23 marca 2025
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Roman Dmowski: Ta ziemia musi być nasza!

Fragment powieści “Dziedzictwo” wydanej pod pseudonimem Kazimierz Wybranowski. Mecenas Culmer, pomimo wszystko, miał cele, dla których umiał się poświęcać. Choć Twardowski uważał go za łotra bez zasad, miał on swoje zasady; nie te wprawdzie, które wygłaszał i które mu przypisywano w szerokich kołach, ale zasady miał… . Pod względem tych zasad niżej stał od swego […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Jan Mosdorf: Brzask renesansu katolickiego

Będę szczery. Nie od razu – ja przynajmniej – doszedłem do tego stanowiska, a i dziś, sądzę, z katolickiego punktu widzenia można mi niejedno zarzucić. (…) Zacząłem podchodzić do katolicyzmu od strony socjologicznej, od jego wartości społecznej, traktowałem go utylitarnie, nie w wulgarnym, oczywiście znaczeniu tego słowa, polegającym na korzyści sojuszu z klerem, ale w tym […]

Czytaj dalej
Historia i idea Rocznice

80 lat temu powołano Narodowe Siły Zbrojne

80 lat temu, 20 września 1942 r., powołano Narodowe Siły Zbrojne, drugą co do wielkości formację zbrojną Polski Podziemnej. Pod sowiecką okupacją żołnierze NSZ byli najbardziej zaciekle represjonowaną częścią podziemia antykomunistycznego, a w propagandzie oskarżani o kolaborację z Niemcami. Już w październiku 1939 r. pod okupacją niemiecką powstawały pierwsze organizacje konspiracyjne wywodzące się z obozu […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Roman Dmowski: Wolnomularstwo w walce z kościołem i religią

Zagadnienie roli Kościoła w życiu państw i ludów przybierało rozmaitą, czasami bardzo ostrą postać w różnych okresach dziejów średniowiecznych i nowożytnych. W najtrudniejszą wszakże i najniebezpieczniejszą fazę weszło ono, zaczynając od wieku XVIII, kiedy, postawiono znak zapytania nad rolą nie już Kościoła, ale religii w życiu jednostki, rodziny i narodu. Okres dziejów, który się rozpoczął w […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Feliks Koneczny: Harmider etyk w Polsce

Od dawien trwa w nauce spór o to, czy istnieje jakaś powszechna moralność, jakiś trzon etyki, wspólny wszystkim czasom i miejscom. Nikt nie będzie przeciwny marzeniu, by wszyscy byli moralnymi, lecz odezwie się zaraz wątpliwość i zakołacze pytaniem: a na jakiż sposób maja być moralnymi ci „wszyscy”? Trudno dotrzeć do jakiejś wspólnoty wobec niesłychanych rozbieżności, […]

Czytaj dalej
Historia i idea Początki Myśli

Zygmunt Balicki: Dylemat dziejowy

Polska, przez cały ciąg swoich popiastowskich dziejów, nie miała ani pierwszorzędnych polityków, ani mężów stanu, którzy by wyraźne swe na jej losach wycisnęli piętno. Nie miała ich, bo ich nie wydawała, i chyba przybysz, jak Stefan Batory, krótkimi swymi rządami podniósł myśl polityczną na wyżyny zadań dziejowych. Fakt ten tak bezsporny, tak bijący w oczy, […]

Czytaj dalej
Historia i idea Okres międzywojenny i okupacja

Adam Heydel: Nacjonalizm nowoczesny a polska polityka wschodnia

Wysuwane niejednokrotnie w czasie wojny, wywieszone jako oficjalny sztandar pokojowych zapasów dyplomatycznych hasło: „samostanowienia o sobie narodów” straciło wiele ze swej rewelacyjnej wyrazistości w zetknięciu z konkretnym życiem politycznym. Natężenie namiętności i walka o najbliższe interesy, jaka się rozwinęła w okresie realizowania rezultatów wysiłków wojennych, niewiele pozostawiły miejsca obok siebie. Życie zasłoniło przed oczyma twórców […]

Czytaj dalej
Historia i idea Rocznice

83 rocznica śmierci Romana Dmowskiego

2 stycznia 1939 r. w Drozdowie koło Łomży po ciężkiej chorobie zmarł Roman Dmowski – polityk, dyplomata, mąż stanu, pisarz, publicysta, gorący patriota, założyciel Komitetu Narodowego Polskiego (uznanego przez państwa Ententy za oficjalną reprezentację dyplomatyczną Polaków), główny twórca ruchu narodowodemokratycznego (Narodowa Demokracja, endecja), współtwórca niepodległej Polski. Urodził się 9 sierpnia 1864 r. w Kamionku (dziś […]

Czytaj dalej