Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-config.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893
Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-config.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893
Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-config.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893
Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-config.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893
Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-config.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893
Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-config.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893
Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-config.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893
Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-config.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/silnapolska/dzienniknarodowy.pl-xu9p/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893
{"id":11777,"date":"2023-08-22T09:03:11","date_gmt":"2023-08-22T07:03:11","guid":{"rendered":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/?p=11777"},"modified":"2023-08-24T09:05:17","modified_gmt":"2023-08-24T07:05:17","slug":"kryzys-energetyczny-zmniejszyl-dobrobyt-w-polskich-gospodarstwach-domowych-bardziej-niz-w-innych-krajach-ue-najbardziej-uderzyl-w-mieszkancow-wsi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/dzienniknarodowy.pl\/kryzys-energetyczny-zmniejszyl-dobrobyt-w-polskich-gospodarstwach-domowych-bardziej-niz-w-innych-krajach-ue-najbardziej-uderzyl-w-mieszkancow-wsi\/","title":{"rendered":"Kryzys energetyczny zmniejszy\u0142 dobrobyt w polskich gospodarstwach domowych bardziej ni\u017c w innych krajach UE. Najbardziej uderzy\u0142 w mieszka\u0144c\u00f3w wsi"},"content":{"rendered":"\n
\u2013\u00a0Zar\u00f3wno Unia Europejska, jak i\u00a0poszczeg\u00f3lne pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie podj\u0119\u0142y ogromny wysi\u0142ek, \u017ceby przeciwdzia\u0142a\u0107 skutkom kryzysu energetycznego. Od wrze\u015bnia 2021 roku przeznaczy\u0142y na ten cel \u0142\u0105cznie ok. 650 mld euro\u00a0<\/em>\u2013 m\u00f3wi Krzysztof G\u0142owacki, ekspert WiseEuropa. <\/strong><\/p>\n\n\n\n
Problem w\u00a0tym, \u017ce poszczeg\u00f3lne pa\u0144stwa mocno\u00a0si\u0119\u00a0skupiaj\u0105 na dzia\u0142aniach kompensacyjnych, kt\u00f3re maj\u0105 szybko za\u0142agodzi\u0107 skutki kryzysu, zamiast szuka\u0107 rozwi\u0105za\u0144 d\u0142ugofalowych. Z analizy think tanku wynika, \u017ce efekty obecnego kryzysu \u2013 w\u00a0postaci wy\u017cszych rachunk\u00f3w za energi\u0119 elektryczn\u0105, ciep\u0142o czy paliwa transportowe \u2013 odczuwaj\u0105 najbardziej gospodarstwa zlokalizowane na obszarach wiejskich oraz\u00a0osoby starsze.<\/p>\n\n\n\n
\u2013 Wci\u0105\u017c jeste\u015bmy we wczesnym etapie radzenia sobie z kryzysem energetycznym i badania jego skutk\u00f3w. Natomiast podstawowy wniosek, jaki si\u0119 wy\u0142ania \u2013 i dla Polski jest szczeg\u00f3lnie istotny \u2013 to konieczno\u015b\u0107 strategicznego planowania, a nie tylko podejmowania dora\u017anych dzia\u0142a\u0144. W Polsce, ale i w innych krajach, bardzo du\u017co <\/em>si\u0119 <\/em>m\u00f3wi o mechanizmach kr\u00f3tkoterminowych, kt\u00f3rych celem jest z\u0142agodzenie sytuacji tu i teraz. Zapomina si\u0119 niestety o komponencie d\u0142ugofalowym, kt\u00f3ry powinien \u0142agodzi\u0107 nie tylko skutki, ale przede wszystkim przyczyny tego kryzysu <\/em>\u2013 m\u00f3wi agencji Newseria Biznes Krzysztof G\u0142owacki.<\/p>\n\n\n\n
W opublikowanej w\u0142a\u015bnie analizie think tanku WiseEuropa (\u201eWp\u0142yw kryzysu energetycznego na dobrobyt gospodarstw domowych w Polsce\u201d) eksperci Piotr Gutowski i Krzysztof G\u0142owacki wskazuj\u0105, \u017ce od wrze\u015bnia 2021 roku do pocz\u0105tku bie\u017c\u0105cego roku kraje UE przeznaczy\u0142y na ten cel w sumie ok. 650 mld euro. W\u015br\u00f3d nich najpopularniejsze by\u0142y mechanizmy podatkowe, czyli obni\u017cka lub zawieszenie kt\u00f3rego\u015b podatku, np. VAT-u, akcyzy lub obu. Drugie cz\u0119sto wykorzystywane narz\u0119dzie to transfery pieni\u0119\u017cne przekazywane bezpo\u015brednio do gospodarstw domowych.<\/p>\n\n\n\n
\u2013 W Polsce mieli\u015bmy do czynienia z obydwoma tymi mechanizmami. W ramach tzw. tarczy antyinflacyjnej, wprowadzonej pod koniec 2021 roku, mieli\u015bmy obni\u017cki podatku VAT i akcyzy oraz zawieszenie niekt\u00f3rych innych podatk\u00f3w, a opr\u00f3cz tego dop\u0142aty bezpo\u015brednie. Teraz, w 2023 roku mamy z kolei inne mechanizmy, polegaj\u0105ce g\u0142\u00f3wnie na zamro\u017ceniu cen na okre\u015blonym pu\u0142apie, np. ceny gazu ziemnego na poziomie 200 z\u0142 za MWh albo ceny ogrzewania, kt\u00f3rego podwy\u017cka nie mo\u017ce przekroczy\u0107 40 proc. S\u0105 te\u017c pewne zach\u0119ty behawioralne, np. je\u015bli kto\u015b zaoszcz\u0119dzi 10 proc. energii elektrycznej w stosunku do roku ubieg\u0142ego, otrzyma dodatkowe zni\u017cki \u2013<\/em> wymienia wsp\u00f3\u0142autor analizy WiseEuropa.<\/p>\n\n\n\n
\u015awiatowy kryzys energetyczny rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 w nast\u0119pstwie COVID-19, kiedy poszczeg\u00f3lne gospodarki zacz\u0119\u0142y wychodzi\u0107 ze spowolnienia gospodarczego wywo\u0142anego pandemi\u0105. Popyt na no\u015bniki energii zacz\u0105\u0142 rosn\u0105\u0107, co z kolei wywo\u0142a\u0142o gwa\u0142towny wzrost ich cen ju\u017c w po\u0142owie 2021 roku. Nast\u0119pnie sytuacj\u0119 pogorszy\u0142a rosyjska inwazja na Ukrain\u0119 w lutym 2022 roku, skutkuj\u0105ca wstrzymaniem dostaw gazu ziemnego i ropy naftowej na europejski rynek. W efekcie ceny tych surowc\u00f3w osi\u0105gn\u0119\u0142y rekordowy poziom, co przyczyni\u0142o si\u0119 te\u017c do wzrostu cen energii elektrycznej.<\/p>\n\n\n\n
\u2013 Trzeci pow\u00f3d, o kt\u00f3rym niekt\u00f3rzy politycy wol\u0105 nie m\u00f3wi\u0107, to nasza w\u0142asna polityka krajowa <\/em>\u2013 przypomina Krzysztof G\u0142owacki. \u2013 G\u0142\u00f3wne bol\u0105czki, kt\u00f3re przez d\u0142ugie lata nie zosta\u0142y w \u017caden spos\u00f3b naprawione, to miks energetyczny, kt\u00f3ry w Polsce wci\u0105\u017c w du\u017cej mierze opiera si\u0119 na paliwach kopalnych. Oko\u0142o 90 proc. w\u0119gla spalanego na cele grzewcze w skali UE jest przepalane przez polskie gospodarstwa domowe. Stan polskiego sektora g\u00f3rniczego jest s\u0142aby, co mogli\u015bmy zaobserwowa\u0107 niedawno, kiedy rz\u0105d musia\u0142 importowa\u0107 w\u0119giel z r\u00f3\u017cnych cz\u0119\u015bci \u015bwiata, poniewa\u017c produkcja krajowa nie nad\u0105\u017ca\u0142a za popytem. Ma\u0142o inwestujemy te\u017c w OZE, wobec czego ci\u0119\u017cko jest nam uzupe\u0142ni\u0107 luki w dostawach.<\/em><\/p>\n\n\n\n
Eksperci WiseEuropa, opieraj\u0105c si\u0119 na autorskim modelu mikrosymulacyjnym, sprawdzili, w jaki spos\u00f3b obecny kryzys energetyczny, z kt\u00f3rym boryka si\u0119 ca\u0142a Europa, przek\u0142ada si\u0119 na bud\u017cety gospodarstw domowych i poszczeg\u00f3lnych grup spo\u0142ecznych w Polsce i innych krajach UE. Z przeprowadzonej przez nich analizy wynika, \u017ce \u015brednio w Unii wy\u017csze rachunki za energi\u0119 elektryczn\u0105, ciep\u0142o czy paliwa transportowe najbardziej uderzaj\u0105 w gospodarstwa o niskich dochodach, dla kt\u00f3rych dodatkowe wydatki stanowi\u0105 znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 bud\u017cetu rozporz\u0105dzalnego. W Polsce najwi\u0119kszy spadek dobrobytu odnotowano w\u015br\u00f3d gospodarstw domowych o stosunkowo wysokim dochodzie. Ta r\u00f3\u017cnica wi\u0105\u017ce si\u0119 ze wzrostem cen paliw transportowych. W przypadku kraj\u00f3w zachodnich mia\u0142 on najwi\u0119kszy wp\u0142yw na spadek dobrobytu klasy \u015bredniej, natomiast w rejonie \u015brodkowo-wschodnim na spadek dobrobytu klasy wy\u017cszej. Eksperci podkre\u015blaj\u0105 jednak, \u017ce mimo tych r\u00f3\u017cnic gospodarstwa ubo\u017csze, chocia\u017c utraci\u0142y mniej dobrobytu ni\u017c gospodarstwa zamo\u017cniejsze, to wci\u0105\u017c znacz\u0105co odczuwaj\u0105 skutki kryzysu i to one najbardziej potrzebuj\u0105 wsparcia.<\/p>\n\n\n\n
Analiza wskazuje te\u017c, \u017ce wy\u017cszy spadek dobrobytu jest zauwa\u017calny tak\u017ce na obszarach wiejskich.<\/p>\n\n\n\n
\u2013 Przyczyn\u0105 jest to, \u017ce mo\u017cliwo\u015bci transportu na obszarach wiejskich s\u0105 znacz\u0105co bardziej ograniczone ni\u017c na obszarach miejskich. Transport publiczny jest s\u0142abiej rozwini\u0119ty, ludzie w wi\u0119kszym stopniu pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 w\u0142asnymi samochodami, a podwy\u017cki cen paliw by\u0142y bardzo wysokie i to w\u0142a\u015bnie prze\u0142o\u017cy\u0142o si\u0119 na taki efekt. Do tego dochodz\u0105 inne czynniki, np. to, \u017ce domy na wsi to cz\u0119sto budynki wolnostoj\u0105ce, kt\u00f3re trudniej ogrza\u0107. Na dodatek gospodarstwa wiejskie korzystaj\u0105 z r\u00f3\u017cnego rodzaju dodatkowej infrastruktury, np. pompy wody do prywatnych studni lub systemy oczyszczania \u015bciek\u00f3w, kt\u00f3ra tak\u017ce konsumuje energi\u0119<\/em> \u2013 m\u00f3wi ekspert WiseEuropa. \u2013 Na skutki obecnego kryzysu w wi\u0119kszym stopniu s\u0105 te\u017c nara\u017cone osoby starsze, kt\u00f3re cz\u0119sto mieszkaj\u0105 same w du\u017cych domach. Trudniej jest je ogrza\u0107, a koszty eksploatacji rozk\u0142adaj\u0105 si\u0119 na mniejsz\u0105 liczb\u0119 os\u00f3b.<\/em><\/p>\n\n\n\n
Przygl\u0105daj\u0105c si\u0119 \u015brednim warto\u015bciom zmiany dobrobytu gospodarstw domowych, Polska wypada do\u015b\u0107 niekorzystnie na tle innych kraj\u00f3w UE, plasuj\u0105c si\u0119 na pi\u0105tej pozycji od ko\u0144ca z wynikiem -4,2 proc. Dla por\u00f3wnania \u015brednia unijna to -3 proc. Najwi\u0119ksze spadki dobrobytu oszacowano dla Estonii i Litwy (prawie -6 proc.), a najmniejsze dla Chorwacji i Portugalii (-1,5 proc.). W zestawieniu region\u00f3w wida\u0107, \u017ce kraje Europy \u015arodkowo-Wschodniej s\u0105 bardziej dotkni\u0119te skutkami kryzysu ni\u017c pa\u0144stwa Europy Zachodniej.<\/p>\n\n\n\n
\u2013 To wynika z prostej przyczyny, mianowicie jeste\u015bmy spo\u0142ecze\u0144stwami ubo\u017cszymi, w zwi\u0105zku z czym udzia\u0142 wydatk\u00f3w na energi\u0119 w naszych dochodach i wydatkach jest po prostu wy\u017cszy <\/em>\u2013 wyja\u015bnia Krzysztof G\u0142owacki. \u2013 Dodatkowo nie pomaga fakt, \u017ce energia \u2013 w przeciwie\u0144stwie do \u017cywno\u015bci \u2013 jest najcz\u0119\u015bciej importowana. Mo\u017cemy co prawda zadba\u0107 o w\u0142asne \u017ar\u00f3d\u0142a energii, na przyk\u0142ad inwestuj\u0105c w przydomowe instalacje OZE, ale do tej pory mia\u0142o to miejsce tylko na ograniczon\u0105 skal\u0119. Nie mo\u017cemy z dnia na dzie\u0144 \u201ewyhodowa\u0107\u201d sobie energii, tak jak mo\u017cemy wyhodowa\u0107 po\u017cywienie, korzystaj\u0105c chocia\u017cby z ni\u017cszych cen, ni\u017cszych stawek robocizny.<\/em><\/p>\n\n\n\n
Eksperci podkre\u015blaj\u0105, \u017ce r\u00f3\u017cnice, jakie wida\u0107 w\u00a0UE w\u00a0skali spadku dobrobytu poszczeg\u00f3lnych grup gospodarstw mog\u0105 sugerowa\u0107, \u017ce potrzebne s\u0105 r\u00f3\u017cne \u015brodki polityczne \u0142agodz\u0105ce wp\u0142yw kryzysu energetycznego, kt\u00f3re b\u0119d\u0105 uwzgl\u0119dnia\u0107 specyfik\u0119 danego pa\u0144stwa UE.\u00a0Na podstawie oceny efekt\u00f3w dotychczasowych rozwi\u0105za\u0144 pomocowych wida\u0107, \u017ce w\u00a0Polsce obni\u017cki podatk\u00f3w zwi\u0105zanych z\u00a0paliwem transportowym przynios\u0142y zdecydowanie wi\u0119ksz\u0105 ulg\u0119 ni\u017c obni\u017cki podatk\u00f3w od energii elektrycznej i\u00a0gazu ziemnego. Wynika to z\u00a0tego, \u017ce gospodarstwa domowe wi\u0119cej wydaj\u0105 na paliwa silnikowe ni\u017c energi\u0119 elektryczn\u0105. Poza tym ceny paliw ros\u0142y w\u00a0badanym okresie znacznie mocniej ni\u017c ceny energii elektrycznej.<\/p>\n\n\n\n