Trzech obywateli Rumunii zostało tymczasowo aresztowanych na trzy miesiące w związku z podejrzeniem udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, której celem było wyłudzanie świadczeń z programów społecznych „500 plus” i „800 plus”. Wartość strat dla budżetu państwa szacuje się na co najmniej 179 tysięcy złotych. Prokuratura nie wyklucza, że rzeczywista skala procederu może być znacznie większa.
Zatrzymani mieli w systematyczny sposób składać fałszywe wnioski o wypłatę świadczeń wychowawczych, podając nieprawdziwe informacje dotyczące miejsca pobytu, sytuacji rodzinnej oraz liczby dzieci. Jak ustalili śledczy, wnioski trafiały do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a dołączone do nich dane osobowe sugerowały, że cudzoziemcy są uprawnieni do uzyskania świadczeń, mimo że w rzeczywistości nie spełniali żadnych z wymaganych kryteriów.
Według komunikatu Prokuratury Rejonowej w Nowym Sączu, zatrzymani zakładali rachunki bankowe na fikcyjne dane, a karty płatnicze wysyłane były na adresy, które nie istniały lub nie były miejscem zamieszkania wnioskodawców. Wypłaty gotówki odbywały się za pomocą tych kart – w sposób rozproszony, w różnych lokalizacjach, co miało utrudnić namierzenie sprawców.
Zarzuty i decyzja sądu
Sąd Rejonowy w Nowym Sączu przychylił się do wniosku prokuratury i zastosował wobec wszystkich trzech zatrzymanych tymczasowy areszt na okres trzech miesięcy. Obywatele Rumunii usłyszeli zarzuty oszustwa oraz prania brudnych pieniędzy. Śledztwo ma charakter rozwojowy – istnieje podejrzenie, że w sprawę mogą być zamieszane kolejne osoby.
„Zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, że działalność podejrzanych miała charakter zorganizowany i była ukierunkowana wyłącznie na uzyskiwanie nienależnych świadczeń. Służyła temu także wieloetapowa operacja zakładania kont bankowych, odbioru kart płatniczych oraz wypłat pieniędzy” – powiedziała Justyna Rataj-Mykietyn, rzeczniczka Prokuratury Rejonowej w Nowym Sączu.
800 plus — program, który stał się celem oszustów
Program „Rodzina 800 plus” to kontynuacja i rozszerzenie wcześniejszego „500 plus”. Od 1 stycznia 2024 r. wysokość świadczenia została podniesiona do 800 zł miesięcznie na każde dziecko do 18. roku życia, niezależnie od dochodu rodziny. Program przysługuje także obywatelom innych państw, jeśli przebywają w Polsce legalnie i spełniają odpowiednie warunki.
Według danych ZUS z lipca 2025 roku, świadczenie pobierało łącznie 276,6 tys. dzieci cudzoziemskich, w tym:
- 224,7 tys. dzieci z Ukrainy,
- 21,9 tys. z Białorusi,
- 6,6 tys. z Rumunii,
- 3,3 tys. z Rosji,
- 2,3 tys. z Wietnamu,
- 2,2 tys. z Indii,
- 1,6 tys. z Bułgarii.
Choć większość zagranicznych rodzin korzysta z programu legalnie, przypadki takie jak ten z Nowego Sącza pokazują, że system może być wykorzystywany również przez zorganizowane grupy przestępcze.
Z nieoficjalnych źródeł wynika, że aresztowani mogli działać w Polsce od dłuższego czasu, a wyłudzona kwota 179 tys. zł to jedynie wierzchołek góry lodowej. Część lokalnych portali, m.in. miastoNS.pl i TVP Info, sugeruje, że przestępcy mogli zgłaszać do świadczeń również nieistniejące dzieci, co dramatycznie zwiększa skalę nadużycia.
Sprawa wzbudziła zainteresowanie nie tylko lokalnych mediów, ale również instytucji państwowych. Jak nieoficjalnie wiadomo, ZUS już pracuje nad zaostrzeniem procedur weryfikacyjnych – zwłaszcza w zakresie kontroli adresów zameldowania i powiązań rodzinnych wnioskodawców. Równolegle trwają rozmowy z bankami, które miały wysyłać karty płatnicze na niezweryfikowane adresy. Rząd nie wyklucza również zmian legislacyjnych, które miałyby lepiej zabezpieczyć programy społeczne przed wyłudzeniami – mowa m.in. o obowiązkowym potwierdzeniu fizycznej obecności dziecka w Polsce lub szerszej integracji systemów informatycznych ZUS i Straży Granicznej.
