26 marca 2024
Historia i idea Rocznice

Rocznica śmierci Romana Dmowskiego

2 stycznia 1939 r. po długiej chorobie zmarł o godz. 1:05 Roman Dmowski, twórca i wieloletni lider Narodowej Demokracji. 

Po udarze mózgu, który przeszedł w 1937 r., zamieszkał u swoich przyjaciół, w majątku dworskim Mieczysława Niklewicza we wsi Drozdowo.

Władze Stronnictwa Narodowego chciały zabalsamować zwłoki, lecz nie zgodziła się na to rodzina Niklewiczów. Nie zrealizowano również koncepcji pochowania Dmowskiego w katedrze poznańskiej obok Mieszka I i Bolesława Chrobrego, gdyż nie wyraził na to zgody prymas August Hlond. Uroczystości żałobne odbyły się w Drozdowie oraz w katedrze w pobliskiej Łomży.

Po przewiezieniu ciała do Warszawy 5 stycznia 1939 r. uroczystości kontynuowano w archikatedrze warszawskiej, gdzie przez 14 godzin wystawienia trumny z ciałem hołd zmarłemu oddało ok. 150 tys. osób. W tej świątyni 7 stycznia została odprawiona msza św. pogrzebowa, po czym Roman Dmowski został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie. Podczas jego pogrzebu, według źródeł sanacyjnych (nieprzychylnych Dmowskiemu), wzięło udział 100 tysięcy osób. Zdaniem organizatorów, w pogrzebie mogło wziąć udział nawet 200-250 tysięcy osób.