16 czerwca 2025
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Kongres Wszechpolski 1924 – manifest siły obozu narodowego

Jesienią 1924 roku Warszawa stała się areną jednej z największych politycznych demonstracji wczesnej II Rzeczypospolitej. 26 października rozpoczął się Kongres Wszechpolski Związku Ludowo-Narodowego – wydarzenie, które miało nie tylko zademonstrować siłę organizacyjną obozu narodowego, lecz także nakreślić kierunek, w jakim według jego liderów powinna zmierzać odrodzona Polska. Na Kongres przybyło około 5 tysięcy delegatów z […]

Czytaj dalej
Historia i idea Początki Myśli

Armia Polska we Francji 1917–1919: Błękitna Armia w służbie niepodległości

Idea stworzenia polskich sił zbrojnych u boku państw Ententy narodziła się natychmiast po wybuchu I wojny światowej. Polonia na Zachodzie, zwłaszcza we Francji, dostrzegała w konflikcie szansę na umiędzynarodowienie sprawy polskiej i odbudowę niepodległego państwa. Już 21 sierpnia 1914 roku rząd francuski wyraził zgodę na formowanie polskich oddziałów, choć w praktyce ograniczyło się to do […]

Czytaj dalej
Historia i idea Początki Myśli

Spotkanie w Tokio: Dmowski i Piłsudski – pojedynek wizji w cieniu wojny

W lipcu 1904 roku, na drugim końcu świata, w stolicy Japonii, doszło do wydarzenia, które przeszło do historii jako jedno z najbardziej symbolicznych starć dwóch największych polskich nurtów politycznych pierwszej połowy XX wieku. Roman Dmowski i Józef Piłsudski – polityczni antagoniści, spotkali się dwukrotnie w Tokio. To nie była zwykła rozmowa. To była konfrontacja idei, […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Obóz Wielkiej Polski

Obóz Wielkiej Polski powstał w okresie szczególnych napięć politycznych, stanowiąc odpowiedź na przejęcie władzy przez sanację po zamachu majowym w 1926 roku. Roman Dmowski dostrzegł wówczas potrzebę stworzenia ruchu, który nie tylko będzie przeciwwagą dla autorytarnej władzy Józefa Piłsudskiego, lecz także stanie się narzędziem odbudowy narodowego ducha w społeczeństwie. OWP nie miał być klasyczną partią […]

Czytaj dalej
Eseje polityczne

Warto przeczytać: Krzysztof Kosiński „Bunt duszy polskiej. O twórczości politycznej i literackiej Romana Dmowskiego”

Roman Dmowski to postać, która budzi emocje – podziw, sprzeciw, a często i niezrozumienie. Dr hab. Krzysztof Kosiński w książce „Bunt duszy polskiej. O twórczości politycznej i literackiej Romana Dmowskiego” nie proponuje prostego sądu. Zamiast tego daje czytelnikowi narzędzie do samodzielnego myślenia – analizuje dorobek Dmowskiego nie jako zbiór historycznych artefaktów, ale jako wyraz głębokiego […]

Czytaj dalej
Historia i idea Postacie

“Wielki Zapomniany” współtwórca endecji – Teofil Wielogórski

Teofil Waligórski to postać, która odegrała istotą rolę w kształtowaniu myśli politycznej Narodowej Demokracji.  Jako działacz polityczny, publicysta i członek Ligi Narodowej był zaangażowany w organizowanie struktur narodowych oraz kształtowanie strategii politycznej, której celem była obrona interesów Polaków pod zaborami. Jego życie i działalność odzwierciedlają nie tylko złożoność ówczesnej polityki narodowej, ale również trudności, z […]

Czytaj dalej
Eseje polityczne

Warto przeczytać: “Polityka polska i odbudowanie państwa” Romana Dmowskiego

„Polityka polska i odbudowanie państwa” to jedno z najważniejszych dzieł Romana Dmowskiego, wydane po raz pierwszy w 1925 roku. Książka ta jest swoistym pamiętnikiem politycznym, przedstawiającym działania obozu narodowego na rzecz odzyskania niepodległości przez Polskę. Dmowski szczegółowo opisuje kulisy polityki polskiej w latach poprzedzających I wojnę światową, przebieg samej wojny oraz negocjacje prowadzące do ustanowienia […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Polityczne ramię endecji po odzyskaniu niepodległości: Związek Ludowo-Narodowy

Związek Ludowo-Narodowy (ZLN) był polską partią polityczną o charakterze narodowo- demokratycznym, działającą w okresie II i będącą kontynuatorką idei Narodowej Demokracji (endecji), skupiając środowiska narodowe i konserwatywne. Był jednym z najważniejszych ugrupowań na polskiej scenie politycznej w latach 1919-1928. Partia odgrywała kluczową rolę w procesie kształtowania państwowości i porządku ustrojowego odrodzonej Polski. ZLN został utworzony […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Roman Dmowski: Kościół, naród i państwo

I. WOLNOMULARSTWO W WALCE Z KOŚCIOŁEM I RELIGIĄ Zagadnienie roli Kościoła w życiu państw i ludów przybierało rozmaitą, czasami bardzo ostrą postać w różnych okresach dziejów średniowiecznych i nowożytnych. W najtrudniejszą wszakże i najniebezpieczniejszą fazę weszło ono, zaczynając od wieku XVIII, kiedy, postawiono znak zapytania nad rolą nie już Kościoła, ale religii w życiu jednostki, […]

Czytaj dalej
Historia i idea Rocznice

14 stycznia 1885 r. Zygmunt Balicki zakłada Związek Młodzieży Polskiej “Zet”

14 stycznia obchodzimy 138. rocznicę powstania Związku Młodzieży Polskiej „Zet” – tajnej organizacji studenckiej, która odegrała kluczową rolę w kształtowaniu polskiego ruchu niepodległościowego pod koniec XIX i na początku XX wieku. Założony tego właśnie dnia w 1887 roku w Krakowie przez Zygmunta Balickiego, “Zet” stał się kuźnią przyszłych liderów politycznych i społecznych, dążących do odzyskania […]

Czytaj dalej