn\u0119.<\/p>\n\n\n\n \u2013 Badania opinii publicznej, kt\u00f3re nie s\u0105 mo\u017ce instrumentem obiektywnym, ale do\u015b\u0107 trafnie odzwierciedlaj\u0105 nastroje w spo\u0142ecze\u0144stwie, je\u015bli chodzi o wojn\u0119, pokazuj\u0105, \u017ce niestety Rosjanie w znacznej cz\u0119\u015bci popieraj\u0105 t\u0119 agresywn\u0105 polityk\u0119. To jest spowodowane my\u015bleniem, \u017ce skoro ju\u017c zostali\u015bmy napadni\u0119ci, skoro ju\u017c nas zmuszono do tej wojny, to musimy j\u0105 wygra\u0107. Na tym w\u0142a\u015bnie bazuje Kreml, wykorzystuj\u0105c r\u00f3\u017cnego rodzaju instrumenty dezinformacyjne i propagandowe po to, \u017ceby kszta\u0142towa\u0107 opini\u0119 publiczn\u0105 w korzystnym dla siebie kierunku <\/em>\u2013 m\u00f3wi g\u0142\u00f3wna specjalistka w zespole rosyjskim O\u015brodka Studi\u00f3w Wschodnich.<\/p>\n\n\n\n Rosyjskie media pa\u0144stwowe i aparat propagandy przedstawiaj\u0105 spo\u0142ecze\u0144stwu ca\u0142kowicie zafa\u0142szowany obraz rzeczywisto\u015bci. Ju\u017c kilka tygodniu przed inwazj\u0105 media wzmocni\u0142y przekaz dotycz\u0105cy stosunk\u00f3w z Ukrain\u0105 i zmieni\u0142y j\u0119zyk na bardziej agresywny, napastliwy wobec Ukrainy i Zachodu, co by\u0142o elementem przygotowania rosyjskiego spo\u0142ecze\u0144stwa do planowanej napa\u015bci. P\u00f3\u017aniej propaganda przekonywa\u0142a m.in., \u017ce celem Rosji jest obrona ludno\u015bci rosyjskoj\u0119zycznej w Donbasie, kt\u00f3ra przez ostatnie lata by\u0142a prze\u015bladowana w wyniku \u201eludob\u00f3jstwa\u201d prowadzonego przez \u201ere\u017cim w Kijowie\u201d. Jako oficjalne cele specjalnej operacji wojskowej wymienia si\u0119 demilitaryzacj\u0119 i denazyfikacj\u0119 Ukrainy.<\/p>\n\n\n\n Jednym z szerzonych przekaz\u00f3w jest te\u017c ten, wed\u0142ug kt\u00f3rego prawdziwym wrogiem Rosji, odpowiedzialnym za eskalacj\u0119 sytuacji na Ukrainie, jest Zach\u00f3d \u2013 rozumiany jako NATO z USA na czele. W narracji propagandy Rosja stara si\u0119 wyrwa\u0107 spod wp\u0142yw\u00f3w Zachodu, jest przedstawiana jako obro\u0144czyni warto\u015bci, przeciwstawiaj\u0105ca si\u0119 \u201ezgni\u0142emu\u201d Zachodowi.<\/p>\n\n\n\n \u2013 Obok rosyjskiego spo\u0142ecze\u0144stwa, kolejnym celem dzia\u0142a\u0144 dezinformacyjnych Kremla jest r\u00f3wnie\u017c spo\u0142eczno\u015b\u0107 mi\u0119dzynarodowa, gdzie Rosjanie pr\u00f3buj\u0105 promowa\u0107 swoje cele w polityce mi\u0119dzynarodowej, uzasadnia\u0107 swoj\u0105 polityk\u0119, wywiera\u0107 wp\u0142yw i doprowadza\u0107 do podejmowania na arenie mi\u0119dzynarodowej korzystnych dla siebie decyzji <\/em>\u2013 m\u00f3wi Katarzyna Chawry\u0142o. \u2013 Tutaj dzia\u0142ania Kremla s\u0105 du\u017co bardziej wysublimowane i przez to te\u017c trudniejsze do zwalczenia i bardziej niebezpieczne. Nast\u0119puje bowiem pewna adaptacja tre\u015bci propagandowych, dostosowana do tego, co w danym kraju mo\u017ce odnie\u015b\u0107 sukces, co w danym kraju b\u0119dzie skuteczne. Dlatego np. w Polsce Rosjanie nie forsuj\u0105 takich narracji bezpo\u015brednio gloryfikuj\u0105cych dzia\u0142ania Kremla czy W\u0142adimira Putina. Oni wiedz\u0105, \u017ce w polskim spo\u0142ecze\u0144stwie tego rodzaju narracje nie b\u0119d\u0105 popularne, nie przebij\u0105 si\u0119.<\/em><\/p>\n\n\n\n Przyj\u0119ta przez Rosjan taktyka zak\u0142ada m.in. wykorzystywanie s\u0142abo\u015bci polskiego spo\u0142ecze\u0144stwa i granie na podzia\u0142y, os\u0142abianie zaufania publicznego i antagonizowanie spo\u0142ecze\u0144stwa wobec Ukrai\u0144c\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n \u2013 Przyk\u0142adowo, wci\u0105gaj\u0105 nasze pa\u0144stwo w wojn\u0119, kt\u00f3ra tak zupe\u0142nie nie jest zwi\u0105zana z nami, nie jest naszym interesem. Podkre\u015blaj\u0105, \u017ce pa\u0144stwo wspiera militarnie Ukrain\u0119 i przez to rozbraja w\u0142asne wojsko. Te narracje, kt\u00f3re te\u017c graj\u0105 na wysokich emocjach, powoduj\u0105 wzrost poczucia strachu, dezorientacji, braku zaufania, to s\u0105 takie narracje, kt\u00f3re w\u0142a\u015bnie niszcz\u0105 t\u0119 tkank\u0119 spo\u0142eczn\u0105, powoduj\u0105 taki chaos po prostu, rozedrganie spo\u0142ecze\u0144stwa<\/em> \u2013 m\u00f3wi ekspertka OSW. \u2013 To jest r\u00f3wnie\u017c szereg narracji zwi\u0105zanych z histori\u0105. Bardzo efektywna narracja odwo\u0142uj\u0105ca si\u0119 do relacji historycznych pomi\u0119dzy Polsk\u0105 i Ukrain\u0105, mi\u0119dzy innymi do tematu Rzezi Wo\u0142y\u0144skiej. Tutaj w\u0142a\u015bnie rosyjska dezinformacja \u017cywi si\u0119 niewiedz\u0105, stereotypami, pr\u00f3buje budowa\u0107 paralele pomi\u0119dzy przesz\u0142o\u015bci\u0105 a obecn\u0105 sytuacj\u0105, opieraj\u0105c si\u0119 na stereotypowych opiniach, budowa\u0107 wrogo\u015b\u0107 w spo\u0142ecze\u0144stwie polskim wobec Ukrai\u0144c\u00f3w, w\u0142adz Ukrainy i punktowa\u0107 wszelkiego rodzaju napi\u0119cia, kt\u00f3re pojawiaj\u0105 si\u0119 w relacjach.<\/em><\/p>\n\n\n\n Celem dezinformacji rosyjskiej jest zniech\u0119cenie opinii mi\u0119dzynarodowej do wspierania Ukrainy. Osamotniona Ukraina b\u0119dzie bardziej sk\u0142onna do ust\u0119pstw w ewentualnych negocjacjach na temat zako\u0144czenia wojny.<\/p>\n\n\n\n \u2013 Maj\u0105c na uwadze te motywacje, my\u015bl\u0119 \u017ce b\u0119dzie nam \u0142atwiej ocenia\u0107 rosyjsk\u0105 narracj\u0119 i si\u0119 jej przeciwstawia\u0107, poniewa\u017c ona jest wykorzystywana instrumentalnie. Nie chodzi o to, \u017ceby doj\u015b\u0107 do jakiej\u015b prawdy historycznej, czy do jakiego\u015b kompromisu, chodzi o to, \u017ceby po prostu zniszczy\u0107 to, co Polsce i Ukrainie uda\u0142o si\u0119 zbudowa\u0107 <\/em>\u2013 m\u00f3wi Katarzyna Chawry\u0142o.<\/p>\n\n\n\n