Rewolucja go\u017adzik\u00f3w, czyli wojskowy zamach stanu w Portugalii: 25 kwietnia 1974 roku upad\u0142a autorytarna w\u0142adza w Portugalii \u2013 stworzona przez Ant\u00f3nio de Oliveire Salazara Estado Novo. Jak wygl\u0105da\u0142 ten proces i co do niego doprowadzi\u0142o?<\/h2>\n\n\n\n

Nieprzychylny by\u0142 prze\u0142om XIX i XX wieku dla Portugalii. Kraj, kt\u00f3ry w Tordesillas wraz z Hiszpani\u0105 podzieli\u0142 mi\u0119dzy siebie \u015bwiat, stopniowo coraz bardziej traci\u0142 na znaczeniu. Utrata Brazylii w 1822 roku, wzrastaj\u0105ce zad\u0142u\u017cenie zagraniczne oraz coraz gorsze posuni\u0119cia Karola I doprowadzi\u0142y w ko\u0144cu kraj na skraj ruiny. Coraz \u015bmielej poczyna\u0142a sobie opozycja, doprowadzaj\u0105c w ko\u0144cu do morderstwa kr\u00f3la, dwa lata p\u00f3\u017aniej za\u015b obalenia jego nast\u0119pcy i wprowadzenia republiki.<\/p>\n\n\n\n

Rewolucja go\u017adzik\u00f3w: przyczyny<\/strong><\/p>\n\n\n\n

Myli\u0142by si\u0119 jednak ten, kto uzna\u0142by, \u017ce zmiana ustroju oznacza\u0142a popraw\u0119 sytuacji pa\u0144stwa. Zad\u0142u\u017cenie zacz\u0119\u0142o wzrasta\u0107 lawinowo, ci\u0105g\u0142e niepokoje i zawierucha polityczna pogarsza\u0142y sytuacj\u0119 kraju, za\u015b w kwestii stabilno\u015bci Portugalia ustanowi\u0142a niechlubny rekord: w ci\u0105gu szesnastu lat mia\u0142y miejsce czterdzie\u015bci trzy zmiany rz\u0105du. Gdy wi\u0119c w 1926 roku w wyniku zamachu stanu w\u0142adz\u0119 przej\u0105\u0142 gen. Antonio Carmona, cz\u0119\u015b\u0107 ludno\u015bci przyj\u0119\u0142a t\u0119 zmian\u0119 ca\u0142kiem pozytywnie. Ba, ekipa Carmony zacz\u0119\u0142a nawet zdobywa\u0107 pewn\u0105 popularno\u015b\u0107 dzi\u0119ki dzia\u0142aniom Ant\u00f3nia de Oliveiry Salazara, ministra finans\u00f3w, kt\u00f3ry zmniejszy\u0142 zar\u00f3wno bezrobocie, jak i inflacj\u0119 i doprowadzi\u0142 do pierwszego od dawna wzrostu gospodarczego w Portugalii. Jako polityka popularnego, jego desygnowanie na premiera w 1932 by\u0142o oczywistym posuni\u0119ciem.<\/p>\n\n\n\n

By\u0142 to pocz\u0105tek najd\u0142u\u017cszej w dziejach Europy dyktatury. Salazar rz\u0105dzi\u0142 krajem niemal a\u017c do swej \u015bmierci w 1970 roku, buduj\u0105c swoje Estado Novo<\/em>, Nowe Pa\u0144stwo. By\u0142 to konstrukt pa\u0144stwowy do\u015b\u0107 specyficzny, bazuj\u0105cy na katolicyzmie integralnym oraz korporacjonizmie. Tendencja do nazywania jego re\u017cimu faszystowskim uprawomocniona jest jednak tylko brakiem jednoznacznej definicji faszyzmu. Por\u00f3wnuj\u0105c Estado Novo<\/em> z faszyzmem w\u0142oskim i niemieckim nazizmem (tak\u017ce nie b\u0119d\u0105cymi to\u017csamymi ustrojami) wida\u0107 bardzo wyra\u017ane r\u00f3\u017cnice: brak szowinizmu narodowego, brak ekspansjonizmu, przyzwolenie na posiadanie w\u0142asno\u015bci prywatnej, oparcie na katolickiej nauce spo\u0142ecznej i konserwatyzmie tudzie\u017c ograniczone stosowanie policji politycznej. Sam Salazar wielokrotnie pot\u0119pia\u0142 obydwa wzmiankowane ideologie za ich poganizm, rasizm i totalitaryzm. Podczas II wojny \u015bwiatowej mimo, \u017ce oficjalnie neutralna, Portugalia zachowywa\u0142a przychylno\u015b\u0107 stronie alianckiej, po niej za\u015b by\u0142o w\u015br\u00f3d pa\u0144stw za\u0142o\u017cycielskich NATO.
<\/p>\n\n\n\n

\n