Zadania rz\u0105du polskiego po odbudowaniu pa\u0144stwa by\u0142y wielekro\u0107 trudniejsze od zada\u0144 wszelkich innych rz\u0105d\u00f3w. Polega\u0142y one nie tylko na sprawowaniu normalnych czynno\u015bci rz\u0105du, na za\u0142atwianiu spraw polityki bie\u017c\u0105cej, wewn\u0119trznej i zewn\u0119trznej, ale tak\u017ce \u2013 i to przede wszystkim \u2013 nale\u017ca\u0142a do nich ogromna praca odbudowywania tego, co wieloletnie rz\u0105dy obce zniszczy\u0142y, i odrabiania tego, co zrobi\u0142y one dla zwi\u0105zania poszczeg\u00f3lnych zabor\u00f3w z obcymi organizmami gospodarczymi, cywilizacyjnymi i politycznymi. Wymaga\u0142o to pot\u0119\u017cnej my\u015bli tw\u00f3rczej, opartej na g\u0142\u0119bokim zrozumieniu przesz\u0142o\u015bci i na patrzeniu w dalsz\u0105 przysz\u0142o\u015b\u0107, na zdolno\u015bci do po\u015bwi\u0119cenia korzy\u015bci bie\u017c\u0105cych dla dobra przysz\u0142ych pokole\u0144, wymaga\u0142o u rz\u0105d\u00f3w ludzi, b\u0119d\u0105cych z umys\u0142u i z charakteru istotnymi m\u0119\u017cami stanu. <\/p>\n\n\n\n

Warunki, w kt\u00f3rych wyros\u0142o wsp\u00f3\u0142czesne pokolenie polskie, nie sprzyja\u0142y wychowaniu takich ludzi. Jednak\u017ce nieszcz\u0119\u015bcie tkwi\u0142o nie tyle w tym, ile w zagadnieniu wytworzenia takiego rz\u0105du, kt\u00f3ry by do powy\u017cszych zada\u0144 najbardziej dorasta\u0142. Polska nie obfitowa\u0142a, bo \u2013 \u015bwie\u017co przywr\u00f3cona do pa\u0144stwowego \u017cycia \u2013 obfitowa\u0107 nie mog\u0142a w wybitne si\u0142y polityczne: ale gorzej by\u0142o, \u017ce mia\u0142a najtrudniejsze warunki do tego, \u017ceby wytworzy\u0107 rz\u0105d dobry o tyle, o ile j\u0105 sta\u0107 na to by\u0142o. Gdy chodzi o wewn\u0119trzne warunki, by\u0142y one fatalne. Wspomnieli\u015bmy ju\u017c o nich wy\u017cej. Ani brak r\u00f3wnowagi spo\u0142ecznej, b\u0119d\u0105cy wynikiem rewolucji gospodarczej i spo\u0142ecznej ostatnich lat kilkudziesi\u0119ciu, ani stan umys\u0142\u00f3w w ziemiach z ludno\u015bci\u0105 niepolskiego j\u0119zyka, ani wreszcie nies\u0142ychane za\u017cydzenie kraju nie wytwarza\u0142y warunk\u00f3w do oddania w\u0142adzy w r\u0119ce najlepszych, najodpowiedniejszych ludzi. Do tego trzeba doda\u0107 atmosfer\u0119 moraln\u0105 czasu, mianowicie sp\u00f3\u017anione w por\u00f3wnaniu ze spo\u0142ecze\u0144stwami zachodnimi, a maj\u0105ce w sobie co\u015b z gorliwo\u015bci prozelityzmu zmaterializowanie, wzmocnione nadto przez ducha spekulacji z czas\u00f3w wojny i bezpo\u015brednio powojennych. <\/p>\n\n\n\n

Skutkiem tego bardzo liczne i silne w kraju \u017cywio\u0142y wykaza\u0142y ca\u0142kowit\u0105 \u015blepot\u0119 i oboj\u0119tno\u015b\u0107 na szersze zadania wyzwolonego narodu i rzuci\u0142y si\u0119 na odbudowane pa\u0144stwo, jak na \u015bwie\u017co nape\u0142nione koryto. Jeszcze gorsze, jeszcze niebezpieczniejsze by\u0142y warunki zewn\u0119trzne. W pierwszej chwili Polska by\u0142a wysp\u0105 w morzu otaczaj\u0105cej j\u0105 doko\u0142a rewolucji. To pcha\u0142o \u017cywio\u0142y najmniej polskie i najwi\u0119cej politycznie zdemoralizowane do przeniesienia tej rewolucji na grunt \u015bwie\u017co odbudowanego a jeszcze nie zorganizowanego pa\u0144stwa; wzmacnia\u0142o znakomicie radykalizm innych, rodzi\u0142o w ich umys\u0142ach najniedorzeczniejsze pomys\u0142y konstytucyjne, wreszcie na najbardziej polskie i najrozs\u0105dniejsze \u017cywio\u0142y mia\u0142o wp\u0142yw taki, \u017ce sk\u0142ania\u0142o je do dalekiej ust\u0119pliwo\u015bci na rzecz radykalnych d\u0105\u017ce\u0144. <\/p>\n\n\n\n

Liberalizm polityczny le\u017ca\u0142 w tradycjach Rzeczypospolitej szlacheckiej; zakwit\u0142 on w Polsce XIX stulecia pod silnymi wp\u0142ywami maso\u0144skimi; dopiero ruch narodowy, kt\u00f3ry si\u0119 zacz\u0105\u0142 organizowa\u0107 na kilkana\u015bcie lat przed ko\u0144cem stulecia, wyra\u017anie mu si\u0119 przeciwstawi\u0142 i poszed\u0142 z nim do walki. By\u0142a to wszak\u017ce walka ideowa, nie mia\u0142a ona sposobno\u015bci zamieni\u0107 si\u0119 w praktyczn\u0105, a st\u0105d zasady ruchu narodowego nie do\u015b\u0107 silnie zakorzeni\u0142y si\u0119 w duszach szerszych jego zast\u0119p\u00f3w. To te\u017c po odbudowaniu pa\u0144stwa polskiego, polski ob\u00f3z narodowy okaza\u0142 si\u0119 nie tylko zbyt ust\u0119pliwy wobec liberalizmu politycznego, ale cz\u0119\u015b\u0107 jego ludzi sama si\u0119 nim zarazi\u0142a. <\/p>\n\n\n\n

Najbardziej fataln\u0105 na zewn\u0105trz Polski okoliczno\u015bci\u0105 by\u0142o to, \u017ce w powojennej Europie istnia\u0142y pot\u0119\u017cne czynniki, d\u0105\u017c\u0105ce do zniszczenia \u015bwie\u017co odbudowanego pa\u0144stwa polskiego, a przynajmniej do odebrania mu warunk\u00f3w istotnej niepodleg\u0142o\u015bci. Niemcy, pomimo os\u0142abienia przez kl\u0119sk\u0119 wojenn\u0105 i przez maso\u0144sk\u0105 rewolucj\u0119 polityczn\u0105, uwa\u017ca\u0142y odzyskanie tego, co straci\u0142y na rzecz Polski, za jedno z najpilniejszych swoich zada\u0144, mia\u0142y za\u015b do\u015b\u0107 energii i \u015brodk\u00f3w dla rozwini\u0119cia w tym kierunku \u017cywej akcji. \u017bydostwo mi\u0119dzynarodowe, osi\u0105gn\u0105wszy po zako\u0144czeniu wojny tylko w cz\u0119\u015bci to, co sobie stawia\u0142o za cel w sprawie polskiej, po zawarciu pokoju nie przesta\u0142o nadal pracowa\u0107 dla tego celu. Prowadzi\u0142o ono swoje bezpo\u015brednie roboty na gruncie polskim; b\u0119d\u0105c za\u015b dusz\u0105 akcji, maj\u0105cej odda\u0107 losy \u015bwiata w r\u0119ce Ameryki, Anglii i Niemiec, robi\u0142o wszystko, co by\u0142o do zrobienia, a\u017ceby przygotowa\u0107 powodzenie planu na wsch\u00f3d od Niemiec. <\/p>\n\n\n\n

T\u0119 robot\u0119 prowadzono r\u00f3wnie\u017c ze strony angielskiej, je\u017celi nie ca\u0142kiem oficjalnie, to jednak z niema\u0142\u0105 energi\u0105. Nawiasem zauwa\u017cymy, \u017ce po tym, co powiedziano wy\u017cej o dezintegracji polityki zewn\u0119trznej mocarstw, s\u0142owa \u201eze strony angielskiej\u201d niekoniecznie maj\u0105 znaczy\u0107: ze strony rz\u0105du angielskiego. Akcja angielska na zewn\u0105trz, nawet akcja prowadzona przez urz\u0119dnik\u00f3w i oficer\u00f3w angielskich, nie zawsze jest akcj\u0105 rz\u0105du angielskiego. Zdarza si\u0119 to zreszt\u0105 i w innych pa\u0144stwach. <\/p>\n\n\n\n

Do tych, wrogich Polsce czynnik\u00f3w zewn\u0119trznych trzeba doda\u0107 masoneri\u0119, kt\u00f3ra pozornie opiekuje si\u0119 jednakowo wszystkimi narodami, ale s\u0142u\u017cy g\u0142\u00f3wnie interesom tych, kt\u00f3re najmocniejsz\u0105 w niej maj\u0105 pozycj\u0119. Lekcewa\u017cy\u0142a ona sobie sw\u0105 prac\u0119 w Polsce, dop\u00f3ki ta \u017cy\u0142a w niewoli i by\u0142a uwa\u017cana za nar\u00f3d gin\u0105cy. Z chwil\u0105 wszak\u017ce odbudowania naszego pa\u0144stwa, masoneria rzuci\u0142a si\u0119 na Polsk\u0119 i rozpocz\u0119\u0142a w niej przy\u015bpieszony werbunek. Znalaz\u0142a tu du\u017co wdzi\u0119cznego materia\u0142u w ludziach, kt\u00f3rzy nazajutrz po odbudowaniu pa\u0144stwa pracowali my\u015bl\u0105 nad tym, kt\u00f3r\u0119dy by doj\u015b\u0107 najszybciej do kariery w tym pa\u0144stwie. Propozycja za\u015b wst\u0105pienia do lo\u017cy by\u0142a cz\u0119sto jednoznaczn\u0105 z propozycj\u0105 obj\u0119cia tego czy innego stanowiska. W ka\u017cdym za\u015b razie wst\u0105pienie do organizacji, kt\u00f3ra by\u0142a g\u0142\u00f3wnym zwyci\u0119zc\u0105 w wojnie \u015bwiatowej, otwiera\u0142o przed cz\u0142owiekiem pon\u0119tne widoki. Wszystkie wrogie nam czynniki, kt\u00f3re tu wyliczono, pracowa\u0142y przeciw naszej przysz\u0142o\u015bci nie tylko poza granicami Polski, ale i w samej Polsce.<\/p>\n\n\n\n

Roman Dmowski<\/strong><\/p>\n\n\n\n

fragm. ksi\u0105\u017cki “Przewr\u00f3t”<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Zadania rz\u0105du polskiego po odbudowaniu pa\u0144stwa by\u0142y wielekro\u0107 trudniejsze od zada\u0144 wszelkich innych rz\u0105d\u00f3w. Polega\u0142y one nie tylko na sprawowaniu normalnych czynno\u015bci rz\u0105du, na za\u0142atwianiu spraw polityki bie\u017c\u0105cej, wewn\u0119trznej i zewn\u0119trznej, ale tak\u017ce \u2013 i to przede wszystkim \u2013 nale\u017ca\u0142a do nich ogromna praca odbudowywania tego, co wieloletnie rz\u0105dy obce zniszczy\u0142y, i odrabiania tego, co […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":10276,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[41,43],"tags":[],"class_list":["post-10275","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-historia-i-idea","category-okres-miedzywojenny-i-okupacja"],"yoast_head":"\n