W ci\u0105gu trzech ostatnich lat odsetek Polak\u00f3w przyznaj\u0105cych si\u0119 do palenia papieros\u00f3w zacz\u0105\u0142 rosn\u0105\u0107 i\u00a0wynosi ju\u017c prawie 29 proc.\u00a0Wed\u0142ug ekspert\u00f3w dotychczasowe strategie walki z\u00a0na\u0142ogiem tytoniowym okaza\u0142y si\u0119 nieskuteczne, a Ministerstwo Zdrowia dopiero szuka pomys\u0142u, jak to zmieni\u0107.\u00a0<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

\u2013 Po pandemii musimy zweryfikowa\u0107 swoje plany redukcji palenia, ale jednocze\u015bnie zintensyfikowa\u0107 nasze dzia\u0142ania, kt\u00f3re ogranicz\u0105 palenie tytoniu \u2013<\/em>\u00a0odpowiada Waldemar Kraska, wiceminister zdrowia. Jako konieczne wymienia kampanie informuj\u0105ce o\u00a0szkodliwo\u015bci palenia, ale dyskutowane s\u0105 tak\u017ce inne rozwi\u0105zania, np. fiskalne.<\/p>\n\n\n\n

\u2013 Plany Ministerstwa Zdrowia przewidywa\u0142y, \u017ce w 2030 roku liczba pal\u0105cych Polak\u00f3w powinna by\u0107 mniejsza ni\u017c 5 proc. Jednak w okresie trzech lat pandemii zachowania spo\u0142eczne by\u0142y zdecydowanie inne, ni\u017c zak\u0142adali\u015bmy. Pe\u0142na izolacja i wymuszone dzia\u0142ania epidemiczne spowodowa\u0142y, \u017ce cz\u0119\u015bciej przebywali\u015bmy w domu, mieli\u015bmy wi\u0119cej wolnego czasu i wzros\u0142o w tym czasie nie tylko spo\u017cycie tytoniu, ale niestety tak\u017ce napoj\u00f3w alkoholowych \u2013<\/em> m\u00f3wi agencji Newseria Biznes Waldemar Kraska.<\/p>\n\n\n\n

Badania dotycz\u0105ce liczby palaczy od lat pokazywa\u0142y, \u017ce papierosy pali ok. 1\/4 doros\u0142ych Polak\u00f3w i ten odsetek przez d\u0142ugi czas utrzymywa\u0142 si\u0119 na stabilnym poziomie. Jednak w ostatnim czasie zacz\u0105\u0142 niepokoj\u0105co rosn\u0105\u0107. W 2022 roku do codziennego palenia przyzna\u0142o si\u0119 ju\u017c 28,8 proc. doros\u0142ych Polak\u00f3w (30,8 proc. m\u0119\u017cczyzn i 27,1 proc. kobiet). Najwi\u0119cej palaczy jest w\u015br\u00f3d os\u00f3b bezrobotnych (34 proc.), gospody\u0144 domowych (39 proc.) oraz os\u00f3b okre\u015blaj\u0105cych swoj\u0105 sytuacj\u0119 materialn\u0105 jako z\u0142\u0105 (25 proc.) \u2013 wynika z nowego dokumentu \u201eRedukcja palenia papieros\u00f3w i u\u017cywania e-papieros\u00f3w, w szczeg\u00f3lno\u015bci w\u015br\u00f3d m\u0142odego pokolenia Polak\u00f3w\u201d, opracowanego przez ekspert\u00f3w w ramach projektu Polskie Zdrowie 2.0, koordynowanego przez Komitet Zdrowia Publicznego PAN.<\/p>\n\n\n\n

\u2013 Palenie papieros\u00f3w to w Polsce bardzo du\u017cy problem, to jest choroba cywilizacyjna, kt\u00f3ra dotyka du\u017cej liczby naszej populacji, w tym te\u017c niestety m\u0142odych ludzi. To palenie powoduje przedwczesne zgony, m\u00f3wimy tu g\u0142\u00f3wnie o chorobach uk\u0142adu oddechowego, chorobach kr\u0105\u017ceniowo-naczyniowych i onkologicznych. Palenie tytoniu jest w Polsce jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn raka p\u0142uc \u2013<\/em> m\u00f3wi wiceminister zdrowia.<\/p>\n\n\n\n

W Polsce palenie tytoniu stanowi g\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0119 zgon\u00f3w m\u0119\u017cczyzn (26,6 proc. og\u00f3lnej liczby w 2019 roku) oraz drug\u0105 w\u015br\u00f3d kobiet (13,7 proc.). W sumie ka\u017cdego roku z powodu palenia papieros\u00f3w i chor\u00f3b wywo\u0142anych przez na\u0142\u00f3g umiera ponad 80 tys. Polak\u00f3w. Wed\u0142ug raportu PAN finansowe koszty palenia papieros\u00f3w (liczone dla 2012 roku) wynios\u0142y 57 mld dol. Samo leczenie skutk\u00f3w palenia papieros\u00f3w kosztowa\u0142o 7 mld dol.<\/p>\n\n\n\n

\u2013 To jest najwi\u0119ksza, najgro\u017aniejsza plaga zdrowotna w naszym kraju. Ale kiedy popatrzymy na dzia\u0142ania zwi\u0105zane z tym, \u017ceby zniech\u0119ci\u0107 do palenia, to mam wra\u017cenie, \u017ce w Polsce ten temat stanowi tabu \u2013<\/em> m\u00f3wi Andrzej Matyja z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego, by\u0142y prezes Naczelnej Rady Lekarskiej. \u2013 \u015arodowisko lekarskie i decydenci odpowiedzialni za organizacj\u0119 systemu zdrowia, ale tak\u017ce i organizacje pacjenckie traktuj\u0105 ten temat po macoszemu. M\u00f3wimy o narkomanach, alkoholikach, ostatnimi czasy te\u017c o hazardzie, a ten temat palenia papieros\u00f3w jako\u015b nam umyka spod publicznej dyskusji. Tymczasem to jest najwi\u0119ksza zmora naszych czas\u00f3w, a wed\u0142ug WHO jeden z podstawowych czynnik\u00f3w zagro\u017cenia zdrowia publicznego na \u015bwiecie. Tutaj jest konieczno\u015b\u0107 dzia\u0142ania ze strony Ministerstwa Zdrowia, kt\u00f3re jest odpowiedzialne za funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia w naszym kraju.<\/em><\/p>\n\n\n\n

Wiceminister zdrowia, pytany o plany dotycz\u0105ce redukcji liczby palaczy, wymienia mi\u0119dzy innymi obowi\u0105zuj\u0105ce od kilkunastu lat przepisy zakazuj\u0105ce palenia tytoniu w miejscach publicznych, przygotowany przez resort finans\u00f3w plan stopniowych podwy\u017cek cen wyrob\u00f3w tytoniowych i dzia\u0142ania edukacyjne.<\/p>\n\n\n\n

\u2013 Musimy zacz\u0105\u0107 od zwi\u0119kszania \u015bwiadomo\u015bci ju\u017c od najm\u0142odszych lat, czyli w\u015br\u00f3d dzieci. Tutaj jest do\u015b\u0107 du\u017ce pole do dzia\u0142ania<\/em> \u2013 podkre\u015bla Waldemar Kraska. <\/p>\n\n\n\n

Wed\u0142ug ekspert\u00f3w w Polsce dotychczasowe strategie walki z na\u0142ogiem tytoniowym okaza\u0142y si\u0119 ma\u0142o skuteczne. W raporcie PAN eksperci postuluj\u0105 mi\u0119dzy innymi dalsze podnoszenie cen papieros\u00f3w, podniesienie wieku uprawniaj\u0105cego do zakupu u\u017cywek z 18 do 21 lat oraz zaostrzenie regulacji dotycz\u0105cych promocji i reklamy papieros\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n

\u2013 Raport i rekomendacje Polskiej Akademii Nauk pokazuj\u0105, co powinni\u015bmy zrobi\u0107. Ale je\u015bli to si\u0119 oka\u017ce nieskuteczne, to te\u017c mamy propozycje w postaci polityki redukcji szk\u00f3d, czyli mniejszego z\u0142a, kt\u00f3re jest etapem przej\u015bciowym do ca\u0142kowitego zaprzestania palenia <\/em>\u2013 m\u00f3wi Andrzej Matyja.<\/p>\n\n\n\n

W Europie liderami w walce z papierosami s\u0105 dwa kraje: Szwecja, kt\u00f3ra ma ok 5 proc. palaczy, oraz Wielka Brytania, z udzia\u0142em 13 proc. palaczy w og\u00f3le spo\u0142ecze\u0144stwa. Te dwa pa\u0144stwa lata temu postawi\u0142y na polityk\u0119 minimalizacji spo\u0142ecznych i zdrowotnych szk\u00f3d zwi\u0105zanych z paleniem tytoniu oraz promowanie w\u015br\u00f3d palaczy mniej szkodliwych produkt\u00f3w alternatywnych. W po\u0142owie kwietnia br. w\u0142adze Wielkiej Brytanii og\u0142osi\u0142y, \u017ce \u2013 w ramach programu \u201eSwap to stop\u201d (ang. zamie\u0144, \u017ceby przesta\u0107) zamierzaj\u0105 rozda\u0107 palaczom milion e-papieros\u00f3w, dzi\u0119ki czemu do 2030 roku odsetek palaczy ma spa\u015b\u0107 poni\u017cej 5 proc. Podobn\u0105 strategi\u0119 redukcji szk\u00f3d zwi\u0105zanych z medycznymi i spo\u0142ecznymi skutkami uzale\u017cnie\u0144 w\u0142a\u015bnie przyj\u0105\u0142 rz\u0105d Czech.<\/p>\n\n\n\n

\u2013 My\u015bl\u0119, \u017ce mo\u017cemy p\u00f3j\u015b\u0107 podobn\u0105 drog\u0105. Przyk\u0142adowo je\u017celi mamy ubezpieczenie samochodu, jeste\u015bmy do\u015bwiadczonym kierowc\u0105, nie mamy wypadk\u00f3w, to ubezpieczenie jest ta\u0144sze. Podobnie jest, je\u017celi prowadzimy niezdrowy tryb \u017cycia, a to si\u0119 wi\u0105\u017ce np. z paleniem tytoniu, wi\u0119c koszty, jakie ponosi spo\u0142ecze\u0144stwo z powodu naszego zachowania, s\u0105 wi\u0119ksze. Tu tak\u017ce jest pole do tego, aby wprowadzi\u0107 pewne zmiany. Na pewno ta dyskusja powinna si\u0119 rozpocz\u0105\u0107, \u017cadne decyzje oczywi\u015bcie tutaj nie zosta\u0142y podj\u0119te, ale my\u015bl\u0119, \u017ce jest bardzo wa\u017cne, aby\u015bmy wiedzieli, \u017ce nasze zdrowie jest w\u0142a\u015bciwie w naszych r\u0119kach \u2013<\/em> m\u00f3wi wiceminister zdrowia.<\/p>\n\n\n\n

Co istotne, wed\u0142ug najnowszej klasyfikacji chor\u00f3b WHO ICD11 palenie papieros\u00f3w jest klasyfikowane jako choroba \u2013 zaburzenie o pod\u0142o\u017cu psychicznym. Jednak w Polsce nie ma systemowych rozwi\u0105za\u0144 dotycz\u0105cych terapii uzale\u017cnie\u0144 od nikotyny. Osoby uzale\u017cnione od palenia \u2013 w przeciwie\u0144stwie do os\u00f3b uzale\u017cnionych od alkoholu czy narkotyk\u00f3w \u2013 nie mog\u0105 skorzysta\u0107 np. z pomocy psychologa czy psychiatry.<\/p>\n\n\n\n

\u2013 Leki zarejestrowane dla walki z nikotynizmem nie s\u0105 lekami refundowanymi. Mamy te\u017c przychodnie lecz\u0105ce alkoholik\u00f3w, oddzia\u0142y odwykowe, uporali\u015bmy si\u0119 na szcz\u0119\u015bcie z narkomani\u0105, ale z t\u0105 najwi\u0119ksz\u0105 plag\u0105, jak\u0105 jest palenie, jako\u015b nam daleko do rozwi\u0105za\u0144, kt\u00f3re proponuj\u0105 inne kraje europejskie <\/em>\u2013 m\u00f3wi by\u0142y prezes Naczelnej Rady Lekarskiej.<\/p>\n\n\n\n

Jak podaje WHO, papierosy mo\u017cna kupi\u0107 w\u00a0ponad 180 pa\u0144stwach na \u015bwiecie, a liczba palaczy si\u0119ga 1,3 mld. Ka\u017cdego roku z\u00a0powodu palenia papieros\u00f3w na \u015bwiecie umiera ponad 8 mln ludzi, z\u00a0czego ok. 1,2 mln to ofiary biernego palenia.<\/p>\n\n\n\n