Odrodzenie uczuć narodowych w Europie, tak charakterystyczne dla historii XIX-go wieku, zastało Polskę podzieloną przez rozbiorców, niewolną, wyzutą z niezawisłości politycznej. Musiało to zaciążyć na charakterze polskiego patriotyzmu, który stał się szczególniej obronny, defensywny, negatywny. Nasze pieśni narodowe oplatają się około słowa „nie”; „Jeszcze Polska nie zginęła”, „Nie rzucim ziemi skąd nasz ród”. Ten sam zresztą […]
Historia myśli narodowej
Okres międzywojenny
Historia myśli narodowej
Okres międzywojenny
Adam Heydel: Etatyzacja sumień
Etatyzacja życia gospodarczego prowadzi do coraz dalej idącego zacieśniania swobody jednostki w rozporządzaniu się swoim majątkiem. Jest ona podrywaniem podstawy naszej cywilizacji: prawa własności. Coraz lepiej uświadamia sobie społeczeństwo polskie zgubne skutki etatyzmu na tym polu. Prócz kilku zaślepieńców, prócz takich ideologów socjalizmu jak pan Jędrzej Moraczewski, nie ma już chyba w Polsce zwolenników etatyzacji […]
Historia myśli narodowej
Okres międzywojenny
Wojciech Kwasieborski: Podstawy narodowego poglądu na świat
Wojciech Kwasieborski (1914 – 1940) był publicystą i redaktorem, jednym z czołowych działaczy Ruchu Narodowo-Radykalnego „Falanga”. Już jako nastolatek związał się z organizacjami narodowymi. W 1933 r. wszedł w skład Komitetu Redakcyjnego „Akademika Polskiego”, w którym pełnił funkcję przewodniczącego sekcji historii ruchu narodowego. W 1937 r. wszedł w skład Komitetu Redakcyjnego Ruchu Młodych pod kierownictwem Bolesława Piaseckiego, którego owocem […]
Historia myśli narodowej
Okres międzywojenny
Jan Mosdorf: Tradycja i tradycjonalizm
Każde pokolenie musi własnym wysiłkiem z materiałów pozostawionych przez przodków i tych, które zmieniona rzeczywistość jemu dopiero udostępniła budować na nowo swą własną syntezę, tak jak poszczególny człowiek ustawicznym trudem musi co dzień budować na nowo swą harmonię wewnętrzną. Nawet gdyby wyjątkowe jakieś pokolenie zbudowało syntezę niezmiernie bliską harmonii społecznej, praca jego, choć płodna w skutkach, […]
Historia myśli narodowej
Okres międzywojenny
Tadeusz Gluziński: Człowiek i dzieje
Rasa biała w dziejach świata cywilizowanego przez szereg stuleci odgrywała rolę zdobywcy. W starożytności dumny Rzym rozpostarł swą władzę poprzez całą Europę aż w głębie Azji i czarnego kontynentu. Za mieczem wojennym szły pługi, pojawiały się bite drogi i akwedukty; dzikie przestrzenie zamieniały się w urodzajne kraje. Zapanował ład i bezpieczeństwo życia, rozkwitały miasta. I […]
Historia myśli narodowej
Okres międzywojenny
Skorek: Roman Rybarski i Adam Heydel – analiza porównawcza
Dorobek teoretyczny ekonomistów międzywojennych poszedł w zapomnienie, gdy polskie katedry ekonomiczne przyjęły socjalizm rynkowy za punkt wyjścia swoich rozważań. Polacy do dzisiaj odczuwają skutki tego monopolu myśli. Wraz z transformacją ustrojową bezkrytycznie wymieniono centralne planowanie na paradygmat neoklasyczny. Nie było głosów sprzeciwu, ponieważ odcięto nas od korzeni, ponieważ brakowało naukowców, którzy posiadali własną wizję funkcjonowania […]
Historia myśli narodowej
Okres międzywojenny
Roman Dmowski: Polska nazajutrz po odbudowaniu
Zadania rządu polskiego po odbudowaniu państwa były wielekroć trudniejsze od zadań wszelkich innych rządów. Polegały one nie tylko na sprawowaniu normalnych czynności rządu, na załatwianiu spraw polityki bieżącej, wewnętrznej i zewnętrznej, ale także – i to przede wszystkim – należała do nich ogromna praca odbudowywania tego, co wieloletnie rządy obce zniszczyły, i odrabiania tego, co […]
Historia myśli narodowej
Okres międzywojenny
Między narodem a państwem – Roman Rybarski
Rybarski o narodzie Naród jest moralną jednością, składającą się nie tylko z żyjących pokoleń, lecz również z przeszłych i przyszłych. Interesy wspólnoty narodowej należy stawiać ponad prawami jednostki. Według Rybarskiego nacjonalizm jest kierunkiem, który bierze za punkt wyjścia odrębność narodową i uważa ją za najwyższe dobro. Później to pojęcie rozumiał jako prąd duchowy, który fakt […]
Historia myśli narodowej
Okres międzywojenny
Roman Dmowski: Ta ziemia musi być nasza!
Fragment powieści “Dziedzictwo” wydanej pod pseudonimem Kazimierz Wybranowski. Mecenas Culmer, pomimo wszystko, miał cele, dla których umiał się poświęcać. Choć Twardowski uważał go za łotra bez zasad, miał on swoje zasady; nie te wprawdzie, które wygłaszał i które mu przypisywano w szerokich kołach, ale zasady miał… . Pod względem tych zasad niżej stał od swego […]