Wolny rynek w katolickiej nauce spo\u0142ecznej to zagadnienie, kt\u00f3re odwo\u0142uje si\u0119 do doktryny Ko\u015bcio\u0142a
Katolickiego wypracowanej g\u0142\u00f3wnie w magisterium papie\u017cy i oparte na zasadzie wolno\u015bci jednostki w
przedsi\u0119biorczo\u015bci i prywatnej w\u0142asno\u015bci. W za\u0142o\u017ceniu powinien to by\u0107 rynek nienaruszony przez
pa\u0144stwo, w kt\u00f3rym decyzje podejmowane s\u0105 przez podmioty wolnorynkowe, a tak\u017ce przestrzegaj\u0105ce
praw i etyki dzia\u0142aj\u0105ce w zgodzie z sensem spo\u0142ecznym.<\/p>\n\n\n\n
Wolny rynek w encyklikach papie\u017cy by\u0142 cz\u0119sto omawiany w kontek\u015bcie spo\u0142ecznej i moralnej
odpowiedzialno\u015bci biznesu oraz potrzeby ochrony godno\u015bci ludzkiej i dobra wsp\u00f3lnego. Papie\u017ce
wielokrotnie podkre\u015blali, \u017ce wolny rynek powinien by\u0107 zarz\u0105dzany w spos\u00f3b etyczny i zgodny z
zasadami solidarno\u015bci spo\u0142ecznej.<\/p>\n\n\n\n
Wolny rynek w kontek\u015bcie encyklik papie\u017cy jest zatem postrzegany jako narz\u0119dzie, kt\u00f3re mo\u017ce
przynie\u015b\u0107 korzy\u015bci, ale tylko pod warunkiem, \u017ce b\u0119dzie dzia\u0142a\u0142 z poszanowaniem godno\u015bci cz\u0142owieka i
etyki chrze\u015bcija\u0144skiej oraz b\u0119dzie s\u0142u\u017cy\u0142 dobru wsp\u00f3lnemu i rozwojowi cz\u0142owieka.<\/p>\n\n\n\n
Papie\u017c Jan Pawe\u0142 II w encyklice \u201eCentesimus Annus” z 1991 roku podkre\u015bli\u0142, \u017ce wolny rynek jest
wa\u017cnym narz\u0119dziem do osi\u0105gni\u0119cia post\u0119pu gospodarczego i dobrobytu, ale jednocze\u015bnie wymaga on
odpowiedzialno\u015bci moralnej ze strony przedsi\u0119biorc\u00f3w oraz pa\u0144stwa.<\/p>\n\n\n\n
Zatem Katolicka nauka spo\u0142eczna, w przeciwie\u0144stwie do klasycznej ideologii wolnego rynku, uznaje, i\u017c
wolno\u015b\u0107 nie powinna by\u0107 absolutna. Wolno\u015b\u0107 ekonomiczna powinna by\u0107 uzupe\u0142niona przez
sprawiedliwo\u015b\u0107 i trosk\u0119 o wykluczonych. W tej optyce, wolny rynek mo\u017ce by\u0107 uznany za instrument
do realizacji warto\u015bci, kt\u00f3re zapewniaj\u0105 rzeczywiste i godne \u017cycie wszystkim ludziom. W jego
podej\u015bciu po\u0142o\u017cony jest nie tylko nacisk na wolno\u015b\u0107 jednostki w sferze ekonomicznej, ale tak\u017ce na to,
aby osi\u0105gni\u0119te korzy\u015bci by\u0142y spo\u0142ecznie sprawiedliwe.<\/p>\n\n\n\n
Jak wskazuje Katechizm Ko\u015bcio\u0142a Katolickiego “Wolno\u015b\u0107 rynku, przejawiaj\u0105ca si\u0119 w swobodnym
handlu i prywatnej w\u0142asno\u015bci, jest wa\u017cnym narz\u0119dziem dla tworzenia bogactwa. Jednak powinna by\u0107
poddana zasadzie subsydiarno\u015bci, aby s\u0142u\u017cy\u0142a dobru wsp\u00f3lnemu”<\/p>\n\n\n\n
Dlatego wolny rynek w katolickiej nauce spo\u0142ecznej musi by\u0107 uzupe\u0142niony jedynie o regulacje i
systemy zapewniaj\u0105ce minimalne wynagrodzenie, uczciwe warunki pracy, ochron\u0119 praw
pracowniczych, na co zwraca uwag\u0119 magisterium przed Soborem Watyka\u0144skim II, a tak\u017ce
rozwi\u0105zania, kt\u00f3re umo\u017cliwiaj\u0105 bardziej r\u00f3wnomierne roz\u0142o\u017cenie bogactwa i zapewnienie dost\u0119pu do
d\u00f3br wsp\u00f3lnych dla ca\u0142ego spo\u0142ecze\u0144stwa, co zosta\u0142o uzupe\u0142nione w nauczaniu posoborowym.
Jako przyk\u0142ad realizacji zasady sprawiedliwo\u015bci papie\u017c Leon XIII w encyklice \u201eRerum Novarum\u201d
pochwala wolny rynek jako spos\u00f3b na popraw\u0119 warunk\u00f3w \u017cycia pracownik\u00f3w, ale jednocze\u015bnie
wskazuje na potrzeb\u0119 ochrony ich godno\u015bci i praw. Zwraca uwag\u0119 na mo\u017cliwo\u015b\u0107 wykorzystywania
biednych pracownik\u00f3w przez zamo\u017cnych przedsi\u0119biorc\u00f3w, co jest sprzeczne z nauk\u0105 ko\u015bcio\u0142a. Papie\u017c
Leon XIII podkre\u015bla r\u00f3wnie\u017c, \u017ce rz\u0105d ma obowi\u0105zek regulowania rynku i interweniowania w
sytuacjach, gdy wolny rynek nie funkcjonuje w spos\u00f3b sprawiedliwy.<\/p>\n\n\n\n
By jednak wyznaczy\u0107 nieprzekraczalne ramy interwencji pa\u0144stwa w nauczaniu papie\u017cy pojawia si\u0119
temat w\u0142asno\u015bci prywatnej i jej poszanowania stosownie do wskaza\u0144 p\u0142yn\u0105cych z nauki Chrystusa.
Przede wszystkim encyklika \u201eRerum Novarum\u201d, wydana w 1891 roku przez papie\u017ca Leona XIII,
porusza kwesti\u0119 godnej pracy i w\u0142asno\u015bci prywatnej. Papie\u017c stwierdza w niej, \u017ce ludzie maj\u0105 prawo do
w\u0142asno\u015bci prywatnej. W\u0142asno\u015b\u0107 prywatna powinna by\u0107 wykorzystywana dla dobra spo\u0142ecznego i
powinna przyczynia\u0107 si\u0119 do dobra zwyk\u0142ych ludzi.<\/p>\n\n\n\n
Encyklika \u201eQuadragesimo Anno\u201d, wydana w 1931 roku przez papie\u017ca Piusa XI, skupia si\u0119 na zasadach
spo\u0142ecze\u0144stwa sprawiedliwego. Papie\u017c podkre\u015bla w niej potrzeb\u0119 rozwoju spo\u0142ecznego, ale<\/p>\n\n\n\n
jednocze\u015bnie stwierdza, \u017ce nie mo\u017ce to odbywa\u0107 si\u0119 kosztem jednostek i ich w\u0142asno\u015bci prywatnej.
W\u0142asno\u015b\u0107 prywatna jest wa\u017cna dla cz\u0142owieka i powinna zosta\u0107 szanowana. Wskazuj\u0105c na zasadnicz\u0105
rol\u0119 prawa w\u0142asno\u015bci Pius XI pisa\u0142: “W\u0142asno\u015b\u0107 prywatna jest nie tylko dozwolona, ale nawet konieczna
do dobrego rozwoju spo\u0142ecze\u0144stwa”.<\/p>\n\n\n\n
Pogl\u0105d ten utrzymany zosta\u0142 r\u00f3wnie\u017c po Soborze Watyka\u0144skim II. Jan Pawe\u0142 II pisa\u0142 w encyklice
\u201eCentesimus Annus\u201d: “W\u0142asno\u015b\u0107 prywatna jest fundamentem wolno\u015bci i d\u0105\u017cenia do doskona\u0142o\u015bci
jednostki oraz podstaw\u0105 osi\u0105gni\u0119\u0107 gospodarczych i spo\u0142ecznych”. Benedykt XVI dodatkowo wyja\u015bnia\u0142
w encyklice \u201eCaritas in Veritate\u201d, \u017ce: \u201eW\u0142asno\u015b\u0107 prywatna powinna s\u0142u\u017cy\u0107 wsp\u00f3lnemu dobru i
znajdowa\u0107 swoje miejsce w ramach systemu spo\u0142eczno-ekonomicznego, kt\u00f3ry przynosi korzy\u015bci
wszystkim obywatelom”. Przestrzega\u0142 jednak w encyklice \u201eSpe Salvi\u201d, \u017ce \u201eW\u0142asno\u015b\u0107 prywatna
powinna by\u0107 zawsze postrzegana przez katolik\u00f3w w kontek\u015bcie zasad solidarno\u015bci i sprawiedliwo\u015bci
spo\u0142ecznej, a nie tylko jako prawo do dysponowania rzeczami”.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Wolny rynek w katolickiej nauce spo\u0142ecznej to zagadnienie, kt\u00f3re odwo\u0142uje si\u0119 do doktryny Ko\u015bcio\u0142aKatolickiego wypracowanej g\u0142\u00f3wnie w magisterium papie\u017cy i oparte na zasadzie wolno\u015bci jednostki wprzedsi\u0119biorczo\u015bci i prywatnej w\u0142asno\u015bci. W za\u0142o\u017ceniu powinien to by\u0107 rynek nienaruszony przezpa\u0144stwo, w kt\u00f3rym decyzje podejmowane s\u0105 przez podmioty wolnorynkowe, a tak\u017ce przestrzegaj\u0105cepraw i etyki dzia\u0142aj\u0105ce w zgodzie z sensem […]<\/p>\n","protected":false},"author":6,"featured_media":11491,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[4],"tags":[194],"class_list":["post-11486","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-eseje-polityczne","tag-katolicka-nauka-spoleczna"],"yoast_head":"\n