\u2013 Polska potrzebuje nowej umowy spo\u0142ecznej \u2013<\/em>\u00a0podkre\u015bla prof. Maciej Kisilowski z\u00a0Uniwersytetu \u015arodkowoeuropejskiego w\u00a0Wiedniu. Jak wskazuje, polskie spo\u0142ecze\u0144stwo jest dzi\u015b spolaryzowane jak nigdy dot\u0105d, a rozwarstwienie i\u00a0napi\u0119cia pog\u0142\u0119bia ustr\u00f3j, w\u00a0kt\u00f3rym zwyci\u0119zca wybor\u00f3w bierze wszystko, a przegrany zostaje z\u00a0niczym.\u00a0<\/h1>\n\n\n\n

\u2013 Najbardziej nienawidzimy tej drugiej strony, je\u015bli czujemy si\u0119 zagro\u017ceni. A obecny system powoduje, \u017ce rzeczywi\u015bcie jeste\u015bmy zagro\u017ceni, poniewa\u017c w\u0142adze centralne mog\u0105 w\u00a0ka\u017cdej chwili narzuci\u0107 nam rozwi\u0105zania, z\u00a0kt\u00f3rymi si\u0119 nie\u00a0zgadzamy, kt\u00f3re s\u0105 dla\u00a0nas obce \u2013<\/em>\u00a0m\u00f3wi ekspert. <\/p>\n\n\n\n

Jak ocenia, kluczem do rozwi\u0105zania problemu jest lepszy podzia\u0142 w\u0142adzy pomi\u0119dzy centrum a samorz\u0105dy wojew\u00f3dzkie i\u00a0gminne. Taki podzia\u0142 pozwoli Polakom w\u00a0wi\u0119kszym stopniu decydowa\u0107 o\u00a0tym, jak chc\u0105 urz\u0105dzi\u0107 swoje lokalne i\u00a0regionalne spo\u0142eczno\u015bci. Alternatyw\u0105 jest bowiem dalsza wojna polsko-polska, niezale\u017cnie od tego, kto wygra nadchodz\u0105ce, jesienne wybory.\u00a0<\/p>\n\n\n\n

\u2013 Cz\u0119\u015b\u0107 Polak\u00f3w jest bardziej progresywna w swoich przekonaniach, czyli liberalna lub lewicowa. Ta cz\u0119\u015b\u0107 chcia\u0142aby, \u017ceby Polska wygl\u0105da\u0142a tak jak pa\u0144stwa Europy Zachodniej. A druga cz\u0119\u015b\u0107 Polak\u00f3w ceni sobie nasz\u0105 odr\u0119bno\u015b\u0107 i wyj\u0105tkowo\u015b\u0107, jest bardziej konserwatywna. Dzisiejszy ustr\u00f3j polityczny powoduje, \u017ce jedna strona wygrywa wybory do Sejmu paroma g\u0142osami, a ta druga, kt\u00f3ra przegra\u0142a, czuje si\u0119 \u201e<\/em>pod okupacj\u0105\u201d<\/em>, nie czuje si\u0119 u siebie, podczas gdy rz\u0105dzi ob\u00f3z przeciwny. Dlatego wa\u017cne, aby t\u0119 w\u0142adz\u0119 inaczej podzieli\u0107. Powinna ona by\u0107 bardziej samorz\u0105dowa, by by\u0142a bli\u017cej ludzi, a nie tylko w centrum na ulicy Wiejskiej w Warszawie \u2013<\/em> m\u00f3wi agencji Newseria Biznes prof. Maciej Kisilowski, profesor prawa i strategii na Uniwersytecie \u015arodkowoeuropejskim w Wiedniu.<\/p>\n\n\n\n

Polskie spo\u0142ecze\u0144stwo jest obecnie bardzo spolaryzowane, g\u0142\u00f3wnie pod wzgl\u0119dem politycznym. Raport \u201ePolaryzacja polityczna w Polsce. Jak bardzo jeste\u015bmy podzieleni?\u201d, opublikowany przez Centrum Bada\u0144 nad Uprzedzeniami, pokazuje, \u017ce zar\u00f3wno zwolennicy PiS, jak i zwolennicy partii opozycyjnych maj\u0105 negatywny stosunek do swoich oponent\u00f3w politycznych, \u017cywi\u0105c niech\u0119\u0107, kt\u00f3ra nierzadko przyjmuje form\u0119 dehumanizacji i prowadzi do postaw agresywnych.<\/p>\n\n\n\n

Te silne podzia\u0142y polityczne pog\u0142\u0119biaj\u0105 nieufno\u015b\u0107, napi\u0119cia i brak sp\u00f3jno\u015bci spo\u0142ecznej. Jak zauwa\u017ca Polskie Towarzystwo Studi\u00f3w nad Przysz\u0142o\u015bci\u0105, to z kolei przek\u0142ada si\u0119 na potencja\u0142 rozwojowy pa\u0144stwa. Polaryzacja spo\u0142eczna powoduje bowiem brak poczucia wsp\u00f3\u0142odpowiedzialno\u015bci obywateli za pa\u0144stwo oraz zanik spo\u0142ecze\u0144stwa obywatelskiego w imi\u0119 walki \u015bcieraj\u0105cych si\u0119 grup interes\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n

\u2013 Najwa\u017cniejszym problemem jest dzi\u015b w Polsce ta atmosfera ci\u0105g\u0142ej wojny, ci\u0105g\u0142ego odbijania sobie pa\u0144stwa \u2013 <\/em>m\u00f3wi ekspert. \u2013 Polska jest tak naprawd\u0119 ogromnym sukcesem, jednym z niewielu pa\u0144stw, kt\u00f3rych gospodarki ros\u0142y w ostatnich dekadach tak szybko. Oczywi\u015bcie chcieliby\u015bmy, \u017ceby wiele rzeczy \u2013 szpitale czy szko\u0142y \u2013 by\u0142o lepszych, ale generalnie najwa\u017cniejsz\u0105 bol\u0105czk\u0105 Polski jest dzi\u015b ustr\u00f3j polityczny, kt\u00f3ry nie roz\u0142adowuje tych konflikt\u00f3w, nie buduje na tym, co wsp\u00f3lne, ale dolewa oliwy do ognia w tych sprawach, w kt\u00f3rych si\u0119 r\u00f3\u017cnimy.<\/em><\/p>\n\n\n\n

Wed\u0142ug eksperta jednym z kluczowych wyzwa\u0144 jest dzi\u015b przywr\u00f3cenie demokratycznych regu\u0142 gry w pa\u0144stwie i wypracowanie stabilnego ustroju, na kt\u00f3ry zgodz\u0105 si\u0119 obywatelki i obywatele reprezentuj\u0105cy g\u0142\u00f3wne nurty polityczne \u2013 od lewicy i libera\u0142\u00f3w po konserwatywn\u0105 prawic\u0119.<\/p>\n\n\n\n

\u2013 Polska potrzebuje nowej umowy spo\u0142ecznej <\/em>\u2013 podkre\u015bla prof. Maciej Kisilowski. \u2013 Nasz system troch\u0119 ugrz\u0105z\u0142, wszyscy czujemy, \u017ce polityka nie spe\u0142nia naszych oczekiwa\u0144. W\u0142\u0105czamy wiadomo\u015bci \u2013 TVP, je\u015bli jeste\u015bmy po stronie konserwatywnej, albo TVN, je\u015bli po stronie opozycyjnej \u2013 i ta polaryzacja, ta wojna polsko-polska jest po prostu nie do zniesienia. I to nie jest wina tego czy innego polityka, czy nawet ca\u0142ego rz\u0105du. To jest w\u0142a\u015bnie problem zasad, kt\u00f3re zbytnio centralizuj\u0105 w\u0142adz\u0119 i powoduj\u0105, \u017ce zwyci\u0119zca bierze wszystko, a przegrany czuje, \u017ce nie ma nic. Ale na szcz\u0119\u015bcie mamy takie instytucje, tzn. nasze wojew\u00f3dzkie i gminne samorz\u0105dy, kt\u00f3re s\u0105 dobrym polem do tego, aby t\u0119 w\u0142adz\u0119 lepiej podzieli\u0107 mi\u0119dzy obywateli.<\/em><\/p>\n\n\n\n

W opublikowanej niedawno ksi\u0105\u017cce \u201eUm\u00f3wmy si\u0119 na Polsk\u0119\u201d grupa 28 ekspert\u00f3w i ekspertek \u2013 reprezentuj\u0105cych r\u00f3\u017cne pogl\u0105dy i r\u00f3\u017cne opcje polityczne \u2013 przedstawi\u0142a propozycj\u0119 nowych, demokratycznych zasad funkcjonowania pa\u0144stwa. W ich ocenie kluczem do stabilnej demokracji jest wi\u0119ksze zaanga\u017cowanie w mechanizmy rz\u0105dzenia krajem samorz\u0105d\u00f3w wojew\u00f3dzkich i gminnych, a tak\u017ce samych obywateli. Dlatego \u2013 jak wskazuj\u0105 \u2013 w Polsce konieczna jest decentralizacja.<\/p>\n\n\n\n

\u2013 Je\u015bli pojedziemy na Podkarpacie, to raczej spotkamy Polak\u00f3w o konserwatywnych pogl\u0105dach, a je\u015bli pojedziemy do Wielkopolski czy na Pomorze Zachodnie \u2013 to bardziej o liberalnych pogl\u0105dach. I nie ma powodu, dla kt\u00f3rego ci Polacy nie mogliby w wi\u0119kszym stopniu decydowa\u0107 o tym, jak urz\u0105dza\u0107 swoje regiony, swoje wojew\u00f3dztwa bardziej w zgodzie z ich warto\u015bciami \u2013 <\/em>m\u00f3wi profesor prawa i strategii na Uniwersytecie \u015arodkowoeuropejskim w Wiedniu.<\/p>\n\n\n\n

Eksperci nie proponuj\u0105 przenoszenia znacznej liczby nowych zada\u0144 do samorz\u0105d\u00f3w. Postuluj\u0105 natomiast, by w tych obszarach, w kt\u00f3rych samorz\u0105d i tak wykonuje ju\u017c zadania publiczne \u2013 jak np. o\u015bwiata \u2013 mia\u0142 wi\u0119ksz\u0105 mo\u017cliwo\u015b\u0107 decydowania aktami prawa miejscowego o sposobach realizacji tych zada\u0144 oraz m\u00f3g\u0142 dostosowywa\u0107 je do swoich regionalnych potrzeb.<\/p>\n\n\n\n

\u2013 Taki nowy kontrakt spo\u0142eczny przyni\u00f3s\u0142by Polsce dwie podstawowe korzy\u015bci. Po pierwsze, na poziomie centralnym zmusza\u0142by polityk\u00f3w do tego, \u017ceby szuka\u0107 kompromisu i wsp\u00f3lnych rozwi\u0105za\u0144. A po drugie, je\u015bli tych rozwi\u0105za\u0144 nie da si\u0119 znale\u017a\u0107, to zawsze by\u0142aby taka \u201e<\/em>opcja awaryjna\u201d<\/em> w postaci tego, \u017ce dane zagadnienie, dan\u0105 polityk\u0119 publiczn\u0105 mo\u017cna by\u0142oby po prostu przenie\u015b\u0107, zdecentralizowa\u0107 na poziom wojew\u00f3dztw, bo nie wszystko musi by\u0107 wsz\u0119dzie takie samo. Wbrew pozorom wi\u0119kszo\u015b\u0107 naszych konflikt\u00f3w \u2013 dotycz\u0105cych np. tego, czy mamy, czy nie mamy handlowa\u0107 w niedziele albo czy mamy mie\u0107 gimnazja \u2013 to nie s\u0105 sprawy, kt\u00f3re musz\u0105 koniecznie wygl\u0105da\u0107 tak samo w ca\u0142ej Polsce. Z kolei w sprawach og\u00f3lnopolskich \u2013 dotycz\u0105cych np. wsparcia dla Ukrainy, mocnej pozycji Polski w NATO i Unii Europejskiej \u2013 jeste\u015bmy raczej zgodni. Natomiast ta zgoda jest dzi\u015b przes\u0142aniana codziennymi konfliktami, kt\u00f3re niepotrzebnie s\u0105 wszystkie skoncentrowane w Warszawie \u2013<\/em> ocenia prof. Maciej Kisilowski.<\/p>\n\n\n\n

Jak podkre\u015bla, polskie spo\u0142ecze\u0144stwo potrzebuje takiej nowej umowy \u2013 stabilnych zasad ustrojowych opartych na decentralizacji. Alternatyw\u0105 jest bowiem dalsza polaryzacja i rozwarstwienie spo\u0142ecze\u0144stwa \u2013 niezale\u017cnie od tego, kto wygra nadchodz\u0105ce, jesienne wybory.<\/p>\n\n\n\n

\u2013 W obecnym systemie ta polaryzacja tylko si\u0119 pog\u0142\u0119bia, bo najbardziej nienawidzimy drugiej strony wtedy, gdy czujemy si\u0119 przez ni\u0105 zagro\u017ceni. A ten scentralizowany system powoduje, \u017ce rzeczywi\u015bcie jeste\u015bmy zagro\u017ceni, poniewa\u017c w\u0142adze centralne mog\u0105 w ka\u017cdej chwili narzuci\u0107 nam rozwi\u0105zania, z kt\u00f3rymi si\u0119 g\u0142\u0119boko nie zgadzamy, kt\u00f3re s\u0105 nam obce. Je\u017celi to b\u0119dzie w\u0142adza progresywna, to Polacy o pogl\u0105dach konserwatywnych poczuj\u0105 si\u0119 przez ni\u0105 okupowani \u2013 i odwrotnie. Dlatego ta nowa umowa spo\u0142eczna jest konieczna, bo alternatyw\u0105 jest po prostu dalsza wojna <\/em>\u2013 m\u00f3wi ekspert z Uniwersytetu \u015arodkowoeuropejskiego w Wiedniu.<\/p>\n\n\n\n

Na temat konieczno\u015bci wprowadzenia nowej umowy spo\u0142ecznej dyskutowano podczas jednego z\u00a0ostatnich spotka\u0144 Thursday Gathering, cyklicznych imprez, kt\u00f3re przyci\u0105gaj\u0105 spo\u0142eczno\u015b\u0107 innowator\u00f3w i\u00a0zach\u0119caj\u0105 do dyskusji na najbardziej pal\u0105ce tematy z\u00a0obszaru gospodarki, technologii i\u00a0spo\u0142ecze\u0144stwa. Spotkania s\u0105 otwarte dla\u00a0wszystkich i\u00a0odbywaj\u0105 si\u0119 w\u00a0ka\u017cdy czwartek w\u00a0warszawskim Varso przy ulicy Chmielnej. Ich organizatorem jest Fundacja Venture Caf\u00e9 Warsaw i\u00a0jej partnerzy.<\/p>\n\n\n\n